Ukraiński jako język mniejszości narodowej w podstawie programowej MEiN. Cele i wyzwania kształcenia ukrainistycznego w Polsce

• Authors: Svitlana Romaniuk , Katarzyna Jakubowska-Krawczyk

Title variants

EN

Ukrainian as a Language of National Minority in the Core Curriculum of the Ministry of National Education And Science. Goals and Challenges of Ukrainian Education in Poland

Abstracts

EN

This article analyses the status of the Ukrainian language as a national minority language in Poland and the current approach to Ukrainian linguistic and literary-cultural education in Polish schools which includes knowledge of the language and selected texts of Ukrainian culture. The authors seek to answer key questions related to the core curriculum, the choice of issues to be studied that could help the student learn and appreciate their national heritage, as well as the scope and form of exams.

PL

W artykule poddano analizie status języka ukraińskiego jako języka mniejszości narodowej w Polsce oraz aktualne podejście do kształcenia w obszarze języka, literatury i kultury ukraińskiej w polskiej szkole. Obejmuje ono wiedzę o języku, znajomość lektur i szeroko rozumianych tekstów kultury ukraińskiej. Autorki poszukują odpowiedzi na zasadnicze kwestie związane z podstawą programową i założeniami, jakie winna spełniać, doborem zagadnień pomagających uczniowi poznać i pielęgnować dziedzictwo narodowe, a także zakresem i formami egzaminów.

Keywords

PL

język ukraiński; mniejszość narodowa; ukraiński w Polsce; kształcenie językowe; kształcenie literacko-kulturowe; podstawa programowa; Informator o egzaminie maturalnym

EN

Ukrainian; national minority; Ukrainian language in Poland; language education; literary and cultural education; core curriculum; matriculation exam guide

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Humanistyczne
• Year: 2022
• Volume: 70
• Issue: 10
• Pages: 189-203

Dates

published

2022

Contributors

author

Svitlana Romaniuk

• University of Warsaw, Poland

• https://orcid.org/0000000305697663

author

Katarzyna Jakubowska-Krawczyk

• University of Warsaw, Poland

• https://orcid.org/0000000262817011

References

• Bakuła, Kordian. „Literatura i kultura w podstawie programowej języka polskiego z 2009 roku”. Pamiętnik Literacki, t. 101, z. 3, 2010, ss. 225-40.
• Dołowy-Rybińska, Nicole. „Influences of the Discourse on Language Endangerment and Multilingualism on Young European Language Minorities Members”. Adeptus, nr 11, 2018, ss. 1-24.
• Dołowy-Rybińska, Nicole. „Jakiej wielokulturowości Polacy potrzebują?”. Sploty kultury, red. Nicole Dołowy-Rybińska, i in., Wydawnictwa UW, 2010, ss. 510-31.
• Dołowy-Rybińska, Nicole. Języki i kultury mniejszości w Europie: Bretończycy, Łużyczanie, Kaszubi. Wydawnictwa UW, 2011.
• Duć-Fajfer, Helena. Pomiędzy bukwą a literą. Współczesna literatura mniejszości białoruskiej, ukraińskiej i łemkowskiej w Polsce. Wydawnictwo UJ, 2012.
• Flores Farfán, José Antonio, i Justyna Olko. „Types of Communities and Speakers in Language Revitalization”. Revitalizing Endangered Languages: A Practical Guide, ed. Justyna Olko, Julia Sallabank, Cambridge University Press, 2021, ss. 87-88.
• Grygajtis, Krzysztof. „Etos sąsiedztwa: mniejszości narodowe w III Rzeczypospolitej (Ukraińcy, Łemkowie, Niemcy, Białorusini, Litwini)”. Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Pedagogika, z. 13, 2004, ss. 139-82.
• Jakubowska-Krawczyk, Katarzyna, i in. „Urahuvannâ kul’turoznavčogonaprâmu pri ukladennì pìdručnikìv ìz ukraïnsʹkoï movi âk ìnozemnoï”. Mova: klasične – moderne – postmoderne, nr 6, 2020, ss. 171-86. [Якубовська-Кравчик Катажина, i Світлана Романюк, Марта Замбжицька. „Урахування культурознавчого напряму при укладенні підручників із української мови як іноземної”. Мова: класичне – модерне – постмодерне, nr 6, 2020, ss. 171-86.]
• Kajtoch, Wojciech. „Języki mniejszości narodowych w Polsce”. Polszczyzna 2000, red. Walery Pisarek, Ośrodek Badań Prasoznawczych, 1999, ss. 279-305.
• Krasowska, Helena. Języki mniejszości: status, prestiż, dwujęzyczność, wielojęzyczność. Studium Europy Wschodniej–Uniwersytet Warszawski, 2020.
• Kurcz, Zbigniew. Mniejszość niemiecka w Polsce. Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 1995.
• Lewandowska, Izabela. „Mniejszość ukraińska w opiniach i postawach licealistów z Warmii i Mazur”. Studia Angerburgica, t. 8, 2003-2004, ss. 37-50.
• Łodziński, Sławomir. Równość i różnica. Mniejszości narodowe w porządku demokratycznym w Polsce po 1989 roku. Wydawnictwo Naukowe Scholar, 2005.
• Mezhov, Oleksandr; Navalna, Maryna; Kostusiak, Nataliia. „Invective Vocabulary in Media Discourse of the Beginning of the XXI Century: A Psycholinguistic Aspect”. East European Journal of Psycholinguistics, t. 7, nr. 1, 2020, ss. 97-110.
• Misiak, Małgorzata. Łemkowie. W kręgu badań nad mniejszościami etnolingwistycznymi w Europie. Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2006.
• Mniejszości narodowe i etniczne w procesach transformacji oraz integracji. red. Elżbieta Michalik i Henryk Chałupczak, Wydawnictwo UMCS, 2006.
• Mniejszość polska na Ukrainie, mniejszość ukraińska w Polsce po 1989 roku, red. Agnieszka Kasińska-Metryka i Michał Gołoś, Wyższa Szkoła Stosunków Międzynarodowych i Komunikacji Społecznej, 2009.
• Mniejszość ukraińska w trosce o swoją identyczność: jubileusz 50-lecia wspólnoty greckokatolickiej w Wałczu, red. Jarosław Moskałyk, Wydział Teologioczny UAM. Redakcja Wydawnictw, 2010.
• Navalna, Maryna. „Pejoratives in Language of Ukrainian Periodicals”. Psycholinguistics, 2017, t. 22, ss. 85-97.
• Navalna, Maryna. „The Newest Functionality of Gargons in Ukrainian Periodicals at the Beginning of the XXI-st Century”. Psycholinguistics, t. 18, z. 1, 2015, ss. 79-88.
• Navalna, Maryna, redaktor. Leksika ukraïns’kih masmedìa. Vidavnictvo KSV, 2019. [Навальна, Марина. Лексика українських масмедіа. Видавництво КСВ, 2019.]
• Nikitorowicz, Andrzej. „Mniejszość ukraińska w warunkach przeobrażeń ze szczególnym uwzględnieniem narodu kulturowego”. Pogranicze. Studia Społeczne, t. 19, 2012, ss. 73-95.
• Pomierska, Justyna, i Monika Mazurek. „Znaczenie literatury mniejszości etnicznej dla budowania tożsamości zbiorowej (przykład kaszubski)”. Media i Społeczeństwo, t. 11, 2019, ss. 21-34.
• Revitalizing Endangered Languages: A Practical Guide, red. Justyna Olko i Julia Sallabank, Cambridge University Press, 2021.
• Rieger, Janusz, redaktor. Język mniejszości w otoczeniu obcym. Semper, 2002.
• Romaniuk, Svitlana. Ukraiński dyskurs polityczny w latach 2010-2014. Analiza lingwistyczna. Katedra Ukrainistyki UW, 2016.
• Romaniuk, Switłana, i Marta Saniewska. „Rzadko nauczany język sąsiada”. Języki Obce w Szkole, nr 4, 2014, ss. 43-47.
• Sadowski, Andrzej. Pogranicze polsko-białoruskie. Tożsamość mieszkańców, Wydawnictwo Trans Humana, 1995.
• Skorupska-Raczyńska, Elżbieta. „Językowy obraz mniejszości i większości w polszczyźnie ogólnej”. Język. Religia. Tożsamość, t. 2, 2008, ss. 21-29.
• Stępka, Stanisław. „Mniejszość ukraińska: problem powrotu do rodzinnych stron (1947-1959)”. Przegląd Humanistyczny, nr 1, 2006, ss. 99-112.
• Ukraïns’kij pravopis z komentarâmi ta primìtkami do novoï redakcìï. Ranok, 2020 [Український правопис з коментарями та примітками до нової редакції. Ранок, 2020].
• Urbanik, Amadeusz. „Prasa jako narzędzie wyrażania swojej tożsamości przez mniejszość ukraińską w Polsce”. Edukacja Humanistyczna, nr 1 (42), 2020, ss. 139-54.
• Wrocławska, Elżbieta, i Jadwiga Zieniukowa, redaktorzy. Języki mniejszościowe i języki regionalne. Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, 2003.
• Wysoczański, Włodzimierz. „Ekologia języka ukraińskiego w Polsce”. Studia Linguistica, t. 17, 1996, ss. 57-79.
• Znaniecki, Florian. Socjologia wychowania. PWN, 1973.

Identifiers

DOI

10.18290/rh227010.12

Biblioteka Nauki

31341793