Od źródła do współczesności – ewolucja folkloru instrumentalnego w Beskidzie Śląskim (przykład Trójwsi)

• Authors: Magdalena Szyndler

Title variants

EN

From the Earliest Origins to Contemporary Times: The Evolution of Instrumental Folklore in the Silesian Beskids (the Example of Trójwieś)

Abstracts

EN

Nowadays, in folk culture, various changes can be observed happening. These are also occurring in the musical folklore of the Silesian Beskids. This region has a rich tradition of developing musical repertoires, performance styles and folk instruments. The guardians of this tradition are musicians, frequently local ones, who pass it on to younger generations. They educate the younger Beskid musicians and ensure that the tradition is kept alive. At the same time, the repertoire and the construction of folk instruments are changing. This is taking place for creative, but also pragmatic and commercial, reasons, including, for example, the use of polycarbonate reeds in the Silesian bagpipe.

PL

Współcześnie w kulturze ludowej zaobserwować możemy zmiany o różnym podłożu. Dotyczy to również folkloru muzycznego w Beskidzie Śląskim. Region ten ma bogate tradycje związane z utrwalaniem repertuaru muzycznego, manier wykonawczych i instrumentarium ludowego. Na straży tych wartości stoją muzycy, często autochtoni dla których ważny jest przekaz międzypokoleniowy. Edukują oni młode pokolenie muzyków beskidzkich i dbają o zachowanie tradycji. Jednocześnie następują przemiany w repertuarze czy budowie instrumentów ludowych, które są podyktowane inspiracją twórczą, ale też względami pragmatycznymi czy komercyjnymi (m.in. Stroiki poliwęglanowe w gajdach śląskich).

Keywords

PL

folklor muzyczny Beskidu Śląskiego; przemiany beskidzkiego instrumentarium ludowego; gajdy śląskie; przekaz pokoleniowy

EN

musical folklore of the Silesian Beskids; transformations of the Beskid folk instruments; Silesian bagpipe; passing on traditions from generation to generation

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Humanistyczne
• Year: 2022
• Volume: 70
• Issue: 12
• Pages: 219-230

Dates

published

2022

Contributors

author

Magdalena Szyndler

• University of Silesia in Katowice, Poland

• https://orcid.org/0000000158052979

References

• Burke, Peter. Historia kulturowa. Wprowadzenie. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2008.
• Burszta, Józef. Kultura ludowa – kultura narodowa. Szkice i rozprawy. Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1974.
• Cudzich, Ewa, i Michał Kawulok. „«Ujec od Wojtosza» – z muzyką przez sady, ludzkie anatomie. O Janie Kawuloku (1899-1975) z Istebnej”. Dudziarze.pl, dudziarze.pl/project/ujec-od-wojtosza-z-muzyka-przez-sady-ludzkie-anatomie-o-janie-kawuloku-1899-1975-z-istebnej/. Dostęp 1.04.2022.
• Czekanowska, Anna. Kultury tradycyjne wobec współczesności. Muzyka, poezja, taniec. Wydawnictwo TRIO, 2008.
• Hoff, Bogumił. Lud cieszyński jego właściwości i siedziby. Obraz etnograficzny [...]. Serya I Górale Beskidów Zachodnich, t. 1: Początki Wisły i Wiślanie. Księgarnia M. Arcta, 1888.
• Klekot, Ewa. Kłopoty ze sztuką ludową. Gust, ideologie, nowoczesność. Wydawnictwo słowo/obraz terytoria, 2021.
• Kopoczek, Alojzy. Instrumenty muzyczne Beskidu Śląskiego i Żywieckiego. Aerofony proste i ich repertuar. Beskidzka Oficyna Wydawnicza BTSK, 1984.
• Kowalski, Piotr. Popkultura i humaniści. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2004.
• Morcinek, Gustaw. Ziemia Cieszyńska. Wydawnictwo „Śląsk”, 1962.
• Rokosz, Tomasz. Między mową a śpiewem: słowo, muzyka i obrzęd w kontekście przemian. Towarzystwo Naukowe KUL, 2020.
• Rokosz, Tomasz. „Oblicza folkloryzmu we współczesnej kulturze – prolegomena”. Gadki, www.gadki.lublin.pl/encyklopedia/artykuly/oblicza_folkloryzmu_we_wspolczesnej_%20kulturze.html. Dostęp 20.03.2022.
• Szymonowiczowie, Maciej i Katarzyna. Gajdosze. Fundacja Klamra, 2014.
• Szyndler, Magdalena. Folklor pieśniowy Zaolzia. Uwarunkowania, typologia i funkcje. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2011.
• Szyndler, Magdalena. Ludowa kultura muzyczna Śląska Cieszyńskiego ze szczególnym uwzględnieniem Beskidu Śląskiego. Folklor pieśniowy Istebnej, Koniakowa i Jaworzynki – źródła repertuarowe a ich transformacje. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2018.
• Tacina, Jan. Gronie nasze gronie. Wydawnictwo „Śląsk”, 1959.
• Trębaczewska, Marta. Między folklorem a folkiem. Muzyczna konstrukcja nowych tradycji we współczesnej Polsce. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2011.
• Turek, Krystyna. Sylwetki zbieraczy i badaczy muzycznego folkloru Śląska. Katowice 2001.
• Wywiad ze Zbigniewem Wałachem, Istebna, 6.10.2021.

Identifiers

DOI

10.18290/rh227012.14

Biblioteka Nauki

31341660