Human Freedom According to the Views of Aristotle of Stagira: Analysis of Its Doctrinal Category Using Gerald MacCallum’s Extended Formula of Freedom

• Authors: Olgierd Górecki

Title variants

PL

Wolność człowieka w poglądach Arystotelesa ze Stagiry. Analiza kategorii doktrynalnej z wykorzystaniem rozszerzonej formuły wolności Geralda MacCalluma

Abstracts

PL

Wśród współczesnych badaczy pojęcia wolności panuje całkowita zgoda co do znaczenia, jakie dla nauki odegrał wykład inauguracyjny Isaiaha Berlina z 31 października 1958 r. pt. „Dwa pojęcia wolności”, wygłoszony na Uniwersytecie Oksfordzkim. Opublikowany później i wielokrotnie przedrukowywany, uporządkował naukową refleksję nad pojęciem wolności poprzez wprowadzenie terminów wolności pozytywnej i negatywnej. Pomimo pojawienia się w literaturze przedmiotu licznych głosów krytycznych z pewnością nie można dziś uprawiać nauki bez przywołania wspomnianej dychotomii. Dziewięć lat później Gerald MacCallum – zainspirowany m.in. teorią Berlina – przedstawił własny trójczłonowy model wolności. W prowadzonych badaniach wykorzystuję właśnie ten model, ale rozszerzam jego zakres o dodatkowy wymiar wolności wewnętrznej i zewnętrznej. Dlatego celem niniejszego artykułu jest przeprowadzenie rekonstrukcji kategorii wolności człowieka występującej w poglądach Arystotelesa ze Stagiry przy zastosowaniu rozszerzonej formuły MacCalluma oraz zbudowanie jej modelu z wykorzystaniem wprowadzonych narzędzi badawczych. Przyjęta wielowymiarowa perspektywa obserwacji ludzkiej wolności pozwala na kompleksowe ujęcie różnych płaszczyzn życia człowieka, na których możemy dostrzec przejawy tej enigmatycznej i niezwykle trudnej do uchwycenia koncepcji, którą nazywamy wolnością.

EN

Among contemporary researchers of the concept of freedom, there is complete agreement about the importance that Isaiah Berlin’s October 31, 1958, inaugural lecture “Two Concepts of Freedom”, given at the University of Oxford, has contributed to science. Published later and reprinted many times, it reorganized reflection on the concept of freedom by introducing the terms positive and negative freedom. Despite the appearance of numerous critical voices in the literature on the subject, it is certainly impossible to practice science today without recalling the aforementioned dichotomy. Nine years later, Gerald MacCallum – inspired by, i.a., Berlin’s theory – presented his own triadic model of freedom. In my research, I use this model, but extend its scope with an additional dimension of internal and external freedom. Therefore, the aim of this article is to reconstruct the category of human freedom present in the views of Aristotle of Stagira, carried out precisely by applying the extended formula of MacCallum and building its model with the use of the introduced research instruments. The adopted multidimensional perspective of observing human freedom allows for a comprehensive approach to various planes of human life, on which we can see the manifestations of this enigmatic and ambiguous concept that we call freedom.

Keywords

EN

views of Aristotle; human freedom; triadic model of freedom; positive and negative freedom

PL

poglądy Arystotelesa; wolność człowieka; trójczłonowy model wolności; wolność pozytywna i negatywna

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Studia Iuridica Lublinensia
• Year: 2022
• Volume: 31
• Issue: 3
• Pages: 105-122

Dates

published

2022

Contributors

author

Olgierd Górecki

• University of Lodz

References

• Aristotle, Nicomachean Ethics, transl. D. Ross, Oxford 2009.
• Aristotle, Politics, transl. H. Rackham, London 1959.
• Arystoteles, Polityka, transl. L. Piotrowicz, Wrocław 2005.
• Bellamy R., Republicanism, Democracy, and Constitutionalism, [in:] Republicanism and Political Theory, eds. C. Laborde, J. Maynor, Oxford 2008.
• Benn S.I., Weinstein W.L., Being Free to Act, and Being a Free Man, “Mind. New Series” 1971, vol. 80(318), DOI: https://doi.org/10.1093/mind/LXXX.318.194.
• Berlin I., Liberty, Oxford 2002, DOI: https://doi.org/10.1093/019924989X.001.0001.
• Bizoń M., Powstanie i znaczenia pojęcia wolności w Grecji. Platon i ἐλεύθερία. Arystoteles i ἐλεύθερία, [in:] Wolność człowieka i jej granice. Antologia pojęcia w doktrynach polityczno-prawnych, vol. 1: Od Starożytności do Monteskiusza, ed. O. Górecki, Łódź 2019, DOI: https://doi.org/10.18778/8142-180-5.03.
• Blackstone W.T., The Concept of Political Freedom, “Social Theory and Practice” 1973, vol. 2(4), DOI: https://doi.org/10.5840/soctheorpract1973249.
• Bosiacki A., Moralność publiczna w koncepcji ustroju mieszanego w starożytności: Arystoteles, Polibiusz, Cyceron, [in:] Moralność i władza jako kategorie myśli politycznej, eds. J. Justyński, A. Madeja, Warszawa 2011.
• Bravo B., Węcowski M., Wipszycka E., Wolicki A., Historia starożytnych Greków, vol. 2: Okres klasyczny, Warszawa 2009.
• Danysz A., Pedagogika Arystotelesa, “Eos” 1904, no. 10.
• Drelich S., Perykles z Aten, [in:] Encyklopedia polityczna, ed. J. Bartyzel, Radom 2009.
• Feinberg J., Rights, Justice and Bounds of Liberty: Essays in Social Philosophy, Princeton 1980, DOI: https://doi.org/10.1515/9781400853977.
• Filonik J., “Living as One Wishes” in Athens: The (Anti-)Democratic Polemics, “Classical Philology” 2019, vol. 114(1), DOI: https://doi.org/10.1086/701112.
• Gajda-Krynicka J., Paradoks wolności w filozofii stoickiej, [in:] Wolność człowieka i jej granice. Antologia pojęcia w doktrynach polityczno-prawnych, vol. 1: Od Starożytności do Monteskiusza, ed. O. Górecki, Łódź 2019, DOI: https://doi.org/10.18778/8142-180-5.04.
• Górecki O., Granice wolności jednostki – problemy metodologiczne i klasyfikacja pojęcia, “Studia Erasmiana Wratislaviensia” 2016, vol. 10.
• Górecki O., Typologia granic wolności jednostki w doktrynach polityczno-prawnych, [in:] Wolność człowieka i jej granice. Antologia pojęcia w doktrynach polityczno-prawnych, vol. 3: Od Nietzschego do współczesności, ed. O. Górecki, Łódź 2019, DOI: https://doi.org/10.18778/8142-188-1.23.
• Gray T., Freedom, New York 1991.
• Hansen M.H., Democratic Freedom and the Concept of Freedom in Plato and Aristotle, “Greek, Roman, and Byzantine Studies” 2010, vol. 50.
• Kasia A., Arystotelesa teoria wolności elitarnej, [in:] Antynomie wolności, eds. M. Drużkowski, K. Sokół, Warszawa 1966.
• Kraut R., Aristotle: Political Philosophy, Oxford 2002.
• Kukathas C., Liberty, [in:] A Companion to Contemporary Political Philosophy, eds. R.E. Goodin, F. Pettit, New York 2007.
• Kuźmicz K., Utopia Without the Law – Why Is It Impossible?, “Studia Iuridica Lublinensia” 2012, vol. 30(2), DOI: https://doi.org/10.17951/sil.2021.30.2.285-304.
• Leśniak K., Arystoteles, Warszawa 1989.
• MacCallum Jr. G.C., Negative and Positive Freedom, “Philosophical Review” 1967, vol. 76(3), DOI: https://doi.org/10.2307/2183622.
• MacIntyre A., A Short History of Ethics: A History of Moral Philosophy from the Homeric Age to the Twentieth Century, London 1998, DOI: https://doi.org/10.2307/j.ctvpg85gr.
• Maynor J.W., Republicanism in the Modern World, Cambridge 2003.
• Meinksins Wood E., Wood N., Class Ideology and Ancient Political Theory Socrates, Plato, and Aristotle in Social Context, Suffolk 1978.
• Miścicki W., Narodziny wolności. Rozwój idei w Grecji epoki archaicznej, [in:] Granice wolności w starożytnej myśli greckiej, eds. J. Bernat, P. Biernat, Kraków 2013.
• Morrison D., The Common Good, [in:] The Cambridge Companion to Aristotle’s Politics, eds. M. Deslauriers, P. Destrée, Cambridge 2013, DOI: https://doi.org/10.1017/CCO9780511791581.008.
• Oppenheim F.E., Dimensions of Freedom, New York 1961, DOI: https://doi.org/10.1037/14355-000.
• Pellegrin P., Natural Slavery, [in:] The Cambridge Companion to Aristotle’s Politics, eds. M. Deslauriers, P. Destrée, Cambridge 2013.
• Pietrzyk-Reeves D., Tradycja republikańska, respublica, republikanizm, “Horyzonty Polityki” 2013, vol. 4(7).
• Polanowska-Sygulska B., Doktryna wolności Isaiaha Berlina, [in:] Wolność człowieka i jej granice. Antologia pojęcia w doktrynach polityczno-prawnych, vol. 3: Od Nietzschego do współczesności, ed. O. Górecki, Łódź 2019, DOI: https://doi.org/10.18778/8142-188-1.10.
• Polanowska-Sygulska B., Filozofia wolności Isaiaha Berlina, Kraków 1998.
• Polanowska-Sygulska B., Między filozofią polityczną a filozofią prawa, Kraków 2012.
• Rawls J., Theory of Justice, Cambridge 1999, DOI: https://doi.org/10.4159/9780674042582.
• Rosler A., Civic Virtue: Citizenship, Ostracism, and War, [in:] The Cambridge Companion to Aristotle’s Politics, eds. M. Deslauriers, P. Destrée, Cambridge 2013, DOI: https://doi.org/10.1017/CCO9780511791581.007.
• Sieroń J., Status jednostki i państwa w greckiej πόλις w świetle filozofii Sokratesa, Platona i Arystotelesa, Katowice 2003.
• Szahaj A., Jakubowski M.N., Filozofia polityki, Warszawa 2005.
• Zdybel J., Między wolnością a powinnością. Filozofia polityczna Isaiaha Berlina i Alasdaira MacIntyre’a, Lublin 2005.
• Carter I., Positive and Negative Liberty, [in:] Stanford Encyclopedia of Philosophy, https://plato.stanford.edu/entries/liberty-positive-negative (access: 1.11.2021).

Identifiers

DOI

10.17951/sil.2022.31.3.105-122

Biblioteka Nauki

31348190