Objaśnianie terminów religijnych w Ilustrowanym słowniku katechetycznym Beaty Boguszewskiej

• Authors: Małgorzata Nowak

Title variants

EN

Explication of Religious Terms in Ilustrowany słownik katechetyczny [Illustrated Catechetical Dictionary] by Beata Boguszewska

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule omawia się mikrostrukturę adresowanego do dzieci szkolnych Ilustrowanego słownika katechetycznego autorstwa Beaty Boguszewskiej (Wydawnictwo JUT, Szczebrzeszyn 2018), jednego z nielicznych tego typu leksykonów w Polsce. W zamierzeniu twórcy słownik, obejmujący 336 haseł, ma wyjaśniać podstawowe pojęcia teologiczne, terminy związane z modlitwą, liturgią oraz sakramentami i stanowić uzupełnienie wiedzy otrzymanej w czasie katechezy szkolnej. Sygnalizowany w tytule leksykonu kod ikoniczny ma charakter pomocniczy – w słowniku Boguszewskiej nie występują „czyste” definicje ikonograficzne. Artykuły hasłowe są zasadniczo pozbawione informacji językowych (sporadycznie pojawiają się uproszczone objaśnienia etymologiczne typu: słowo / wyraz pochodzi z języka x (i) oznacza…). W leksykonie przyjęto dyskursywny model objaśniania pojęć. Definicje (pełnozdaniowe, analityczne, pozbawione zbędnych elementów scjentystycznych) wkomponowane są w narracje (opowiadania) stanowiące artykuł hasłowy. Specyficzne opowiadania służą nie tylko oczekiwanemu od słownika objaśnianiu pojęć (funkcja nominatywna i deskryptywna), ale także ogólniejszemu kształceniu i wychowaniu człowieka wierzącego (funkcja wychowawczo-formacyjna). Odbiorca dzieła jest wyraźnie profilowany jako (prawdziwy) przyjaciel (Pana) Jezusa.

EN

The article discusses the microstructure of the Illustrated Catechetical Dictionary addressed to school children. The publication has been composed by Beata Boguszewska (Wydawnictwo JUT, Szczebrzeszyn 2018) and is among few such lexicons in Poland. As intended by its author, the dictionary, with its 336 entries, explains basic theological concepts, terms related to prayer, liturgy and sacraments, and complements the knowledge obtained through school catechetical instruction. The iconic code indicated in the lexicon title has an auxiliary character-Boguszewska’s dictionary features no “pure” iconographic definitions. The entries are generally devoid of linguistic information (occasionally there are simplified etymological explanations of the type: this word comes from language x (and) means…). The lexicon adopts a discursive model of concept explanation. Definitions (full-sentence, analytical, and devoid of unnecessary scientistic elements) are incorporated into narratives (short stories), which constitute entry paragraphs. The particular stories serve not only to explain the concepts, as in a regular dictionary (nominative and descriptive function), but they also provide a wider educational context for the believer (educational and formative function). The recipient of the work is clearly profiled as a (true) friend (of Lord) Jesus.

Keywords

PL

słownik katechetyczny dla dzieci; terminy religijne; definiowanie; słownik katechetyczny dla dzieci; terminy religijne; definiowanie

EN

catechetical dictionary for children; religious terminology; defining

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Humanistyczne
• Year: 2020
• Volume: 68
• Issue: 6
• Pages: 141-154

Dates

published

2020-09-15

Contributors

author

Małgorzata Nowak

• The John Paul II Catholic University of Lublin, Faculty of Humanities

• https://orcid.org/0000-0002-5248-9130

References

• Kosiarski, Hieronim. „Znaczenie, analiza i recepcja terminów występujących w podręcznikach do lekcji religii”. Język katechezy, red. Renata Przybylska i Wiesław Przyczyna, Biblos 2008, ss. 301-316.
• Kowalikowa, Jadwiga. „Funkcje katechezy z perspektywy językoznawczej”. Funkcje wypowiedzi religijnych, red. Renata Przybylska i Wiesław Przyczyna, Biblos 2014, ss. 175-197.
• Miodunka, Władysław. Podstawy leksykologii i leksykografii. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1989.
• Nowak, Małgorzata. „Wprowadzenie w doświadczenie religijne – o Ilustrowanym słowniku wyrazów religijnych dla dzieci Joanny Krzyżanek i jego języku”. Język doświadczenia religijnego, t. IV, red. Grzegorz Cyran i Elżbieta Skorupska-Raczyńska, Wydział Teologiczny Uniwersytetu Szczecińskiego, 2012, ss. 249-263.
• Pawłowska, Regina. „Kształcenie procesów rozumienia tekstów słyszanych i czytanych na szkolnych lekcjach religii”. Język katechezy, red. Renata Przybylska i Wiesław Przyczyna, Biblos, 2008, ss. 178-188.
• Rudnicka, Ewa. „Leksykograficzne egzemplum, Sposoby wykorzystania cytatów i kolokacji w polskich słownikach ogólnych”. Słowa – kładki, na których spotykają się ludzie różnych światów, red. Iwona Burkacka, Radosław Pawelec i Dorota Zdunkiewicz-Jedynak, Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego, 2010, ss. 111-126.
• Słownik terminów literackich, red. Janusz Sławiński, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1985.
• Zarębski, Rafał. „Objaśnianie terminów religijnych w podręcznikach do nauki religii”. Język katechezy, red. Renata Przybylska i Wiesław Przyczyna, Biblos, 2008, ss. 317-328.
• Żmigrodzki, Piotr. Wprowadzenie do leksykografii polskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2003.

Identifiers

DOI

10.18290/rh20686-8