Rodzice i szkoła w edukacji dzieci z rodzin zastępczych – podział odpowiedzialności z perspektywy rodziców. Raport z badań

• Authors: Urszula Bartnikowska , Katarzyna Ćwirynkało
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Wprowadzenie Dzieci w rodzinie zastępczej mają trudną sytuację życiową. Jest to wyzwanie zarówno dla rodziców zastępczych, jak i dla nauczycieli. Współpraca oparta na wspólnym zaangażowaniu i zrozumieniu daje dziecku szansę na zdobycie pozytywnych doświadczeń życiowych. Nabyta wiedza i umiejętności mogą stanowić zasób, który pozwoli dziecku na zmianę (często negatywnego) schematu życia rodziny biologicznej, z której pochodzi. Cel badańCelem badań było zrozumienie, jak rodzice zastępczy postrzegają współpracę ze szkołą, do której uczęszczają ich dzieci.Metoda badańW badaniach wykorzystano paradygmat interpretatywny oraz metodę fenomenografii. Do zebrania danych wykorzystano wywiad fokusowy, który przeprowadzony w trzech grupach rodziców zastępczych. Łącznie w badaniach uczestniczyło 21 rodziców. WynikiRodzice zastępczy zauważają podział odpowiedzialności w procesie kształcenia przyjętych do rodziny dzieci. Ich rolą jest: dobór placówki, podjęcie współpracy, pomoc dziecku w nauce i towarzyszenie w rehabilitacji, informowanie pracowników szkoły o specyfice funkcjonowania dziecka, bycie rzecznikiem dziecka. Po stronie personelu widzą: realizację zaleceń specjalistów, współpracę z rodzicami, stawianie dziecku adekwatnych wymagań, życzliwe nastawienie wobec dziecka i rodziny zastępczej.WnioskiNa podstawie wyników badań sformułowano wskazówki, które mogą służyć dobrej współpracy rodziców zastępczych ze szkołą. Ważne jest zrozumienie przez nauczycieli specyficznej sytuacji nie tylko dziecka (jego doświadczeń życiowych, zaburzeń w rozwoju), ale też rodzica zastępczego, a także docenienie jego zaangażowania na rzecz dziecka. Ważne byłoby stworzenie systemu wsparcia.

EN

Introduction: Children in a foster family have a difficult life situation. This is a challenge for both foster parents and teachers. Cooperation based on shared commitment and understanding gives the child a chance to gain positive life experiences. The acquired knowledge and skills can be a resource that will allow the child to change the (often negative) pattern of life of the biological family they come from.Aim of the study: The aim of the study was understanding how foster parents perceive their cooperation with the school their children attend.Method: The authors applied the interpretive paradigm, the phenomenography method in the study. To collect the data, focus interviews were conducted in three groups of foster parents. In total, 21 parents took part in the study.Results: Foster parents notice the division of responsibility in the process of educating children brought up in their families. Their role is to select an institution, start cooperation, help the child learn and accompany rehabilitation, inform the school staff about the specificity of the child’s functioning, and be the advocate for the child. The role of the staff side, according to parents, is to implement the recommendations of specialists, cooperate with parents, set adequate requirements for the child, and present a friendly attitude towards the child and the foster family.Conclusions: Based on the research results, guidelines for the good cooperation of foster parents with the school were formulated. It is important for teachers to understand the specific situation of not only the child (their life experiences, developmental disorders), but also the foster parent, as well as appreciate their commitment to the child. It would be important to create a support system.

Keywords

PL

dzieci z rodzin zastępczych, edukacja, odpowiedzialność, rola nauczycieli, rola rodziców zastępczych

EN

education, foster children, foster parents’ role, responsibility, teachers’ role

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Lubelski Rocznik Pedagogiczny
• Year: 2021
• Volume: 40
• Issue: 2

Dates

published

2021

online

2021-07-08

Contributors

author

Urszula Bartnikowska

• Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, Wydział Nauk Społecznych
• Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, Wydział Nauk Społecznych

author

Katarzyna Ćwirynkało

• Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, Wydział Nauk Społecznych
• Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, Wydział Nauk Społecznych

References

• Barbour, R. (2011). Badania fokusowe. Warszawa: PWN.
• Bartnikowska, U., Ćwirynkało, K. (2016). Funkcjonowanie dziecka z niepełnosprawnością w rodzinie adopcyjnej i zastępczej w kontekście wcześniejszego doświadczania krzywdzenia dziecka w opiniach rodziców. W: U. Bartnikowska, A. Żyta, S. Przybyliński (red.). Inkluzja - marginalizacja - wykluczenie a jakość życia osób z niepełnosprawnością. Wyzwania współczesności. (s. 85-100). Olsztyn: UWM.
• Bergsund, H.B., Wentzel-Larsen, T., Jacobsen, H. (2020). Parenting stress in long-term foster carers: A longitudinal study. Child & Family Social Work, 25(S1), 53–62. DOI:10.1111/cfs.12713.
• Dakil, S.R., Cox, M., Lin, H., Flores, G. (2012). Physical abuse in U.S. children: Risk factors and deficiencies in referrals to support services. Journal of Aggression, Maltreatment & Trauma, 21(5), 555–569. DOI:10.1080/10926771.2012.680007.
• Denzin, N.K., Lincoln, Y.S. (2009). Wprowadzenie. Dziedzina i praktyka badań jakościowych. W: N.K. Denzin Y.S. Lincoln (red.), Metody badań jakościowych, (s. 19-57) t. 1. Warszawa: PWN.
• Flick, U. (2010). Projektowanie badania jakościowego. Warszawa: PWN.
• Flick, U. (2011). Jakość w badaniach jakościowych. Warszawa: PWN.
• Frączek, Z., Lulek, B. (2010). Wybrane problemy pedagogiki rodziny. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
• Geiger, J., Piel, M., Lietz, C., Julien-Chinn, F. (2016). Empathy as an essential foundation to successful foster parenting. Journal of Child & Family Studies, 25(12), 3771-3779. DOI:10.1007/s10826-016-0529-z
• Gibbs, G. (2011). Analizowanie danych jakościowych. Warszawa: PWN.
• Głodkowska, J. (2017). Dydaktyka specjalna. Od wzorca do interpretacji. Warszawa: PWN.
• Goemans, A, van Geel, M, Vedder, P. (2015). Over three decades of longitudinal research on the development of foster children: a meta-analysis. Child Abuse Negl. Apr;42:121-34. DOI:10.1016/j.chiabu.2015.02.003.
• Goemans, A., Tarren-Sweeney, M., van Geel, M., Vedder, P. (2018). Psychosocial screening and monitoring for children in foster care: Psychometric properties of the Brief Assessment Checklist in a Dutch population study. Clinical Child Psychology and Psychiatry, 23(1), 9–24. DOI:10.1177/1359104517706527
• Jacobsen H., Bergsund H.B., Wentzel-Larsen T., Smith L., Moe V. (2020). Foster children are at risk for developing problems in social-emotional functioning: A follow-up study at 8 years of age. Children and Youth Services Review, 108, 1-10. DOI: 10.1016/j.childyouth.2019.104603
• Kolankiewicz, M. (2009). Dzieci pozbawione opieki rodzicielskiej. W: J. Szymańczak (red.), Dzieci z grup ryzyka. Studia BAS, 1(17), 131-158. Biuro Analiz Sejmowych: Warszawa.
• Maaskant, A.M., van Rooij F.B., Bos H.M.W., Hermanns J.M.A. (2016). The wellbeing of foster children and their relationship with foster parents and biological parents: a child’s perspective. Journal of Social Work Practice, s. 379-395. DOI: 10.1080/02650533.2015.1092952
• Minnis, H., Everett, K., Pelosi, A.J., Dunn, J., Knapp, M. (2006). Children in Foster Care: Mental Health, Service Use and Costs. European Child & Adolescent Psychiatry, 15(2), 63–70. DOI: 10.1007/s00787-006-0452-8
• Morgan, D.L. (1996). Focus Groups. Annual Review of Sociology, 22, 129-152.
• Paulston, R.G. (1993). Pedagogika porównawcza jako pole nakreślania konceptualnych map teorii paradygmatów. W: Z. Kwieciński, L. Witkowski (red). Spory o edukację. Dylematy i kontrowersje we współczesnych pedagogiach. (s. 25-50). Warszawa-Toruń: IBE, Edytor.
• Pomoc społeczna i opieka nad dzieckiem i rodziną w 2019 roku (2020). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/warunki-zycia/ubostwo-pomoc-spoleczna/pomoc-spoleczna-i-opieka-nad-dzieckiem-i-rodzina-w-2019-roku,10,11.html, dostęp: 08/03/2021.
• Rapley, T. (2010). Analiza konwersacji dyskursu i dokumentów. Warszawa: PWN.
• Rosenthal, J.A., Groze, V., Curiel, H. (1990). Race, Social Class and Special-needs Adoption. Social Work, 35(6), 532–539.
• Rosenthal, J.A., Groze, V., Aguilar, G.D. (1991). Adoption Outcomes for Children with Handicaps. Child Welfare, 70(6), 623–636.
• Shannon, M., McNamara, B.C., DeGrace, A. (2016). How parents still help emerging adults get their homework done: The role of self-regulation as a mediator in the relation between parent-child relationship quality and school engagement. Journal of Adult Development, 23, 36-44. DOI: 10.1007/s10804-015-9219-0
• Silver, L.B. (1989). Frequency of Adoption of Children with Learning Disabilities. Journal of Learning Disabilities, 22(5), 325–328.
• Skilbred, D.T., Iversen, A.C., Moldestad, B. (2017). Successful academic achievement among foster children. What did the foster parents do? Child Care in Practice, 23(4), 356-371. DOI:10.1080/13575279.2016.1188764
• Stanley, S.G. (2012). Children with disabilities in foster care: the role of the school social worker in the context of special education. Children & Schools, 34(3), 190-192. DOI:10.1093/CS/CDS012
• Stańczak, M. (2015). Współpraca środowiska szkolnego i rodzinnego w opinii nauczycieli z małych szkół wiejskich. Forum Oświatowe, 27(2), 131–151.
• Tyszka, Z. (1991). Z metodologii badań socjologicznych nad rodziną. Poznań: MEN.
• Zajac, L., Dozier, M., Raby, K.L. (2019). Receptive vocabulary development of children placed in foster care and children who remained with birth parents after involvement with child protective services. Child Maltreatment, 24(1), 107–112. DOI: 10.1177/1077559518808224

Identifiers

DOI

10.17951/lrp.2021.40.2.7-21