Polskie doświadczenie historyczne a słowiańska perspektywa literacka Europy Środkowo-Wschodniej (Czesław Miłosz, Milan Kundera, Danilo Kiš)

• Authors: Margreta Grigorova
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule omówiono refleksje literackie Cz. Milosza, M. Kundery i D. Kiša o Europie Środkowej i Środkowo-Wschodniej w świetle porównawczej analizy slawistycznej. Ich poglądy przedstawiono jako fazy i aspekty w rozwoju koncepcji o omawianym regionie. W opracowaniu położono nacisk na dialog między kluczowymi tekstami i konceptami wymienionych pisarzy na postawiony temat, z uwzględnieniem ich biografii, sytuacji emigranckich i dysydenckich oraz historycznej i kulturowej świadomości twórców. Poglądy Czesława Miłosza umieszczono w centrum interpretacji komparatystycznej w odniesieniu do polskiego doświadczenia historycznego oraz dziedzictwa Dawnej Rzeczypospolitej.

EN

The text presents the literary reflections of Cz. Milosz, M. Kundera and D. Kis on Central and East-Central Europe in the light of comparative Slavic analysis. Their views are positioned as phases and aspects in the development of the concept of the region in question. The main focus falls on the dialogue between key texts and concepts of the above-mentioned writers on the subject, including their biographies, émigré and dissident contexts, their historical and cultural awareness. At the center of the comparative interpretation are Czesław Miłosz’s views in relation to Polish historical experience regarding the heritage of the Polish-Lithuanian Commonwealth.

Keywords

PL

Europa Środkowa i Środkowo-Wschodnia; Czesław Miłosz; Milan Kundera; Danilo Kiš

EN

Central and Eastern Europe; Czeslaw Milosz; Milan Kundera; Danilo Kis

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Zeszyty Cyrylo-Metodiańskie
• Year: 2020
• Volume: 9

Dates

published

2020

online

2020-12-08

Contributors

author

Margreta Grigorova

References

• Ash 1990: Ash, Timothy Garton. “Does Central Europe Exist?” In Ash, T. G. Pomimo i wbrew. Eseje o Europie Środkowej. Transl. by Anna Husarska, Jarosław Anders: 168–175. London: Polonia, 1990. [In Polish: Ash, Timothy Garton. „Czy Europa Środkowa istnieje?”. W: Ash, Timothy Garton. Pomimo i wbrew. Eseje o Europie Środkowej. Przeł. Anna Husarska, Jarosław Anders: 168–175. Londyn: Polonia, 1990.]
• Ash 2017: Ash, Timothy Garton. „Is Europe Disintegrating?” Cental European Review, published 13.06.2017. http://przegladse.pl/?p=5481. [In Polish: Ash, Timothy Garton. „Czy Europa się rozpada?” Przegląd środkowoeuropejski, 13.06.2017. http://przegladse.pl/?p=5481.]
• Bachnewa 2013: Bachnewa, Kalina. “New Bulgarian Translations of Czesław Miłosz’s Works.” Postcriptum polonistyczne, no 2, (2013): 166–175. [In Polish: Bachnewa, Kalina [Бахнева, Калина]. „Najnowsze bułgarskie przekłady Czesława Miłosza.” Postscriptum polonistyczne, no 2 (2013): 166–175.]
• Bobrownicka 1995: Bobrownicka, Maria. Narcotic Power of Myths. Studies on National and Cutural Awareness of the West and South Slavs. Krakow: Universitas, 1995. [In Polish: Bobrownicka, Maria. Narkotyk mitu. Szkice o świadomości narodowej i kulturowej Słowian zachodnich i południowych. Kraków: Universitas, 1995.]
• Burova 2005: Burova, Ani. “The Script of Utopia.” Ezik i Literatura, no 1–2 (2005): 99–104. [In Bulgarian: Бурова, Ани. „Почеркът на утопията.“ Език и литература, no 1–2 (2005): 99–104.]
• Burova 2015: Burova, Ani. The Literature and the Fragmented World. Sofia: Paradigma, 2015. [In Bulgarian: Бурова, Ани. „Литературата и фрагментаризираният свят.“ София: Парадигма, 2015.]
• Cobel-Tokarska 2013: Cobel-Tokarska, Marta. “Central Europe, Old and New Meanings.” In Firkowska-Mankiewicz, Anna & Tatiana Kanasz & Elzbieta Tarkowska eds. Short Lectures on Sociology. Categories, Problems, Sub-disciplines: 172–192. Warszawa: Wydawnictwa Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej. https://depot.ceon.pl/handle/123456789/6221. [In Polish: Cobel-Tokarska, Marta. „Europa Środkowa – dawne i nowe znaczenia.” W: Firkowska-Mankiewicz, Anna & Tatiana Kanasz & Elżbieta Tarkowska, red. Krótkie wykłady z socjologii. Kategorie, problemy, subdyscypliny: 172–192. Warszawa: Wydawnictwa Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej, 2013. https://depot.ceon.pl/handle/123456789/6221.]
• Czarnocki 1994: Czarnocki, Adam. “Central Europe: East-Central Europe: the Geopolitical and Cultural-Historical Understanding of the Notions.” Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio K. Politologia, no 1–2 (1994): 23–35. [In Polish: Czarnocki, Adam. „Europa Środkowa: Europa Środkowo-Wschodnia: geopolityczne a historyczno-kulturowe rozumienie pojęć.” Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sekcja K. Politologia, no 1–2 (1994): 23–35. http://dlibra.umcs.lublin.pl/dlibra/plain-content?id=4880#.]
• Dybkowska & Zaryn & Zaryn 2002: Dybkowska, Alicja & Zaryn, Jan & Zaryn, Malgorzata. A Synthesis of Polish History from Earliest Times to the Present Day. Warsaw: PWN, 2002. [In Polish: Dybkowska, Alicja & Żaryn, Jan & Żaryn, Małgorzata. Polskie dzieje od czasów najdawniejszych do współczesności. Warszawa: PWN, 2002.]
• Grigorov 2005: Grigorov, Dobromir. “Central Europe: The Way We Are?” Ezik i Literatura, no 1–2 (2005): 75–83). [In Bulgarian: Григоров, Добромир. „Средна Европа: Защо сме такива?“ Eзик и литература, no 1–2 (2005): 75–83.]
• Grigorowa 2013: “Miłosz’s Long Anniversary Year in Bulgaria and the Native Realm – Translation of the Title of the Novel as a Motif for Literary Analyses.” Postscriptum polonistyczne, no 2 (2013): 177–190. [In Polish: Grigorowa, Margreta. „Długi Rok Miłosza w Bułgarii i Rodzinna Europa: Przekład tytułu Rodzinnej Europy jako motyw analizy literackiej.” Postscriptum polonistyczne, no 2 (2013): 177–190.]
• Halecki 1943: Halecki, Oskar. “East Central Europe in Postwar Organization”. Annals of the American Academy of Political and Social Science, vol. 228, (1 / 1943): 51–59.
• Halecki 1950: Halecki, Oskar. The Limits and Divisions of European History. London – New York: Sheed & Ward, 1950.
• Halecki 1952: Halecki, Oskar. “The Borderlands of Western Civilization. A History of East Central Europe.” New York: Ronald Press, 1952.
• Halecki 1994: Halecki, Oskar. Limits and Divisions of Europe. Lublin: Instytut Europy Srodkowo-Wschodniej, 1994. [In Polish: Halecki, Oskar. Historia Europy – jej granice i podziały. Lublin: Instytut Europy Środkowo-Wschodniej, 1994.]
• Kloczowski 1993: Kloczowski, Jerzy. East Central Europe in the Historiography of Countries of the Region. Lublin: Instytutu Europy Srodkowo-Wschodniej, 1993. [In Polish: Kłoczowski, Jerzy. Europa Środkowo-Wschodnia w historiografii krajów regionu. Lublin: Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej, 1993.]
• Kloczowski 1998: Kloczowski, Jerzy. Younger Europe. Central and East Europe in the Circle of Medieval Christian Civilization. Warsaw: PIW, 1998. [In Polish: Kłoczowski, Jerzy. Młodsza Europa. Europa Środkowo-Wschodnia w kręgu cywilizacji chrześcijańskiej średniowiecza. Warszawa: PIW, 1998.]
• Kloczowski 2013: Kloczowski, Jerzy. “ Central and East Europe as a Subject of Research.” Kwartalnik Historyczny, no 4 (2013): 833–843. [In Polish: „Europa Środkowo-Wschodnia jako przedmiot badań.” Kwartalnik Historyczny, no 4 (2013): 833–843.]
• Kis 1989: Kis, Danilo. “Variations on the Theme of Central Europe.” Res Publica, no 1 (1989): 21–29. [In Polish: Kiš, Danilo. “Wariacje na tematy środkowoeuropejskie.” Tłum. Kazimierz Żórawski. Res Publica, no 1 (1989): 21–29.]
• Kundera 1984: Kundera, Milan. ”The Tragedy of Central Europe.” Zeszyty Literackie, no 5 (1984): 14–31. [In Polish: Kundera, Milan. “Zachód porwany albo tragedia Europy środkowej.” Zeszyty Literackie, no 5 (1984): 14–31.]
• Milosz & Venclova 1979: Milosz, Czeslaw & Tomas Venclova. “A Dialogue about Vilnius.” Kultura, no 1–2 (376–377 / 1979): 3–37. [In Polish: Miłosz, Czesław & Tomas Venclova, „Dialog o Wilnie.” Kultura, no 1–2 (376–377 / 1979): 3–37.]
• Milosz 1986: Milosz, Czeslaw. “About Our Europe. Between East and West.” Kultura, no 4 (436 / 1986): 3–12. [In Polish: Miłosz, Czesław, „O naszej Europie”, Kultura, no 4 (436 / 1986): 3–12.]
• Milosz 1999: Milosz, Czeslaw. “So That the Spirits of the Dead Leave Us in Peace.” (Speech from 02.10.1999 in Vilnius.) https://www.milosz.pl/przeczytaj/esej/35/aby-duchy-umarlych-zostawily-nas-w-spokoju-szukanie-ojczyzny. [In Polish: Miłosz, Czesław. „Aby duchy umarłych zostawiły nas w spokoju.” (Przemówienie z 02.10.1999 w Wilnie.) https://www.milosz.pl/przeczytaj/esej/35/aby-duchy-umarlych-zostawily-nas-w-spokoju-szukanie-ojczyzny.]
• Milosz 2001: Milosz, Czeslaw. Native Realm: A Search for Self-Definition. Krakow: Znak, 2001. [In Polish: Miłosz, Czesław. Rodzinna Europa. Kraków: Znak, 2001.]
• Milosz 2004: Milosz, Czeslaw. The Witness of Poetry. Krakow: Wyd. Literackie, 2004. [In Polish: Miłosz, Czesław. Świadectwo poezji: sześć wykładów o dotkliwościach naszego wieku. Kraków: Wyd. Literackie, 2004.]
• Mindova 2016: Mindova, Lyudmila. The Other Ithaca: On the Home of Literature. Sofia: Iztok – Zapad, 2016. [In Bulgarian: Миндова, Людмила. Другата Итака. За дома на литературата. София: Изток – Запад, 2016.]
• Nowosad 2006: Nowosad, Andrzej. “The Road to Identity in the Shadow of the Myth of the Empire: Sándor Márai’s Confessions of a Patrician.” In Wisniewska, Lidia, ed. Literary Paths to the Myth: 147–156. Bydgoszcz: Wyd. Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, 2006. [In Polish: Nowosad, Andrzej. „Droga do tożsamości w cieniu mitu imperium. Wyznania patrycjusza Sándora Máraiego.” W: Wiśniewska, Lidia, red. Literackie drogi wobec mitu: 147–156. Bydgoszcz: Wyd. Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, 2006.]
• Podraza 2004: Podraza, Antoni. “Central Europe as a Historical Region.” Report at the 17. Gerenal Congress of Polish Historians, 15–18.08.2004. Printed edition: Podraza, A. Europe, Galicia, regions. Historical writings: 27–38. Krakow: Ksiegarnia Akademicka, 2006. [In Polish: Podraza, Antoni. „Europa Środkowa jako region historyczny.” Referat: 17. Powszechny Zjazd Historyków Polskich, 15–18.08.2004. Wydanie książkowe: Podraza, A. Europa, Galicja, regiony. Pisma historyczne: 27–38. Kraków: Księgarnia Akademicka, 2006.]
• Pospiszil 2011: Pospiszil, Karolina. “We are the Question. Notes to a Discussion of Central European (Non) Identity.” Kultura i Polityka, no 10 (2011): 141–153. [In Polish: Pospiszil, Karolina. „Jesteśmy pytaniem. Przyczynek do dyskusji o środkowoeuropejskiej (nie) tożsamości.” Kultura i Polityka, no 10 (2011): 141–153.]
• Stolarz 2013: Stolarz, Agata. “Unbearable Burden of History? Central European Discourse from the 80’s until the Present Day.” Rocznik Instytutu Europy Srodkowo-Wschodniej, no 1 (2013): 23–39. [In Polish: „Nieznośny ciężar historii? Dyskurs środkowoeuropejski od lat osiemdziesiątych do współczesności.” Rocznik Instytutu Europy Srodkowo-Wschodniej, no 1 (2013): 23–39.]
• Todorova 2009: Todorova, Maria. Imagining the Balkans. Oxford University Press, 2009.

Identifiers

DOI

10.17951/zcm.2020.9.36-57