Społeczny wymiar dziennikarskiego wywiadu – studium przypadku

• Authors: Magdalena Ślawska

Title variants

EN

The Social Dimension of the Press Interview: A Case Study

Abstracts

EN

This article presents a text genre analysis of a socially significant text: an interview by Anna Dziewit-Meller with Janina Bąk, entitled “58 blizn” (58 scars). This text features two interactional modules: the interview as an intimate statement (making privacy public, coming out) and the interview as a social manifesto. These two intertwined perspectives are represented at the level of the text genre: structure, strategic points, the discussed topic of mental disorder, and the purpose of the interview. At the pragmatic level, the analysis of the statements made by the journalist and the interviewee of the text testifies to their being aware that the interview is a genre intended for public reception. The compositional combination of an intimate testimony with a journalistic, interventionist and social dimension has a clear educational character, and can even serve as a social intervention itself. The analysed text, as far as its genre is concerned, also has a discursive dimension. It is an evident manifestation of the discourse on exclusion, illness, and the disclosure of intimacy. At the same time, its social context is expressed through the ability to define one’s own identity, to speak openly about difficult experiences with the awareness of “being public” when functioning in the world of the media.

PL

Artykuł prezentuje analizę genologiczną ważnego społecznie tekstu – wywiadu Anny Dziewit-Meller z Janiną Bąk pod tytułem „58 blizn”. W tym konkretnym tekście autorka odnalazła dwa moduły interakcyjne: wywiad jako intymne wyznanie (perspektywa upublicznienia prywatności, coming out) oraz wywiad – jako społeczny manifest. Te dwie splatające się perspektywy zostały rozpoznane na poziomie gatunkowych aspektów: struktury, miejsc strategicznych, przywołanego tematu choroby psychicznej oraz celu wywiadu. Na poziomie pragmatycznym analiza wypowiedzi dziennikarki i bohaterki wywiadu świadczą o świadomości gatunkowej, o świadomości publicznego odbioru tekstu. Kompozycyjne połączenie intymnego wyznania z publicystycznym, społecznym wymiarem ma wyraźny edukacyjny charakter, ma wręcz funkcję społecznej interwencji. Analizowany wywiad jest także realizacją dyskursu. Stanowi bowiem ważny ślad dyskursu o wykluczeniu, chorobie, ujawnieniu intymności. Jednocześnie jego społeczny kontekst wyraża się w umiejętności definiowania własnej tożsamości, nazywania trudnych doświadczeń ze świadomością „publicznego” funkcjonowania w świecie mediów.

Keywords

PL

społeczny manifest; gatunek prasowy; wywiad; analiza genologiczna; coming out; choroba psychiczna; studium przypadku; intymność; dyskurs

EN

social manifesto; press genre; interview; text genre analysis; coming out; mental disorder; case study; intimacy; discourse

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Humanistyczne
• Year: 2022
• Volume: 70
• Issue: 6
• Pages: 165-177

Dates

published

2022

Contributors

author

Magdalena Ślawska

• University of Silesia in Katowice, Poland

• https://orcid.org/0000000242656708

References

• Adams, Sally, i Wynford Hicks. Wywiad dziennikarski. Tłum. Katarzyna Franek, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2007.
• Bauer, Zbigniew. „Wywiad. Gatunek i metoda”. Dziennikarstwo i świat mediów, red. Zbigniew Bauer i Edward Chudziński, Universitas, 2008, ss. 333-344.
• Grobel, Lawrence. Sztuka wywiadu. Lekcje mistrza. Tłum. Ewa Spirydowicz, Wydawnictwo Wojciech Marzec, 2006.
• Kita, Małgorzata. „Coming out. Nowy gatunek na polskiej mapie genologicznej, zdarzenie komunikacyjne, wydarzenie medialne”. O płci, ciele i seksualności w języku i mediach, red. Małgorzata Karwatowska, Robert Litwiński i Adam Siwiec, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2014, ss. 321-341.
• Kita, Małgorzata. Coming out w polskiej przestrzeni dyskursywnej. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2016.
• Kita, Małgorzata. „Język przeprowadzającego wywiad a język udzielającego wywiadu”. Język w przestrzeni społecznej, red. Stanisław Gajda, Kazimierz Rymut i Urszula Żydek-Bednarczuk, Uniwersytet Opolski. Instytut Filologii Polskiej, Opolskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, 2002, ss. 105-110.
• Kita, Małgorzata. „Polski dyskurs prywatności”. Postscriptum Polonistyczne, nr 1 (11), 2013, ss. 93-103.
• Kita, Małgorzata. „Wywiad jako gra. ‘Aktorzy wywiadu’ z perspektywy paratekstualnej”. Gry w języku, literaturze i kulturze, red. Ewa Jędrzejko i Urszula Żydek-Bednarczuk, Warszawa „Energeia”, 1997, ss. 91-98.
• Kita, Małgorzata. Wywiad prasowy. Język – gatunek – interakcja. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 1998.
• Krauz, Maria. „Relacja między tekstem i dyskursem w polskiej literaturze językoznawczej”. Słowo. Studia językoznawcze, 1, 2010, ss. 74-87.
• Stępień, Tomasz. „Wywiad”. Leksykon szkolny. Gatunki paraliterackie, publicystyczne i użytkowe, red. Marek Pytasz, Wydawnictwo „Silva Rerum”, 1993, ss. 203-215.
• Szylko-Kwas, Joanna. Wywiad telewizyjny – cechy twórcze a norma gatunkowa. Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, 2013.
• Ślawska, Magdalena. „O roli bohatera w kreowaniu wywiadu prasowego (na przykładzie rozmów ze Sławomirem Mrożkiem)”. Postscriptum Polonistyczne, nr 1 (19), 2017, ss. 213-229.
• Ślawska, Magdalena. Sztuka mediów. O świadomości gatunkowej dziennikarzy prasowych. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2019.
• Transdyscyplinarność badań nad komunikacją medialną. Osobiste – prywatne – intymne w przestrzeni publicznej, red. Małgorzata Kita, Magdalena Ślawska. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2013.
• Witosz, Bożena. „Gatunek tekstu wobec ‘porządku dyskursu’”. Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego, z. 65, Kraków 2009, s. 99-110.
• Wojtak, Maria. Gatunki prasowe. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2004.
• Wojtak, Maria. „Genologiczna analiza tekstu”, Prace Językoznawcze, z. 16/3, 2014, ss. 63-71.
• Wojtak, Maria. „O relacjach dyskursu, stylu i tekstu”, Tekst i Dyskurs, t. 4, 2011, ss. 69-78.
• Worsowicz, Monika. „Wywiad prasowy jako rozmowa „w roli” (na przykładach ‘Rozmów Polityki’)”. Tekst w mediach, red. Kazimierz Michalewski, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2002, ss. 387-397.
• Worsowicz, Monika. Gatunki prasowe. Poradnik dla uczniów i nie tylko… Wydawnictwo Piktor, 2006.

Identifiers

DOI

10.18290/rh22706.9

Biblioteka Nauki

31342668