Pogłębiający się kryzys jako akcelerator wycofania ze sfery publicznej czy aktywator zaangażowania obywatelskiego?

• Authors: Monika Kwiecińska-Zdrenka

Title variants

EN

The Deepening Crisis as an Accelerator of Withdrawal From the Public Sphere or an Activator of Civic Engagement?

Abstracts

EN

The subject of the article is whether facing the crisis (crises) and the accompanying individual experience of anxiety may lead to further withdrawal of young people from the public sphere (deepening indifferentism and civic helplessness), or, on the contrary, it may serve as a kind of trigger for the dormant civic potential of young people (about as long as they have appropriate civic competences) or the emergence of new citizen-state, citizen-social problems relations. The second question we pose here is whether Poles brought up and socialized in different political contexts (young adults – approx. 35 years old – and their parents aged approx. 60) can launch different strategies in the face of these new challenges. We seek answers to these questions based on empirical material from a longitudinal study in Toruń covering two generations (people born in 1958 and 1983 – the older generation has been surveyed several times since 1973).

PL

W artykule poszukuje się odpowiedzi na pytania, czy zmierzenie się z kryzysem (kryzysami) i towarzyszącym temu indywidualnego doświadczenia niepokoju może prowadzić do dalszego wycofania się osób młodych ze sfery publicznej (pogłębienie indyferentyzmu i bezradności obywatelskiej), czy też przeciwnie – może posłużyć jako swoisty wyzwalacz uśpionego potencjału obywatelskiego młodych (o ile mają odpowiednie ku temu obywatelskie kompetencje) lub emergencji nowych relacji obywatel–państwo, obywatele–społeczne problemy? Drugie pytanie dotyczy tego, czy Polacy wychowujący się i socjalizowani w odmiennych politycznych kontekstach (młodzi dorośli – ok. 35-letni – i ich rodzice w wieku ok. 60 lat) mogą uruchomić odmienne strategie w obliczu tych nowych wyzwań. Odpowiedzi na nie poszukujemy na podstawie materiału empirycznego pochodzącego z toruńskiego badania podłużnego obejmującego dwa pokolenia (osób urodzonych w 1958 i w 1983 roku – starsze pokolenie objęte było kilkukrotnymi badaniami od 1973 roku).

Keywords

EN

processes of civic activity; intergenerational differences; remedial strategies

PL

procesy obywatelskiej aktywności; różnice międzypokoleniowe; strategie zaradcze

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Nauk Społecznych
• Year: 2023
• Volume: 51
• Issue: 3
• Pages: 83-98

Dates

published

2023

Contributors

author

Monika Kwiecińska-Zdrenka

• Nicolaus Copernicus University in Toruń

• https://orcid.org/0000000216373157

References

• Brabazon T. (2005), From Revolution to Revelation: Generation X, Popular Memory and Cultural Studies, Burlington, VT: Ashgate.
• Banfield E. (1958), The Moral Basis of a Backward Society, Glencoe: The Free Press.
• Chmielewski A. (2006), Interpasywność i dwa pojęcia jedności w przestrzeni publicznej, [w:] J. Hudzik i W. Woźniak (red.), Sfera publiczna. Kondycja, przejawy, przemiany, Lublin: Wydawnictwo UMCS, s. 131-136.
• Kwiecińska-Zdrenka M. (2022), Pokolenie (nie)obecne. Uwarunkowania i procesy obywatelskiej aktywności i bierności młodych dorosłych, Warszawa: Wydawnictwo PWN.
• Laclau E. (2009), Rozum populistyczny, Wrocław: Wydawnictwo Naukowe DSW.
• Mach B. (2003), Pokolenie historycznej nadziei i codziennego ryzyka. Społeczne losy osiemnastolatków z roku 1989, Warszawa: Wydawnictwo ISP PAN.
• Mariański J. (2012), Postawy psychospołeczne i egoistyczne młodzieży polskiej, Folia Sociologica, nr 40, s. 143-166.
• Marody M. (1991), Jednostka w systemie realnego socjalizmu, [w:] M. Marody (red.), Co nam zostało z tych lat… Społeczeństwo polskie u progu zmiany społecznej, Londyn: Wydawnictwo „Aneks”, s. 220-252.
• Melucci A. (1999), Mobilization and political participation, [w:] A. Mellucci (red.), Challenging Codes: Collective Action in the Information Age, Cambridge: Cambridge University Press, s. 287-312.
• Mouffe Ch. (2005), On the Political (Thought in Action), Londyn: Routledge.
• Ossowska M. (1947), Egoizm i altruizm a typy stosunków społecznych, Przegląd Socjologiczny, t. 9, nr 1, s. 63-72.
• Pazderski F. (2019), Rozczarowani indywidualiści w poszukiwaniu nowej jakości w polityce. Demokracja i aktywność obywatelska oczami młodych Polaków, Warszawa: Instytut Spraw Publicznych, https://www.isp.org.pl/pl/publikacje/rozczarowani-indywidualisci-w-poszukiwaniu-nowej-jakosci-w-polityce-demokracja-i-aktywnosc-obywatelska-oczami-mlodych-polakow
• Podgórecki A. (1977), Całościowa analiza społeczeństwa polskiego, [w:] B. Suchodolski (red.), Kultura polska a socjalistyczny system wartości: referaty wygłoszone na sesji naukowej [w Jabłonnie, wiosną 1975 r.], Warszawa: „Książka i Wiedza”, s. 441-454.
• Skarżyńska K. (2019), My. Portret psychologiczno-społeczny Polaków z polityką w tle, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Szafraniec K. (2022), Pokolenia i polskie zmiany. 45 lat badań wzdłuż czasu, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Tarkowska E. i Tarkowski J. (2016), „Amoralny familizm”, czyli o dezintegracji społecznej w Polsce lat osiemdziesiątych, Kultura i Społeczeństwo, t. 60, nr 4, s. 7-28.
• Ziółkowski M. (1999), O imitacyjnej modernizacji społeczeństwa polskiego, [w:] P. Sztompka (red.), Impoderabilia wielkiej zmiany. Mentalność, wartości i więzi społeczne czasów transformacji, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 75-90.
• Ziółkowski M. (2000), Przemiany interesów i wartości społeczeństwa polskiego. Teorie, tendencje, interpretacje, Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora.

Identifiers

DOI

10.18290/rns2023.0030

Biblioteka Nauki

30147103