Zwischen sozialem Bedarf und Potenzial der Sprache: Zu Realisierungsmöglichkeiten der Äquivalenz von weiblichen Personen- und Berufsbezeichnungen im Polnischen und Deutschen – ein Update

• Authors: Paweł Bąk

Title variants

EN

Between Social Need and Language Potential: On the Possibilities of Realising the Equivalence of Female Personal and Professional Names in Polish and German – an Update

PL

Potrzeby społeczne a potencjał językowy. O możliwościach realizacji ekwiwalencji żeńskich nazw osobowych i nazw zawodów w języku polskim i niemieckim – stan aktualny

Abstracts

EN

The socioculturally determined need for corresponding forms of expression is often different in various cultural circles, which is in turn influenced by social factors. However, the socially determined use of language is only possible within the framework of the currently available linguistic means. This paper presents the recent results of a survey the problem formulated in the title conducted among women in Germany and Poland. The aim of the study was to examine, 10 years after the last similarly designed survey, the development and possible changes in the linguistic realisation of female personal names in German and Polish language use. The study differs from other research in that here the use of the language is presented in relation to the language users themselves. A certain asymmetry in the formation and use of feminine personal names is confirmed between German and Polish. However, it is not merely an expression of attitudes, and cannot serve as the sole criterion for an evaluation of the mentality of a particular cultural group; it is also partly conditioned by the possibilities of the language system itself.

PL

Uwarunkowane społecznie potrzeby realizacji pewnych form wyrazu często są odmienne w różnych kręgach kulturowych. Nawet najbardziej zdeterminowane społecznie użycie języka jest jednak możliwe wyłącznie w ramach aktualnie dostępnych środków językowych. Artykuł przedstawia wyniki najnowszych badań nad sformułowanym w tytule problemem przeprowadzonych wśród kobiet w Polsce oraz w Niemczech. Celem pracy jest stwierdzenia ewentualnych zmian, zachodzących od czasu przeprowadzonej dziesięć lat temu analizy realizacji żeńskich nazw osobowych w języku polskim oraz niemieckim. Badanie wyróżnia się spośród innych analiz tym, że obserwacji poddano nazwy sformułowane przez użytkowniczki języka w odniesieniu do samych siebie. Praca potwierdza istniejącą nadal asymetrię w tworzeniu i używaniu żeńskich nazw osobowych w obydwu językach. Asymetria ta nie jest jednak wyłącznie wyrazem postaw i nie może stanowić jedynego kryterium oceny mentalności danej grupy kulturowej. Jest ona także uwarunkowana aktualnymi możliwościami systemu językowego.

DE

Der soziokulturell determinierte Bedarf an entsprechenden Ausdrucksformen ist oft in verschiedenen Kulturkreisen anders. Der sozial bedingte Sprachgebrauch ist jedoch nur im Rahmen der aktuell verfügbaren sprachlichen Mittel möglich. Im Beitrag werden aktuell gewonnene Ergebnisse einer Umfrage über das im Titel formulierte Problem präsentiert, die unter Frauen in Deutschland und Polen durchgeführt wurde. Ziel der Studie ist es, nach zehn Jahren seit der letzten ähnlich konzipierten Untersuchung eine Entwicklung und eventuelle Veränderungen in der sprachlichen Realisierung von weiblichen Personenbezeichnungen im deutschen und polnischen Sprachgebrauch zu beleuchten. Die Studie unterscheidet sich von anderen Untersuchungen dadurch, dass hier der Gebrauch der Sprache in Bezug auf die Sprachbenutzerinnen selbst untersucht wird. Zwischen dem Deutschen und Polnischen wird eine gewisse Asymmetrie in der Bildung und Verwendung von femininen Personenbezeichnungen bestätigt. Sie ist allerdings nicht bloß Ausdruck von Einstellungen und kann nicht als einziges Kriterium einer Bewertung der Mentalität eines bestimmten Kulturkreises dienen. Sie ist auch zum Teil durch Möglichkeiten des Sprachsystems bedingt.

Keywords

PL

żeńskie nazwy osobowe; nazwy zawodów; ekwiwalenty w relacji polsko-niemieckiej; relacje interlingwalne i interkulturowe

EN

feminine personal names; names of professions; German-Polish equivalence; interlingual and intercultural relations

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Humanistyczne
• Year: 2022
• Volume: 70
• Issue: 6
• Pages: 27-41

Dates

published

2022

Contributors

author

Paweł Bąk

• University of Rzeszów, Poland

• https://orcid.org/0000000279516477

References

• Bartnicka, Barbara, et al. Grammatik des Polnischen. Otto Sagner, 2004.
• Bąk, Paweł. „Berufliche Frauenbezeichnungen oder weibliche Berufsbezeichnungen? Möglichkeiten und Grenzen der Erfassung von Äquivalenzen im Bereich der Politischen Korrektheit am Beispiel des Polnischen und Deutschen”. Text und Stil, hrsg. von Zofia Bilut-Homplewicz et al., Peter Lang, 2010, S. 355-369.
• Bąk, Paweł. „Poprawność polityczna a problem ekwiwalencji polskich i niemieckich żeńskich nazw osobowych”. Lingwistyka Stosowana. Applied Linguistics. Angewandte Linguistik, Bd. 8, 2013, S. 27-41.
• Błaszkowska, Hanka. Weibliche Personenbezeichnungen im Deutschen und Polnischen aus der Sicht der feministischen Sprachkritik. Wydział Neofilologii UAM w Poznaniu, 2016.
• Cieszkowski, Marek. „Zum geschlechtergerechten Sprachgebrauch am Beispiel deutscher und polnischer Stellenausschreibungen”. Linguistik online, Nr. 70, 1/15, 2015, S. 23-42.
• Coseriu, Eugenio. „Portée et limites de la traduction”. Parallèles. Cahiers de l’École de Traduction et d’Interprétation de l’université de Genève, Nr. 19, 1997, S. 19-34.
• Dargiewicz, Anna. „Ist das Polnische eine geschlechtergerechte Sprache? Zur Movierung im Polnischen”. Prace Językoznawcze, Nr. 23/1, 2021, S. 179-198.
• Habrajska, Grażyna. „Poprawność polityczna”. Rozmowy o komunikacji. 1. Poprawność polityczna, hrsg. von Grażyna Habrajska, Leksem, 2006, S. 17-27.
• Hughes, Geoffrey. Political correctness: oder die Kunst, sich selbst das Denken zu verbieten. Übersetzung von Sabine Roth u. Regina Rawlinson, Knaur, 2010.
• Kothoff, Helga. „Gender-Sternchen, Binnen-I oder generisches Maskulinum, … (Akademische) Textstile der Personenreferenz als Registrierungen?” Linguistik online, Nr. 103, 3/20, 2020, S. 105-127.
• Łaziński, Marek. O panach i paniach. Polskie rzeczowniki tytularne i ich asymetria rodzajowo-płciowa. Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006.
• Łaziński, Marek, u. Waldemar Czachur. „Geschlechtergerechte Sprache im Polnischen“. Muttersprache, Nr. 1/130, 2020, S. 88-91.
• Singleton, David, u. Jeffrey L. Kallen. „Lexicon”. Sociolinguistics. An International Handbook of the Science of Language and Society. Volume 1, hrsg. von Ulrich Ammon et. al., de Gruyter, 2004, S. 530-539.
• Wilson, Deirdre, u. Dan Sperber. Meaning and Relevance. Cambridge University Press, 2012.
• Zifonun, Gisela, u. Ewa Drewnowska-Vargáné. „Die sprachliche Sichtbarkeit der Geschlechter. Genus und Sexus im Deutschen und Polnischen”. vnd der gieng treulich, weislich vnd mëndlich mit den sachen vmb“: Festschrift für Péter Bassola zum 75. Geburtstag, hrsg. von Ewa Drewnowska-Vargáné et al., Institut für Germanistik der Universität Szeged, 2019, S. 138-170.

Identifiers

DOI

10.18290/rh22706.1

Biblioteka Nauki

31342671