Czy łatwiej jest rozpoznać emocję na podstawie swoistej ekspresji mimicznej czy prozodii?

• Authors: Małgorzata Waryszak
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Istnieją intersubiektywne pozajęzykowe środki ekspresji emocji. Człowiek poznaje je poprzez uczestnictwo w interakcjach społecznych. Dzięki temu uczy się okazywania swoich emocji w sposób zrozumiały dla innych oraz sam rozpoznaje cudze emocje. Przeprowadzono dwa powiązane ze sobą badania. Pierwsze z nich miało postać internetowej ankiety, w której wzięły udział osoby dorosłe. Ich zadaniem było rozpoznanie, jaką emocję wyraża osoba przedstawiona na realistycznej fotografii. Drugie badanie to test audytywny, w którym wzięli udział studenci kierunku logopedia z audiologią. Nagrania wykorzystane w teście audytywnym zostały wykonane z udziałem dorosłych, zdrowych, niekształconych aktorsko osób. Zadaniem studentów było rozpoznanie emocji osoby mówiącej na podstawie krótkiej, pozbawionej szerszego kontekstu, wypowiedzi, której semantyka była emocjonalnie neutralna. Rozpoznawane emocje ujęto w następujące grupy: „cieszenie się”, „smucenie się”, „złoszczenie się” i „neutralność emocjonalna”. Wyniki obu badań przyniosły odpowiedzi m.in. na następujące pytania: Czy osoby dorosłe potrafią skutecznie rozpoznawać emocje wyłącznie na podstawie jednej modalności – wzrokowej lub słuchowej? Czy modalność sensoryczna ma znaczenie dla trudności w rozpoznawaniu emocji? Które emocje charakteryzują się zbliżoną ekspresją?

EN

 There are intersubjective, non-linguistic means of expressing emotions. People get to know them through participation in social interactions. Therefore they learn how to show their emotions in a way that is understandable to others and recognize other people’s emotions. Two interrelated inquiries were carried out. The first one was an online survey, which was attended by adults. Their task was to recognize the emotion expressed by a person depicted in realistic photography. The second inquiry was an auditory test, which was attended by university students of the speech and language therapy and audiology. The recordings used in the auditory test were performed with the participation of adults that are not educated actors. Students were asked to recognize the emotions of a person speaking, on the basis of short utterances. Each expression has no broader context and its semantics was emotionally neutral. Recognized emotions are divided into the following groups: “rejoicing”, “sadness”, “anger”, and “emotional neutrality”. The results of both tests yielded answers to, among others, the following questions. Are adults able to effectively recognize someone else’s emotions when they have only visual or auditory modalities at their disposal? Do difficulties in recognizing emotions depend on sensory modality? Which emotions have similar expression? 

Keywords

PL

emocje; ekspresja mimiczna; prozodia emocjonalna

EN

emotions; facial expression; emotional prosody

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio J – Paedagogia-Psychologia
• Year: 2018
• Volume: 31
• Issue: 4

Dates

published

2018

online

2019-04-26

Contributors

author

Małgorzata Waryszak

References

• Bachorowski, J.-A. (1999). Vocal expression and perception of emotion. Current Directions in Psychological Science, 8(2), 5–57. DOI: https://doi.org/10.1111/1467-8721.00013.
• Basztura, C. (1988). Źródła, sygnały i obrazy akustyczne. Warszawa: Wydawnictwo Komunikacji i Łączności.
• Darwin, K. (1873). Wyraz uczuć u człowieka i zwierząt. Warszawa: Drukarnia Józefa Sikorskiego.
• Demenko, G. (1999). Analiza cech suprasegmentalnych języka polskiego na potrzeby technologii mowy. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
• Doliński, D. (2002). Ekspresja emocji. Emocje podstawowe i pochodne. W: J. Strelau (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki (T. 2; s. 351–366). Gdańsk: GWP.
• Dubisz, S. (red.). (2004). Uniwersalny słownik języka polskiego. Warszawa: PWN.
• Duchenne, G.B. (1990/1862). The Mechanism of Human Facial Expression. Paris–Melbourne: Cambridge University Press.
• Ekman, P. (1993). Facial expression and emotion. American Psychologist, 48(4), 384–392. DOI: https://doi.org/10.1037/0003-066X.48.4.384.
• Ekman, P. (2002a). Wszystkie emocje są podstawowe. W: P. Ekman (red.), Natura emocji. Podstawowe zagadnienia (s. 20–25). Gdańsk: GWP.
• Ekman, P. (2002b). Zdarzenia poprzedzające a metafory emocji. W: P. Ekman, R.J. Davidson (red.), Natura emocji. Podstawowe zagadnienia (s. 131–134). Gdańsk: GWP.
• Grabias, S. (1981). O ekspresywności języka. Ekspresja a słowotwórstwo. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie.
• Grabias, S. (2003). Język w zachowaniach społecznych. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Grabias, S. (2007). Język, poznanie, interakcja. W: T. Woźniak, A. Domagała (red.), Język, interakcja, zaburzenia mowy. Metodologia badań. Mowa – teoria – praktyka (s. 355–377). Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Herzyk, A. (2003). Mózg, emocje, uczucia. Analiza neuropsychologiczna. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Igras, M., Wszołek, W. (2012). Pomiary parametrów akustycznych mowy emocjonalnej – krok ku modelowaniu wokalnej ekspresji emocji. Pomiary, Automatyka, Kontrola, 58(4), 335–338.
• Kaczmarek, L. (1977). Nasze dziecko uczy się mowy. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie.
• Kopaliński, W. (1989). Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych. Warszawa: PWN.
• Lazarus, R. (1998). Uniwersalne zdarzenia poprzedzające emocje. W: P. Ekman, R.J. Davidson (red.), Natura emocji. Podstawowe zagadnienia (s. 146–153). Gdańsk: GWP.
• Mayenowa, M.R. (1993). Studia i rozprawy. Warszawa: IBL PAN.
• Rosenberg, E.L. (2005). The study of spontaneous facial expressions in psychology. W: P. Ekman, E.L. Rosenberg (eds.), What the Face Reveals: Basic and Applied Studies of Spontaneous Expression Using the Facial Action Coding System (FACS) (s. 3–18). Oxford: Oxford University Press.
• Scherer, K.R., Johnstone, T., Klasmeyer, G. (2003). Vocal expression of emotion. W: R.J. Davidson, K.R. Scherer, H.H. Goldsmith (eds.), Handbook of Affective Sciences (s. 433–456). New York: Oxford University Press.
• Waryszak, M. (2013). Analiza akustyczna normatywnej i zaburzonej prozodii emocjonalnej. Logopedia, 42, 87–99.
• Wierzbicka, A. (1999a). Emocje. Język i „skrypty kulturowe”. W: A. Wierzbicka, J. Bartmiński (red.), Język, umysł, kultura (s. 163–189). Warszawa: PWN.
• Wierzbicka, A. (1999b). Mówienie o emocjach, semantyka, kultura i poznanie. W: A. Wierzbicka, J. Bartmiński (red.), Język, umysł, kultura (s. 138–188). Warszawa: PWN.
• Wysocka, M. (2012). Prozodia mowy w percepcji dzieci. Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Identifiers

DOI

10.17951/j.2018.31.4.219-238