Umowa społeczna jako przejaw racjonalizmu w refleksji nad państwem i prawem

• Authors: Małgorzata Łuszczyńska
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł jest próbą analizy koncepcji umowy społecznej jako szczególnej formy racjonalizacji podstaw życia społecznego. Zdaniem autorki umowa społeczna jest płaszczyzną realizacji idei wolności, w tym wolności politycznej. Retrospektywne spojrzenie na ideę wolności i ściśle skorelowaną z nią ideę równości wskazuje na ich radykalny charakter. Skoro poszczególne jednostki zawierają umowę, to znaczy, że są sobie równe, a jeśli ograniczają swoją naturalną wolność w jednakowym stopniu na rzecz podmiotu sprawującego władzę, to znaczy, iż zakres wolności był jednakowy.  

EN

The article makes an attempt to analyze the concept of the social agreement as a particular form rationalizing the foundation of social life. The author believes that the social agreement is a plane to realize the idea of freedom including political freedom. A retrospective view of the idea of freedom and the idea of equality are closely correlated which shows their radical character. If particular individuals make an agreement it means they are equal, and if they limit their natural freedom to the same extent towards the powers that be it means the amount of freedom was the same.

Keywords

PL

umowa społeczna; racjonalizm; prawo; wolność

EN

social agreement; rationalism; law; freedom

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio G (Ius)
• Year: 2018
• Volume: 65
• Issue: 2

Dates

published

2018

online

2018-12-17

Contributors

author

Małgorzata Łuszczyńska

References

• Alequié F., Kartezjusz, Warszawa 1989.
• Baczko B., Rousseau: samotność i wspólnota, Warszawa 1964.
• Banajski R., Za czy przeciw dobru wspólnemu, [w:] Dobro wspólne. Problemy konstytucyjnoprawne i aksjologiczne, red. W.J. Wołpiuk, Warszawa 2008.
• Bridges T., Kultura obywatelska, [w:] Aktualność wolności, red. B. Misztal, M. Przychodzeń, Warszawa 2005.
• Campbell J., Potęga mitu, Kraków 2007.
• Chmieliński M., Umowa społeczna jako idea praktycznego rozumu w koncepcji Immanuela Kanta, [w:] Umowa społeczna i jej krytycy w myśli politycznej i prawnej, red. Z. Rau, M. Chmieliński, Warszawa 2010.
• Chojnicka K., Nauczanie społeczne Kościoła od Leona XIII do Piusa XII, Kraków 1993.
• Dahl R., Demokracja i jej krytycy, Kraków 1995.
• Drozdowicz Z., Kartezjański racjonalizm. Zrozumieć Kartezjusza, Poznań 2004.
• Dubel L., Łuszczyńska M., Jan z Salisbury i św. Tomasz z Akwinu o władzy godnej i niegodnej, [w:] Księga życia i twórczości. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Romanowi A. Tokarczykowi, red. Z. Władek, t. 5, Lublin 2013.
• Filipowicz S., Mit i spektakl władzy, Warszawa 1988.
• Gajda J., Sofiści, Warszawa 1989.
• Górski E., Rozważania o społeczeństwie obywatelskim i inne studia z historii idei, Warszawa 2003.
• Held D., Between State and Civil Society: Citizenship, [w:] Citizenship, ed. G. Andrews, London 1991.
• Jaskólski M., Mit polityczny, [w] Słownik historii doktryn politycznych, red. K. Chojnicka, M. Jaskólski, t. 4, Warszawa 2009.
• Kelly J.M., Historia zachodniej teorii prawa, Kraków 2006.
• Kimla P., Umowa społeczna współcześnie, „Miscellanea Historico-Iuridica” 2016, z. 2.
• Koperek J., Dobro wspólne, [w:] Słownik społeczny, red. B. Szlachta, Kraków 2004.
• Łuszczyńska M., Pojęcie tyranii w myśli średniowiecza, „Studia nad Autorytaryzmem i Totalitaryzmem” 2014, nr 1.
• Łuszczyński A., Co jest mitem?, [w:] Myśl polityczno-prawna Tomasza G. Masaryka jako rodzaj mitu państwotwórczego, Rzeszów 2013.
• Małajny R.M., Trzy teorie podzielonej władzy, Warszawa 2001.
• Mazurek F.J., Alfreda Verdrossa i Jacquesa Maritaina koncepcja dynamicznego prawa naturalnego, [w:] Powrót do prawa ponadustawowego, red. M. Szyszkowska, Warszawa 1999.
• Mielczarski C., Idee społeczno-polityczne sofistów. U źródeł europejskiego pluralizmu, Warszawa 2006.
• Mieletinski E., Poetyka mitu, Waarszawa 1981.
• Mosca G., Historia doktryn politycznych, Warszawa [b.d.w.].
• Nozick R., Anarchia, państwo, utopia, Warszawa 1999.
• Oblicza racjonalności, red. Z. Ambrożewicz, Opole 2005.
• Ogrodziński P., Społeczeństwo obywatelskie w brytyjskiej literaturze filozoficznej (1640–1830), „Studia Filozoficzne” 1987, nr 9.
• Piechowiak M., Konstytucyjna zasada dobra wspólnego – w poszukiwaniu kontekstu interpretacji, [w:] Dobro wspólne. Problemy konstytucyjnoprawne i aksjologiczne, red. W.J. Wołpiuk, Warszawa 2008.
• Pietrzyk-Reeves D., Idea społeczeństwa obywatelskiego. Współczesna debata i jej źródła, Kraków 1999.
• Platon, Państwo, Warszawa 1990.
• Promieńska H., Dobro wspólne, dobro indywidualne i dobro moralne, [w:] Dobro wspólne, red. D. Probucka, Kraków 2010.
• Rau Z., Wstęp, [w:] J. Locke, Dwa traktaty o rządzie, Warszawa 1992.
• Rawls J., Teoria sprawiedliwości, Warszawa 1994.
• Reale G., Historia filozofii starożytnej, t. 3, Lublin 2004.
• Rosnerowa H., „Cogito” w świetle filozofii języka, „Studia Philosophiae Christianae” 1973, nr 9.
• Rousseau J.J., Umowa społeczna, Łódź 1948.
• Skomiał J., Manegold von Lautenbach. Umowa o władzę według antydialektyka, [w:] Umowa społeczna i jej krytycy w myśli politycznej i prawnej, red. Z. Rau, M. Chmieliński, Warszawa 2010.
• Stylianidis E., Wpływ antycznej cywilizacji greckiej na rozwój praw człowieka, [w:] Prawa człowieka, red. B. Banaszak, Warszawa 1993.
• Swieżawski S., Dzieje europejskiej filozofii klasycznej, Warszawa 2002.
• Szczech T., Koncepcja przymierza narodu wybranego z Bogiem w Starym Testamencie, [w:] Umowa społeczna i jej krytycy w myśli politycznej i prawnej, red. Z. Rau, M. Chmieliński, Warszawa 2010.
• Szpociński A., Wyłanianie się nowego ładu edukacyjnego we współczesnej Polsce, „Kultura Współczesna” 2003, nr 3.
• Tomasz z Akwinu, Suma Teologiczna, Londyn 1985.
• Weisheipl J.A., Tomasz z Akwinu. Życie, myśl i dzieło, Poznań 1985.

Identifiers

DOI

10.17951/g.2018.65.2.147-159