O potrzebie zmian w formacji profesjonalnej nauczycieli

• Authors: Andrzej de Tchorzewski
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Odkąd szkolne nauczanie stało się powszechne i obowiązujące, osoby nauczające uzyskały status zawodowy. W przeszłości uzawodowienie nauczycieli odbywało się w ramach różnych form kształcenia. Już w XVIII wieku na uniwersytetach i akademiach (w Krakowie i Wilnie) organizowano seminaria nauczycielskie, które z biegiem lat stały się powszechnymi zakładami kształcenia nauczycieli mającymi status szkół średnich. Z biegiem czasu przekształcały się one w szkoły o wyższym poziomie nauczania. Ich charakterystyczną cechą było przywiązywanie wagi do kształtowania postaw zawodowych przyszłych nauczycieli. Z perspektywy czasu można powiedzieć, że szkoły nauczycielskie kładły olbrzymi nacisk na proces formacji profesjonalnej kandydatów do tego zawodu. W drugiej połowie XX wieku zwyciężyła koncepcja obligatoryjnego kształcenia nauczycieli na poziomie studiów wyższych (akademickich i zawodowych). Wraz z nią, mimo zachowania formalnych wytycznych, na dalszym planie edukacji nauczycielskiej znalazły się kwestie związane z doborem i selekcją kandydatów do zawodu, z ich predyspozycjami profesjonalnymi oraz z kształtowaniem postaw etyczno-moralnych, które stanowią o etosie zawodowym pedagogów. Rezultatem tego są dostrzegane przez społeczeństwo, zwłaszcza rodziców, naganne postawy nauczycieli-wychowawców, które nierzadko są przedmiotem oceny sądów powszechnych. Dostępność do zawodu nauczycielskiego spowodowała jego degradację w świadomości społecznej. Dzisiaj nauczycielem może zostać każdy, kto posiada wyższe wykształcenie (chociaż nie jest to wymóg jednoznaczny) i wykaże się dokumentem potwierdzającym zaliczenie kilkudziesięciogodzinnego  kursu pedagogicznego uprawniającego do wykonywania tego zawodu. W żadnym zawodzie, któremu nadaje się właściwości zaufania publicznego nie uproszczono do tego stopnia procesu formacji profesjonalnej. W zawodach tych obowiązuje odbywanie aplikacji będących podstawą oceny tego procesu, jak i optymalnej przydatności w zakresie ponoszenia odpowiedzialności za jego wykonywanie.

EN

Once the school education had become common and mandatory, persons who were engaged in teaching obtained the professional status. In the past, professionalization of teachers occurred under various educational forms. Already in the 18th century, at the universities and academies (in Cracow, and Vilnius), teaching seminars had been organized which, as time passed, became common teachers’ educational centres having the status of the secondary schools. In the course of time, they had been transformed into the schools of higher educational level. Paying a lot of attention to the formation of the professional attitudes of the future teachers was a very essential feature of those schools. With hindsight one could say that the teachers’ schools strongly insisted on the process of the professional formation of the candidates for this profession. In the second half of the 20th century, the idea of obligatory teachers’ education at the level of the higher studies (college and professional ones) prevailed. Along with it, regardless of the official guidelines, the issues regarding the selection of the candidates for this profession were pushed on the back of the teachers’ education, together with the issues regarding their professional predispositions and development of the ethical and moral attitudes that provide for the teachers’ professional ethos. Blameworthy behaviour of certain teachers educators is the direct result of that process, which is being noticed by the society, especially, the parents. Furthermore, such behaviour has become the subject matter of the evaluation in the common courts. Easy access to the profession of a teacher has resulted in its degradation in public awareness. Today, anybody who has a college degree can be a teacher (yet, it is not a clear-cut requirement) and who shows the document confirming that this person has passed severaldozen-hour pedagogical course that authorises to perform this profession. No profession where the public trust is conferred upon has the process of professional formation as simplified as this one. Other professions require professional apprenticeship that provide grounds for evaluation of this process as well as optimal fitness in terms of responsibility for its performance.

Keywords

PL

kształcenie, formacja, profesjonalizacja, predyspozycje, predylekcje

EN

education, formation, professionalization, predispositions, predilections

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Lubelski Rocznik Pedagogiczny
• Year: 2016
• Volume: 35
• Issue: 3

Dates

published

2016

online

2017-06-07

Contributors

author

Andrzej de Tchorzewski

References

• Duraj-Nowakowa K., 2000, Nauczyciel. Kultura-osoba-zawód. Kielce, Wydawnictwo Mediator.
• Hall C.S., 1990, Teorie osobowości. Warszawa, Wydawnictwo PWN.
• Jakóbowski J., 1984, Młody nauczyciel w kolektywie pedagogicznym szkoły. Bydgoszcz, Wydawnictwo WSP.
• Kosyrz Z., 1992, Osobowość wychowawcy. Warszawa, Wydawnictwo PTHP.
• Kwiatkowska H., 2005, Tożsamość nauczycieli. Między anomią a autonomią. Gdańsk, Wydawnictwo GWP.
• Mudrecka I., 2012, Poczucie odpowiedzialności młodzieży skonfliktowanej z prawem. Studium pedagogiczne. Opole, Wydawnictwo UOP.
• Okoń W., 1998, Nowy słownik pedagogiczny. Warszawa, Wydawnictwo Akademickie Żak.
• Tchorzewski de A.M., 1999, O potrzebie modernizacji edukacji pedagogicznej kandydatów na nauczycieli. W: R. Parzęcki (red.), Pedagogika w systemie akademickiego kształcenia nauczycieli. Bydgoszcz-Kraków, Wydawnictwo WSP.

Identifiers

DOI

10.17951/lrp.2016.35.3.33