Wiara, wątpliwości i tajemnica Wcielenia. Uwagi na marginesie książki Marka Dobrzenieckiego Ukrytość i Wcielenie. Teistyczna odpowiedź na argument Johna L. Schellenberga za nieistnieniem Boga

• Authors: Marek Pepliński

Title variants

EN

Faith, Doubts, and the Mystery of the Incarnation. Notes in the margin of the Marek Dobrzeniecki’s Book Ukrytość i Wcielenie. Teistyczna odpowiedź na argument Johna L. Schellenberga za nieistnieniem Boga

Abstracts

EN

This paper concerns an important and exciting book by Marek Dobrzeniecki Ukrytość i Wcielenie. Teistyczna odpowiedź na argument Johna L. Schellenberga za nieistnieniem Boga [Hiddenness and the Incarnation: A Theistic Response to John L. Schellenberg’s Argument for Divine Nonexistence]. After a brief discussion of the content of the book’s chapters, critical remarks are presented. They concern the adopted method and approach to Schellenberg’s philosophy in general and the argument from hiddenness in particular. The conceptual framework serving as a typologization of the propositional dimension of the phenomenon of theistic belief/faith is dubious and requires in-depth research. It is worth considering the possibility of asymmetry of the attitudes of belief/faith and unbelief, which requires consideration in the reasoning whose legitimacy would assume the transfer of features from one to the other and the negation functor. Regarding the voluntarism of belief in God, the paper suggests that extreme, purely intellectual, and purely volitional positions should be considered, as well as moderate and mixed ones. It is argued extensively that Dobrzeniecki’s criticism against the arguments of Rea and Mourad is not conclusive. Just the possibility of voluntariness of disbelief undermines the validity of Schellenberg’s argument and should therefore be ruled out as much as possible. The paper suggests supplementing Dobrzeniecki’s approach with a ‘trans-paradigmatic’ approach consisting of external criticism, which, in the light of Schellenberg’s arguments being probably incompatible with the described phenomenon of religious belief in God, leads to a modification of the theoretical apparatus of Schellenberg’s paradigm. Such a modification deprives the latter’s argument of justification.

PL

Niniejszy artykuł dotyczy ważnej i interesującej książki Marka Dobrzenieckiego Ukrytość i Wcielenie. Teistyczna odpowiedź na argument Johna L. Schellenberga za nieistnieniem Boga. Po krótkim omówieniu zawartości poszczególnych rozdziałów książki prezentuję swoje uwagi krytyczne. Dotyczą one przyjętej metody i podejścia do filozofii Schellenberga w ogólności, a argumentu z ukrytości w szczególności. Wątpliwa i wymagająca pogłębionego badania jest siatka pojęciowa pełniąca funkcję typologizacji propozycjonalnego wymiaru fenomenu wiary teistycznej. Warta rozważania jest możliwość niesymetryczności postaw wiary i niewiary, co wymaga uwzględnienia w rozumowaniach, których zasadność zakładałaby przenoszenie cech z jednej na drugą oraz funktora negacji. W sprawie woluntaryzmu wiary w Boga sugeruję, że należy rozpatrywać nie tylko stanowiska skrajne, czysto intelektualistyczne i czysto wolicjonalne, ale także u miarkowane i mieszane. Argumentuję szeroko, że krytyka Dobrzenieckiego skierowana przeciwko argumentom Rea i Mourada nie jest konkluzywna. Argumentuję, że samo możliwość woluntarności niewiary podważa zasadność argumentu Schellenberga i dlatego powinna ona być wykluczona w sposób maksymalnie możliwie uzasadniony. Sugeruję uzupełnienie podejścia Dobrzenieckiego o podejście ‘transparadygmatyczne’ polegające na rodzaju krytyki zewnętrznej, która w świetle nieprzystawania argumentacji Schellenberga do opisywanego fenomenu prowadzi do modyfikacji aparatu teoretycznego paradygmatu Schellenberga. Taka modyfikacja odbiera argumentowi tego ostatniego moc uzasadniającą.

Keywords

EN

hiddenness of God; M. Dobrzeniecki; J.L. Schellenberg; doxastic voluntarism; faith; belief; belief in God

PL

ukrycie Boga; ukrytość; M. Dobrzeniecki; J. L. Schellenberg; wiara religijna; wiara w Boga; sąd w sensie psychologicznym; wolicjonalność przekonań

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Filozoficzne
• Year: 2023
• Volume: 71
• Issue: 1
• Pages: 413-436

Dates

published

2023

Contributors

author

Marek Pepliński

• University of Gdańsk

• https://orcid.org/0000000259413374

References

• Allport, Gordon Willard. 1988. Osobowość i religia. Tł. Hanna Bartoszewicz, Anna Bartkowicz i Irena Wyrzykowska. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax.
• Audi, Robert. 2011. Rationality and Religious Commitment. Oxford: Oxford University Press.
• Barsotti, Divo. 1964. Misterium Chrystianizmu. Rozważania o życiu wewnętrznym. Tł. siostry benedyktynki. Poznań, Warszawa, Lublin: Święty Wojciech.
• Conee, Earl, i Richard Feldman. 2004. Evidentialism: Essays in Epistemology. Oxford, England: Oxford University Press.
• Dobrzeniecki, Marek. 2020. Ukrytość i Wcielenie. Teistyczna odpowiedź na argument Johna L. Schellenberga za nieistnieniem Boga. Kraków: Wydawnictwo WAM.
• Drange, Theodore. 1998. Nonbelief & Evil. Two Arguments for the Nonexistence of God. New York: Prometheus Books.
• Hołda, Miłosz. 2019. Głos ukrytego Boga. Heidegger i Rahner o sumieniu. Kraków: Wydawnictwo WAM.
• Hołda, Miłosz. 2020. Źródło i noc. Wprowadzenie do współczesnego absconditeizmu. Kraków: Wydawnictwo WAM.
• Howard-Snyder, Daniel. 2013a. „Propositional Faith: What It Is and What It Is Not”. American Philosophical Quarterly 50, no. 4: 357–372.
• Howard-Snyder, Daniel. 2013b. „Schellenberg on Propositional Faith”. Religious Studies 49, no 2: 181–94. DOI: https://doi.org/10.1017/S0034412513000061.
• Mordarski, Ryszard. 2019. „Argument z ukrytości Boga Johna L. Schellenberga”. Wprowadzenie do: John L. Schellenberg. Argument z ukrytości. Nowe wyzwanie filozofii dla wiary w Boga. Tł. Ryszard Mordrski, 9–35. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.
• Pepliński, Marek. 2021. „The Hiddenness Argument and the Ground of Its Soundness”. Roczniki Filozoficzne 69, nr 3: 253–290. https://doi.org/10.18290/rf21693-13.
• Plantinga, Alvin. 1984. „Advice to Christian Philosophers”. Faith and Philosophy 1, no. 3: 253–271. https://doi.org/10.5840/faithphil19841317.
• Schellenberg, John L. 1993. Divine Hiddenness and Human Reason. Ithaca: Cornell University Press.
• Schellenberg, John L. 2005. Prolegomena to a Philosophy of Religion. Ithaca: Cornell University Press.
• Schellenberg, John L. 2015. The Hiddenness Argument: Philosophy’s New Challenge to Belief in God. Oxford: Oxford University Press.
• Schellenberg, John L. 2019. Argument z ukrytości. Nowe wyzwanie filozofii dla wiary w Boga. Tł. Ryszard Mordarski. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.

Identifiers

DOI

10.18290/rf23711.20

Biblioteka Nauki

31232757