Alkoholizm na łamach abstynenckich czasopism lubelskich (1928–1929)

• Authors: Izabela Krasińska
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W okresie zaborów na ziemiach polskich oraz wśród Polonii za granicą (w Niemczech i Stanach Zjednoczonych) ukazywało się co najmniej 25 czasopism, które poprzez swe tytuły czy podtytuły wskazują, że są to periodyki abstynenckie. Stanowią one cenne, ale wciąż mało wykorzystane źródło do badań nad historią uzależnień, a zwłaszcza alkoholizmem. Lata 1918–1939 przynoszą nowe abstynenckie periodyki, wśród których znajdują się dwa omówione w niniejszym artykule lubelskie pisemka o treściach antyalkoholowych. Ukazywały się one z inicjatywy miejscowych organizacji popularyzujących trzeźwość wśród dzieci, młodzieży i nauczycieli, czyli Młodzieży Błękitnej oraz Koła Nauczycieli Abstynentów Okręgu Szkolnego Lubelskiego.

EN

During the partitions in the Polish lands and among the Poles living abroad (inGermanyand theUnited States), at least 25 magazines were published, which, through their titles or subtitles, indicated that they were the abstinent periodicals. They are a valuable but still not fully used source of research on the history of addictions, especially alcoholism. The years 1918–1939 brought the new abstinent periodicals, among which there were two magazines fromLublinon anti-alcohol content, discussed in this article. They appeared on the initiative of the local organizations promoting sobriety among children, youth and teachers, i.e. Blue Youth and the Circle of Teachers of Abstains of theLublinSchool District.

Keywords

PL

popularyzacja trzeźwości; dzieci i młodzież; nauczyciele; towarzystwa; Lublin; czasopisma

EN

popularization of sobriety; children and youth; teachers; societies; Lublin; magazines

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio J – Paedagogia-Psychologia
• Year: 2018
• Volume: 31
• Issue: 2

Dates

published

2018

online

2018-12-22

Contributors

author

Izabela Krasińska

References

• Biskupski J. (2016), Zapobieganie alkoholizmowi wśród dzieci i młodzieży, [w:] R. Matusiak, K. Sigda, K. Kozioł (red.), Zachowania ryzykowne dzieci i młodzieży. Problemy wychowawcze, uzależnienia, Lublin–Tarnów–Łapczyca: Wydawnictwo Regis.
• Boguszewska A. (2003), Nauczanie przedmiotu „rysunek” w pedagogiach w okresie międzywojennym, „Annales UMCS. Sectio L”, nr 1.
• Duchowicz B. (1928), Dlaczego i w jaki sposób szkoła powinna walczyć z alkoholizmem młodzieży i społeczeństwa?, Poznań: Nakładem Księgarni św. Wojciecha.
• Dzień Młodzieży Błękitnej (1929a), „Młodzież Błękitna”, nr 6.
• Dzień Młodzieży Błękitnej (1929b), „Nauczyciel – Abstynent”, nr 1.
• Gałdyński T. (1925), Szkoła i nauczycielstwo zagraniczne a walka z alkoholizmem, [w:] Ważne zadanie nauczycielstwa polskiego, Poznań: Wydawnictwo Związku Nauczycieli Abstynentów.
• Grosicka Z. (1928), Wstęga Błękitna, „Młodzież Błękitna”, nr 1.
• Groźna statystyka (1927), Poznań: Nakładem Wydawnictwa Związku Nauczycieli Abstynentów.
• [Kół Młodzieży Błękitnej…] (1929), „Nauczyciel – Abstynent”, nr 1.
• Krasińska I. (2010), Polska prasa abstynencka z lat 1905–1914 źródłem informacji na temat wychowania do życia w trzeźwości wśród dzieci i młodzieży, [w:] I. Michalska, G. Michalski (red.), Czasopiśmiennictwo XIX i początków XX wieku jako źródło do dziejów edukacji, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Krasińska I. (2012a), Działalność Związku Nauczycieli Abstynentów w latach 1924–1929, [w:] K. Dormus, R. Ślęczka (red.), W kręgu dawnych i współczesnych teorii wychowania. Uczeń – szkoła – nauczyciel, Kraków: Wydział Pedagogiczny Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej.
• Krasińska I. (2012b), Łatwiej zapobiec chorobie, niż ją wyleczyć. Bractwa Dzieciątka Jezus i Związki Anioła Stróża – dziecięce kółka abstynenckie na ziemiach polskich w latach 1912–1914, [w:] E. Kula, M. Pękowska (red.), Virginibus puerisque, t. 2: Z zagadnień wychowania i opieki nad dzieckiem w XVIII–XX wieku, Kielce: Wydawnictwo Uniwersytetu Jana Kochanowskiego.
• Krasińska I. (2016), Abstinence in the educational activity and ideas of Father Mieczysław Kuznowicz (1874–1945), „Lyudynoznavchi studiyi: zbirnyk naukovykh prats’ Drohobytskoho derzhavnoho pedahohichnoho universytetu imeni Ivana Franka. Seriya Pedahohika”, nr 2/34.
• Krasińska I. (2018), Polskojęzyczne czasopisma abstynenckie w latach 1843–1914, Kraków: Wydawnictwo Libron.
• Kronika bieżąca. 4. Międzynarodowy Kongres akademicki przeciwalkoholowy (1929a), „Nauczyciel – Abstynent”, nr 1.
• Kronika bieżąca. Koło Słuchaczy – Abstynentów Państwowego Pedagogium w Lublinie (1929b), „Nauczyciel – Abstynent”, nr 1.
• Kronika bieżąca. Szwecja (1929c), „Nauczyciel – Abstynent”, nr 1.
• Kronika bieżąca. Walne zebranie Międzynarodowego Związku Nauczycieli Abstynentów (1929d), „Nauczyciel – Abstynent”, nr 1.
• Kronika i korespondencja Kół Młodzieży Błękitnej (1929a), „Młodzież Błękitna”, nr 4–5.
• Kronika i korespondencja Kół Młodzieży Błękitnej (1929b), „Młodzież Błękitna”, nr 6.
• Leonhard B. (1992), Harcerski słowniczek abstynencki, Kraków: Wydawnictwo „Skauta”, Małopolska Chorągiew Harcerzy.
• Mółka J. (2004), Koncepcja wychowawcza księdza Mieczysława Kuznowicza SJ (1874–1945), Kraków: Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna Ignatianum, Wydawnictwo WAM.
• Mółka J. (2006), Ks. Mieczysław Kuznowicz. Wychowawca młodzieży, Kraków: Wydawnictwo WAM.
• Nasza organizacja (1929), „Nauczyciel – Abstynent”, nr 1.
• Od Redakcji (1929), „Nauczyciel – Abstynent”, nr 1.
• Organizacje Nauczycieli – Abstynentów. 1. Związek Nauczycieli – Abstynentów w Szwajcarii (1929), „Nauczyciel – Abstynent”, nr 1.
• Pierwszy rok pracy (1929), „Nauczyciel – Abstynent”, nr 1.
• Pieśń Młodzieży Błękitnej (1928), „Młodzież Błękitna”, nr 2.
• Posadzy L. (1928), Odrodzić Polskę w Chrystusie. Zagadnienia religijne, wychowawcze i społeczne, Poznań: Fiszer i Majewski Księgarnia Uniwersytecka.
• Pożegnanie błękitnych maturzystek (1929), „Młodzież Błękitna”, nr 6.
• Radwańska-Paryska Z., Paryski W.H. (1973), Encyklopedia tatrzańska, Warszawa: Sport i Turystyka.
• Red. (1983), Posadzy Ludwik, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 27, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.
• Rzut oka na zagranicę i Polskę. Finlandia (1928a), „Młodzież Błękitna”, nr 1.
• Rzut oka na zagranicę i Polskę. Kuba (1928b), „Młodzież Błękitna”, nr 2.
• Rzut oka na zagranicę i Polskę. Szwajcaria (1928c), „Młodzież Błękitna”, nr 2.
• Rzut oka na zagranicę i Polskę. Szwecja (1929), „Młodzież Błękitna”, nr 4–5.
• Sapińska U. (1936), Młodzież Błękitna, [w:] Państwowe Seminarium Nauczycielskie Żeńskie im. Grzegorza Piramowicza w Lublinie 1916–1936, Lublin: Nakładem Samorządu Uczennic Seminarium Żeńskiego.
• Sprawozdanie z działalności Państwowego Pedagogium im. Ewarysta Estkowskiego w Lublinie 1928–1933 (1933), Lublin: [s.n.].
• Statut Związku Młodzieży Przemysłowej i Rękodzielniczej pod Wezwaniem św. Stanisława Kostki w Krakowie (1927), Kraków: Nakładem Związku Młodzieży Przemysłowej i Rękodzielniczej.
• Statut Związku Nauczycieli Abstynentów (1925), [w:] Ważne zadania nauczycielstwa polskiego, Poznań: Wydawnictwo Związku Nauczycieli Abstynentów.
• Szkoła ogrodnicza jako szkoła pracy. Drugie sprawozdanie za lata 1926–1928 (1929), Lublin: Nakładem Szkoły Ogrodniczej.
• Szlachetka M. (2017), Szlak niepodległościowy w Lublinie. Poznajcie historię jedenastu ważnych miejsc, www.kurierlubelski.pl/serwisy/dawny-lublin/a/szlak-niepodleglosciowy-w-lublinie-poznajcie-historie-jedenastu-waznych-miejsc-zdjecia,12662680/2 (dostęp: 23.02.2018).
• Vogelgesang Z. (1929a), Do młodych szermierzy! Z okazji zbliżających się wakacji, „Młodzież Błękitna”, nr 6.
• Vogelgesang Z. (1929b), Eksponat Młodzieży Błękitnej na Powszechnej Wystawie Krajowej w Poznaniu, „Młodzież Błękitna”, nr 6.
• W. (1929), Ruch abstynencki na Uniwersytecie Lubelskim, „Nauczyciel – Abstynent”, nr 1.
• Wiadomości. Walka z alkoholizmem (1928), „Szkoła Powszechna”, t. 9.
• Winnicka K. (1928), Młodzież Błękitna. Powstanie tej organizacji, „Młodzież Błękitna”.
• Woch A. (2013), Szkolnictwo średnie ogólnokształcące Lublina w latach 1918–1939, Lublin: Norbertinum.
• Z ruchu abstynenckiego młodzieży w województwie krakowskim (1929), „Młodzież Błękitna”, nr 6.
• ZEW (1929), 1. Dzień Młodzieży Błękitnej, „Młodzież Błękitna”, nr 4–5.
• Związek Nauczycieli Abstynentów (1935), „Świt”, nr 5/6.

Identifiers

DOI

10.17951/j.2018.31.2.105-119