Poczucie własnej skuteczności pedagogów szkolnych a ich stres zawodowy

• Authors: Joanna Wierzejska
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Praca pedagoga szkolnego obejmuje szeroki zakres zadań dotyczących pracy wychowawczej z dziećmi i młodzieżą, realizowanych we współpracy z ich rodzicami, innymi nauczycielami i podmiotami zewnętrznymi zajmującymi się problemami pedagogiczno-psychologicznymi. Warunkiem powodzenia w tej pracy jest indywidualne przekonanie o możliwości realizacji zakładanych celów, które jest centralnym ogniwem poczucia własnego sprawstwa (por. Gliszczyńska 1983, s. 133). Wspieranie rozwoju podopiecznych, wchodzenie w bliskie relacje interpersonalne, którym towarzyszą przeżycia emocjonalne, oraz konieczność radzenia sobie z problemami stanowią źródło stresu i obciążenia psychicznego. Silne emocje i często doświadczane przez pedagogów przykre doznania mogą obniżać ich jakość i efektywność pracy pedagogiczno-psychologicznej z podopiecznymi oraz powodować poczucie braku skuteczności (por. Bańka 2005, s. 10–12). Celem podjętych badań było określenie charakteru związków i występujących zależności między poczuciem skuteczności pedagogów szkolnych a odczuwanym przez nich stresem zawodowym.

EN

Work of a school guidance counsellor’s involves a wide range of tasks related to educational work with children and teenagers carried out in cooperation with their parents, other teachers and external entities dealing with pedagogical and psychological problems. In order to be successful in this work, it is necessary to have an individual conviction that the intended goals can be achieved, which is the central link in the sense of own agency (cf. Gliszczyńska 1983, p. 133). Supporting the development of students, establishing close interpersonal relationships that are accompanied by emotional experiences and the necessity to cope with problems are the sources of stress and mental burden. Strong emotions and unpleasant incidences frequently experienced by school counsellors may decrease the quality and effectiveness of pedagogical and psychological work with students and cause a sense of ineffectiveness (cf. Bańka, 2005, pp. 10–12). Thus, the purpose of the studies undertaken is to define the nature of relationships and interdependencies between school counsellors’ sense of effectiveness and the occupational stress experienced by them.

Keywords

PL

pedagog szkolny; poczucie skuteczności; stres zawodowy

EN

school guidance counsellor; sense of effectiveness; occupational stress

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio J – Paedagogia-Psychologia
• Year: 2018
• Volume: 31
• Issue: 1

Dates

published

2018

online

2018-07-05

Contributors

author

Joanna Wierzejska

References

• Bandura A. (1977), Self-efficacy: Toward a unifying theory of behavioral change, “Psychological Review”, Vol. 84(2), DOI: https://doi.org/10.1037/0033-295X.84.2.191.
• Bandura A. (1982), Self-efficacy mechanism in human agency, “American Psychologist”, Vol. 37(2), DOI: https://doi.org/10.1037/0003-066X.37.2.122.
• Bańka A. (2005), Poczucie samoskuteczności: Konstrukcja i struktura czynnikowa Skali Poczucia Samoskuteczności w Karierze Międzynarodowej, Poznań–Warszawa: Print-B.
• Bańka A. (2007), Psychologiczne doradztwo karier, Poznań: Print-B.
• Czechowska-Bieluga M. (2013), Poczucie zadowolenia z życia pracowników socjalnych w socjopedagogicznej perspektywie pełnionej roli, Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Dudek B., Waszkowska M., Mercz D., Hanke W. (2004), Ochrona pracowników przed skutkami stresu zawodowego, Łódź: Wydawnictwo IMP.
• Gliszczyńska X. (1983), Poczucie sprawstwa, [w:] X. Gliszczyńska (red.), Człowiek jako podmiot życia społecznego, Wrocław: PAN, KNO, Zakład Narodowy Ossolineum.
• Goleman D. (1999), Inteligencja emocjonalna w praktyce, Poznań: Wydawnictwo Media Rodzina.
• Grzegorzewska M. (2006), Stres w zawodzie nauczyciela. Specyfika, uwarunkowania i następstwa, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Kadzikowska-Wrzosek R. (2004), Pewni siebie są skuteczni, „Charaktery”, nr 4.
• Kahn R.L., Wolfe D.M., Quinn R.P., Snoeck J.D. (1964), Organizational Stress: Studies in Role Conflict and Ambiguity, New York: John Wiley & Sons.
• Kirenko J., Zubrzycka-Maciąg T. (2011), Współczesny nauczyciel. Studium wypalenia zawodowego, Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Lewandowska-Kidoń T., Kalinowska-Witek B. (2016), Rola pedagoga szkolnego w szkolnym systemie pomocy psychologiczno-pedagogicznej, Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Łobocki M. (1990), W poszukiwaniu skutecznych form wychowania, Warszawa: WSiP.
• Łobocki M. (1992), ABC wychowania. Dla nauczycieli i wychowawców, Warszawa: WSiP.
• Łobocki M. (2009), W trosce o wychowanie w szkole, Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
• Łukasik I. (2013), Poczucie własnej skuteczności we współpracy z grupą. Eksperyment pedagogiczny w przestrzeni akademickiej, Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Mańkowska A. (2014), Związek warunków pracy z wypaleniem zawodowym pracowników socjalnych miejskich ośrodków pomocy społecznej, „Praca Socjalna”, nr 1.
• Ratajczak Z. (1994), Wsparcie społeczne w pracy a stres i jego skutki zdrowotne, [w:] Z. Ratajczak (red.), Psychologiczna problematyka wsparcia społecznego i pomocy. Psychologiczne problemy funkcjonowania człowieka w sytuacji pracy, „Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego”, nr 11(20).
• Schultz D.P., Schultz S.E. (2002), Psychologia a wyzwania współczesnej pracy, Warszawa: PWN.
• Sęk H. (2000), Uwarunkowania i mechanizmy wypalenia zawodowego w modelu społecznej psychologii poznawczej, [w:] H. Sęk (red.), Wypalenie zawodowe – przyczyny, mechanizmy, zapobieganie, Warszawa: PWN.
• Śliwerski B. (2001), Program wychowawczy szkoły, Warszawa: WSiP.
• Śliwerski B. (2009), Pedagog jako sprawca wychowania, „Kwartalnik Pedagogiczny”, nr 4.
• Śliwerski B. (2011), Współczesny spór o istotę i zakres wychowania personalistycznego w Polsce, „Annales: Etyka w życiu gospodarczym”, nr 2.
• Wierzejska J. (2014), Absolwenci studiów pedagogicznych UMCS na rynku pracy, Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Wierzejska J. (2017), Poczucie obciążenia pracą pedagogów funkcjonujących w zawodach pomocowych. Studium empiryczne, Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Zakrzewski J. (1987), Poczucie skuteczności a samoregulacja zachowania, „Przegląd Psychologiczny”, nr 3.
• Ziarek E. (2007), Zagrożenie wypaleniem zawodowym u pracowników pomocy społecznej, [w:] W. Poleszak (red.), Pomoc osobom wykluczonym społecznie, Lublin: FKCH „Artos”.
• Zientek I. (2006), Poczucie własnej skuteczności w wymiarze międzykulturowym. Ocena Skali Samoskuteczności w Karierze Międzynarodowej, „Czasopismo Psychologiczne”, nr 1.

Identifiers

DOI

10.17951/j.2018.31.1.23-40