Hejt i symbole religijne. Obrażanie przez prowokację jako nowy problem społeczny

• Authors: Anna Leszczuk-Fiedziukiewicz

Title variants

EN

Hate and religious symbols: insulting by provocation as a new social problem

Abstracts

EN

The main purpose of this article is to analyse the medial discourse connected with new ways of presenting religious symbols and social reactions to this. Religious symbols are used by communities that want to stand out in society. The research questions consider whether these events, treated by Catholics as scandalous and offensive, could be examples of a new form of hate speech in the Polish public sphere. If so, this would involve an evolution from the language sphere to the visual sphere and, therefore, would be a crucial shift in a cultural war in our society. The diagnosis of phenomena related to events perceived as “provocations” indicates that we are dealing with a new social problem. This problem involves people associated with the Catholic Church, the police, the court, and the prosecutor’s office because the authors of initiatives are accused of offending religious feelings, which, according to Art. 196 of the Criminal Code is a crime in Poland.

PL

Celem artykułu jest zbadanie dyskursu medialnego związanego z nowymi formami prezentacji symboli religijnych i ze społeczną reakcją na to zjawisko. Symbole religijne są wykorzystywane przez środowiska zainteresowane zaznaczeniem swojej obecności w społeczeństwie. Jednym z pytań badawczych jest pytanie o to, czy przykłady happeningów, uznawanych przez grupy katolików za skandaliczne i obraźliwe, mogą być dowodem na nową formę „mowy nienawiści” w sferze publicznej. Miałaby ona ewoluować ze sfery językowej w sferę wizualnych znaczeń i odgrywać ważną rolę w „wojnie kulturowej” na światopoglądy i wartości w naszym społeczeństwie. Diagnoza zjawiska związanego z happeningami odbieranymi jako „prowokacje” prowadzi do przekonania, że mamy do czynienia z nowym problemem społecznym. Angażuje on osoby związane z Kościołem katolickim, policję, sąd i prokuraturę, ponieważ autorzy inicjatyw są oskarżani o obrażanie uczuć religijnych, co zgodnie z art. 196 kodeksu karnego jest w Polsce przestępstwem.

Keywords

EN

hate speech; hate; religious symbols; provocations; Catholic Church; LGBT; media; the crime of offending religious feelings; „the rainbow Mother of God”

PL

mowa nienawiści; hejt; symbole religijne; prowokacje; Kościół katolicki; LGBT; media; przestępstwo obrazy uczuć religijnych; „tęczowa Matka Boska”

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
• Journal: Colloquia Theologica Ottoniana
• Year: 2021
• Volume: 37
• Pages: 63-80

Dates

published

2021

Contributors

author

Anna Leszczuk-Fiedziukiewicz

• Uniwersytet w Białymstoku, Polska

References

• Kepplinger H.M., Mechanizmy skandalizacji w mediach, Kraków 2008.
• Majewski J., Religia, media, mitologia, Gdańsk 2010.
• Naruszewicz-Duchlińska A., Nienawiść w czasach Internetu, Gdynia 2015.
• Draguła A., Sacrum zdeformowane. O prasowych karykaturach religijnych i reakcjach na nie, w: Sacrum w mediach, red. M. Chmielewski, M. Jodkowski, D. Sonak, J. Woźniak, Lublin 2015, s. 91–102.
• Jupowicz-Ginalska A., Prowokacja jako forma manipulacji medialnej, w: Zawartość mediów, czyli rozważania nad metodologią badań medioznawczych, red. T. Gackowski, Warszawa 2011, s. 115–146.
• Sierocki R., Mediatyzacja i mediacja religii, w: Media i religia. Nowy kontekst komunikacji, red. R. Sierocki, M. Sokołowski, A. Zduniak, Toruń 2016, s. 37–60.
• Jaworski D., Müller M., Kodeks Boga nie chroni. Rozmowa z A. Zollem, „Tygodnik Powszechny” 3 (2010), s. 6.
• Leszczuk-Fiedziukiewicz A., Czy hejt i mowa nienawiści staną się normą? Społeczne uwarunkowania zachowań dewiacyjnych w internecie, „Media – Kultura – Komunikacja Społeczna” 2018, s. 99–116.
• Leszczuk-Fiedziukiewicz A., Tabloidyzacja bluźnierstwa, „Studia Prawnoustrojowe” (2019) 43, s. 217–237.
• Wasil W., Od bluźnierstwa do przestępstwa, czyli co tak naprawdę chroni państwo: Boga czy uczucia religijne? Studium historyczno-prawne, „Kościół i Prawo” (2019) 1, s. 203–218.
• Włodarczyk J., Mowa nienawiści w internecie w doświadczeniu polskiej młodzieży, „Dziecko Krzywdzone. Teoria, Badania, Praktyka” 2 (2014) 13, s. 125.
• Akcja Katolicka: Kościół poniżany i doświadczany, 7.05.2019, https://opoka.news/akcja-katolicka-kosciol-ponizany-i-doswiadczany (dostęp: 19.08.2021).
• Definicje: bluźnierstwo, obraza, profanacja. Słownik Języka Polskiego on-line, www.sjp.pwn.pl.
• Dyda K., Analiza dotycząca naruszeń prawa, które miały miejsce podczas V Trójmiejskiego Marszu Równości w Gdańsku w dniu 25 maja 2019, https://ordoiuris.pl/wolnosc-sumienia/analiza-dotyczaca-naruszen-prawa-ktore-mialy-miejsce-podczas-v-trojmiejskiego (dostęp: 19.08.2021).
• Dziś w całej Polsce modlitwa wynagradzająca za profanacje, 23.06.2019, https://ekai.pl/dzis-w-calej-polsce-modlitwa-wynagradzajaca-za-profanacje/ (dostęp: 23.01.2020).
• Dziewuchy dziewuchom, https://www.facebook.com/TrojmiejskieDziewuchy/posts/2400749840161512/ (dostęp: 15.12.2019).
• Graczyk E., Nie przepraszam za waginę, 19.09.2019, https://wyborcza.pl/7,75968,24913013,nie-przepraszam-za-wagine.html?disableRedirects=true (dostęp: 10.12.2019).
• Królewska Wagina niczego nie imituje, 25.05.2019, https://www.dorzeczy.pl/kraj/104287/krolewska-wagina-niczego-nie-imituje-gdansk-organizatorki-obrazoburczego-happeningu-odpieraja-zarzuty.html (dostęp: 21.01.2020).
• Ludzie kultury o skandalu z tęczową Matką Boską, https://kultura.onet.pl/wiadomosci/ludzie-kultury-o-skandalu-z-teczowa-matka-boska-nie-mozemy-zgadzac-sie-na-takie/53973gmutm_source=kultura.onet.pl_viasg_kultura&utm_medium=referal&utm_campaign=leo_automatic&srcc=ucs&utm_v=2 (dostęp: 15.12.2019).
• Marsz Równości w Gdańsku. Wagina jako Najświętszy Sakrament, 26.05.2019, https://misyjne.pl/marsz-rownosci-w-gdansku-wagina-jako-najswietszy-sakrament (dostęp: 19.08.2021).
• „Maryja Matka Kościoła”, 19.05.2019, https://archiczest.pl/wydarzenia/quotmaryja-matka-kosciolaquot-slowo-pasterskie-abp-waclawa-depo-na-niedziele-19-maja-2019-r,1558005699.html (dostęp: 21.01.2020).
• Nosowski Z., Nie ma żartów, „Więź” 28.05.2019, http://wiez.com.pl/2019/05/28/gdansk-marsz-rownosci-lgbt-nie-ma-zartow (dostęp: 23.01.2020).
• O jakiej „tęczowej zarazie” mówił abp Jędraszewski?, 9.08.2019, https://www.ekai.pl/abp-jedraszewski-nie-wzywalem-do-walki-i-nienawisci (dostęp: 19.08.2021).
• Profanacja w Płocku, https://www.magnapolonia.org/profanacja-w-plocku-rozklejono-wizerunki-matki-boskiej-z-teczowa-aureola (dostęp: 19.08.2021).
• Prymas: Nie wolno wykorzystywać wizerunku Matki Bożej do własnych partykularnych korzyści, 26.08.2019, https://www.polsatnews.pl/wiadomosc/2019-08-26/prymas-nie-wolno-wykorzystywac-wizerunku-matki-bozej-do-wlasnych-partykularnych-korzysci (dostęp: 19.08.2021).
• Sąd uniewinnił trzy kobiety, które rozlepiały nalepki z wizerunkiem Maryi z tęczową aureolą, 2.03.2021, https://serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia/artykuly/8109424,sad-uniewinnienie-kobiety-matka-boska-teczowa-aureola.html (dostęp: 19.08.2021).
• Siedlecka J., PiS uwiarygadnia się, ścigając za obrazę uczuć religijnych, 7.05.2019, https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/kraj/1791772,1,pis-uwiarygodnia-sie-scigajac-za-obraze-uczuc-religijnych.read (dostęp: 21.01.2020).
• Sprawa „tęczowej Matki Boskiej”, 9.07.2019, https://www.rp.pl/Spoleczenstwo/190709353-Sprawa-teczowej-Matki-Boskiej-Elzbieta-Podlesna-zatrzymana-legalnie.html (dostęp: 20.01.2020).
• Sprawa waginy na marszu równości wraca, 9.10.2019, https://dziennikbaltycki.pl/sprawa-waginy-na-marszu-rownosci-wraca-po-4-miesiacach-tym-razem-domniemana-obraza-uczuc-religijnych-zajmie-sie-rzecznik/ar/c1-14488623 (dostęp: 20.01.2020).
• Tęczowa aureola Matki Boskiej. Jak zareagowali publicyści i media katolickie, 7.05.2019, https://deon.pl/kosciol/teczowa-aureola-matki-bozej-jak-zareagowali-publicysci-i-media-katolickie,517896 (dostęp: 20.01.2020).
• Wyniki Plebiscytu Słowo Roku 2019, https://www.uw.edu.pl/wyniki-plebiscytu-slowo-roku-2019/ (dostęp: 20.08.2021).
• Znieważenie wizerunku Czarnej Madonny z wykorzystaniem logotypu LGBT – analiza prawnokarna Ordo Iuris, https://ordoiuris.pl/wolnosc-sumienia/zniewazenie-wizerunku-czarnej-madonny-z-wykorzystaniem-logotypu-lgbt-analiza (dostęp: 18.09.019).

Identifiers

DOI

10.18276/cto.2021.37-04

Biblioteka Nauki

2010815