Hun hebben de taal verkwanseld en hun hadden gelijk - over het gebruik van hun als onderwerp in het hedendaagse Nederlands

• Authors: Kamila Tomaka

Title variants

EN

Hun hebben de taal verkwanseld en hun hadden gelijk – on ‘Tolerance’ with Regard to Different Varieties of the Dutch Language

NL

Hun hebben de taal verkwanseld en hun hadden gelijk - over het gebruik van hun als onderwerp in het hedendaagse Nederlands

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Hun hebben de taal verkwanseld en hun hadden gelijk – o użyciu hun w pozycji podmiotu we współczesnym języku niderlandzkim W języku niderlandzkim nastąpiła ostatnio uderzająca zmiana. Obserwujemy mianowicie znaczący wzrost wykorzystania zaimka hun w pozycji podmiotu. Użycie hun zamiast ze czy zij jako podmiotu zdania uważane jest za niegramatyczne i postrzegane jest nawet jako forma degradacji języka. W artykule omówiono genezę tego zjawiska, jego cechy charakterystyczne i podano możliwe wyjaśnienia jego występowania. Zaprezentowano także stanowiska na temat użycia hun takich instytucji jak Niderlandzka Unia Językowa. Omówiono również kwestię stosowania hun w praktyce edukacji NVT. Ostatecznie zadano pytania: Czy ta zmiana językowa ma negatywny wpływ na język niderlandzki? Czy jest to do przyjęcia? Gdzie leży granica tolerancji?   De laatste tijd doet zich in de Nederlandse taal een opvallende verandering voor. We worden geconfronteerd met een sterke toename van het gebruik van hun in de onderwerpspositie. Dit gebruik in plaats van ze of zij als onderwerp van de zin, wordt beschouwd als ongrammaticaal en als een vorm van taalverloedering. In deze bijdrage wordt ingegaan op de herkomst van dit verschijnsel, de kenmerken ervan en mogelijke verklaringen voor het gebruik. Tevens zal een kritisch overzicht gegeven worden van uiteenzettingen van autoriteitsinstanties als de Nederlandse Taalunie over het gebruik van hun. Ten slotte wordt ook de kwestie van hun in de praktijk van het NVT-onderwijs besproken en de vraag gesteld of deze taalverandering een negatieve invloed op de Nederlandse taal heeft. Is het aanvaardbaar? Waar ligt de tolerantiegrens?

NL

De laatste tijd doet zich in de Nederlandse taal een opvallende verandering voor. We worden geconfronteerd met een sterke toename van het gebruik van hun in de onderwerpspositie. Dit gebruik in plaats van ze of zij als onderwerp van de zin, wordt beschouwd als ongrammaticaal en als een vorm van taalverloedering. In deze bijdrage wordt ingegaan op de herkomst van dit verschijnsel, de kenmerken ervan en mogelijke verklaringen voor het gebruik. Tevens zal een kritisch overzicht gegeven worden van uiteenzettingen van autoriteitsinstanties als de Nederlandse Taalunie over het gebruik van hun. Ten slotte wordt ook de kwestie van hun in de praktijk van het NVT-onderwijs besproken en de vraag gesteld of deze taalverandering een negatieve invloed op de Nederlandse taal heeft. Is het aanvaardbaar? Waar ligt de tolerantiegrens?

EN

A striking change has recently occurred in the Dutch language, namely, that we are increasingly confronted with a sharp expansion of the use of hun in the subject position. The use of hun instead of ze or zij as the subject of the sentence is considered ungrammatical and a form of language degradation. This contribution discusses the origin of this phenomenon, its characteristics and possible explanations for its use. It also presents a critical overview of statements given by authoritative bodies, such as the Dutch Language Union, about the use of hun. The issue of hun in the practice of NT2 education is also discussed, and the question is asked whether this language change has a negative impact on Dutch. Is it acceptable? Where is the limit for tolerance?

Keywords

PL

zmiana językowa; hun hebben; hun jako podmiot; język standardowy; granica tolerancji; zmiana językowa; hun hebben; hun jako podmiot; język standardowy; granica tolerancji

EN

language change; hun hebben; hun as the subject; standard language; limit for tolerance

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Humanistyczne
• Year: 2020
• Volume: 68
• Issue: 5
• Pages: 105-118

Dates

published

2020-12-15

Contributors

author

Kamila Tomaka

• John Paul II Catholic University of Lublin, Poland

• https://orcid.org/0000-0002-4514-0600

References

• Algemene Nederlandse Spraakkunst, red. W. Haeseryn, K. Romijn, G. Geerts, J. de Rooij en M.C. van den Toorn. Tweede, geheel herziene druk. Groningen, Martinus Nijhoff/Deurne, Wolters Plantyn, 1997.
• Bergen, Geertje van, Wessel Stoop, Jorrig Vogels en Helen de Hoop, “Leve hun! Waarom hun nog steeds hun zeggen”. Nederlandse taalkunde, vol. 16, nr. 1, 2011, pp. 2-29.
• Burger, Peter. Hun hebben gelijk. Ieder z’n taal. Amsterdam, Prometheus, 2004.
• De Volkskrant. www.volkskrant.nl/wetenschap/directeur-taalunie-hun-hebben-is-taalkundig-gezien-zelfs-een-verbetering, gepost op 1 maart 2017. Geraadpleegd op 1 november 2019.
• Engelbrecht, Wilken “‘Foedum esse hominem in ea lingua videri hospitem in qua natus est.’ Op- en ondergang van de ‘latinisering’ van de Nederlandse schrifttaal”. Thesaurus polyglottus et flores quadrinlingues. Festschrift für Stanisław Prędota zum 60. Geburtstag, red. Stefan Kiedroń en Agata Kowalska-Szubert, Wrocław, Atut, 2004, pp. 93-110.
• Frank, Anne. Het Achterhuis. Dagboekbrieven 12 Juni 1942 – 1 Augustus 1944. Contact, 1947.
• Homerus, Ilias. Ameis-Hentze-editie. Teubner, 1932.
• Horst, Joop van der, en Kees van der Horst. De geschiedenis van het Nederlands in de twintigste eeuw, Den Haag, Sdu Uitgeverij, 1999.
• Horst, Joop van der. “Dat is het wat hun vaak doen. Hun als voorbeeld van taalverandering”. Onze Taal, vol. 57, nr. 6, 1988, pp. 81-84.
• Hout, Roeland van. “Hun zijn jongens. Ontstaan en verspreiding van het onderwerp ‘hun’”. Waar gaat het Nederlands naartoe? Panorama van een taal, red. Jan Stroop, Amsterdam, Bert Bakker, 2003, pp. 277-286.
• Hout, Roeland van. “Onstuitbaar en onuitstaanbaar: de toekomst van een omstreden taalverandering”. Wat iedereen van het Nederlands moet weten en waarom, red. Nicoline van der Sijs, Jan Stroop en Fred Weerman, Amsterdam, Bert Bakker, 2006, pp. 42-54.
• L.R. “Hun”. Onze Taal, vol. 23, nr. 4, p. 49.
• Lennep, Jacob van. Klaasje Zevenster. Den Haag, M. Nyhoff, Leiden, A.W. Sijthoff en Arnhem, D.A. Thieme, 1866. 5 delen.
• Rooij, Jaap J. de. “Als of dan”. De Nieuwe Taalgids, vol. 65, 1972, pp. 199-209.
• Sijs, Nicoline van der. De geschiedenis van het Nederlands in een notendop. Amsterdam, Prometheus, 1972.
• Stroop, Jan. Hun hebben de taal verkwanseld. Amsterdam, Athenaeum-Polak & Van Gennep, 2010.
• Taalunie: Bericht. taaluniebericht.org/artikel/taaladvies/hun-hebben, gepost op 22 februari 2017. Geraadpleegd op 1 november 2019.
• Verdam, Jacob. Middelnederlandsch Handwoordenboek. ’s-Gravenhage, Nijhoff, 1911.

Identifiers

DOI

10.18290/rh20685sp-8