Poczucie umiejscowienia kontroli i wsparcie społeczne a decyzje życiowe pełnoletnich wychowanków rodzinnej pieczy zastępczej

• Authors: Monika Wiktorowicz-Sosnowska

Title variants

EN

Sense of Locus of Control, Social Support and Life Decisions of Adult Foster Care Children

Abstracts

EN

The article presents research that focuses on the sense of locus of control and social support that influence the life decisions of alumni in family foster care. These decisions are linked to the lack of autonomy or independence of the alumni in their daily choices. The problem for the modern social welfare system today is becoming one of independence, which requires multidimensional support for young people entering independent life. This shows how complex a phenomenon empowerment is to study. The degree of difficulty is due to the need to take into account a number of factors that, as a result of analysis, can be crucial to the conclusions reached.

PL

W artykule zaprezentowano badania koncentrujące się wokół poczucia umiejscowienia kontroli i wsparcia społecznego, które mają wpływ na życiowe decyzje wychowanków rodzinnej pieczy zastępczej. Decyzje te są powiązane z brakiem autonomii lub niezależnością wychowanków w ich codziennych wyborach. Problemem dla współczesnego systemu pomocy społecznej staje się dziś usamodzielnienie, które wymaga wielowymiarowego wsparcia młodych wkraczających w samodzielne życie. To pokazuje, jak złożonym do badania zjawiskiem jest usamodzielnienie. Stopień trudności wynika z konieczności uwzględnienia wielu czynników, które w efekcie analiz mogą mieć kluczowe znaczenie dla uzyskanych konkluzji.

Keywords

EN

foster care alumni; sense of locus of control; social support; autonomy

PL

wychowanek rodzinnej pieczy zastępczej; poczucie umiejscowienia kontroli; wsparcie społeczne; samodzielność

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Nauk Społecznych
• Year: 2023
• Volume: 51
• Issue: 3
• Pages: 99-118

Dates

published

2023

Contributors

author

Monika Wiktorowicz-Sosnowska

• University of Wrocław

• https://orcid.org/0000000168434946

References

• Andrzejewski M. (2006), Foster Families – Legal Issues, Toruń: Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa „Dom Organizatora”.
• Badura-Madej W. i Dobrzyńska-Mesterhazy A. (2000), Przemoc w rodzinie. Interwencja kryzysowa i psychoterapia, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Bandura A. (2007), Teoria społecznego uczenia się, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Biegasiewicz M. (2010), Poczucie alienacji a wsparcie społeczne u nieletnich, Studia Psychologiczne, 10, s. 125-152.
• Branden N. (1999), Odpowiedzialność: jak polegać na sobie i znaleźć sens życia, Łódź: Teta.
• Brickman P., Coates D. i Janoff-Bulman R. (1978), Lotterry Winners and Accident Victims: is Happiness Relative?, Journal of Personality and Social Psychology, 36, s. 917-927.
• Cieślak R. i Eliasz A. (2004), Wsparcie społeczne a osobowość, [w:] H. Sęk i R. Cieślak (red.), Wsparcie społeczne, stres i zdrowie, Warszawa: PWN, s. 68-90.
• Cieślak R. (2004), Wsparcie społeczne – sposoby definiowania, rodzaje i źródła wsparcia. Wybrane koncepcje teoretyczne, [w:] H. Sęk i R. Cieślak (red.), Wsparcie społeczne, stres i zdrowie, Warszawa: PWN, s. 11-28.
• Cohen S. i Wills T.A. (1985), Stress, Social Support and the Buffering Hypothesis, Psychological Bulletin, 98, s. 310-357.
• Cummings J. i Swickert R. (2010), Relationship between Locus of Control and Posttraumatic Growth, Individual Differences Research 8(3), s. 198-204.
• Domaradzki P. i Krzyszkowski J. (2016), Wsparcie dziecka w rodzinie i pieczy zastępczej. Ujęcie praktyczne, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Drwal R. (1978), Poczucie kontroli jako wymiar osobowości – podstawy teoretyczne, techniki badawcze i wyniki badań, [w:] L. Wołoszynowa (red.), Materiały do nauczania psychologii, seria III, t. 3, Warszawa: PWN, s. 307-345.
• Drwal R. (1981), Osobowość wychowanków zakładów poprawczych. Badania nad funkcjami podkultury zakładowej, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo.
• Drwal R. (1995), Adaptacja kwestionariuszy osobowości, Warszawa: PWN.
• Dryll E. (2001), Interakcja wychowawcza, Warszawa: PAN.
• Gajewska G. (2004), Pedagogika opiekuńcza i jej metodyka, Zielona Góra: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego.
• Heszen I. i Sęk H. (2012), Psychologia zdrowia, Warszawa: PWN.
• Hobfoll S. (2006), Stres, kultura i społeczność. Psychologia i filozofia stresu, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Jaworowska-Obłoj Z. i Skuza B. (1986), Pojęcie wsparcia społecznego i jego funkcja w badaniach naukowych, Przegląd Psychologiczny, nr 3, s. 733-746.
• Juczyński Z. (2000), Poczucie własnej skuteczności – teoria i pomiar, Acta Universitatis Lodziensis, Folia Psychologica, nr 4, s. 11-24.
• Klevens J. i Hall J. (2014), The Importance of Parental Warmth, Support, and Control in Preventing Adolescent Misbehavior, Journal of Child and Adolescent Behavior, nr 2, s. 121; doi.org/10.4172/jcalb.1000121.
• Krasiejko I. (2019), Rodzina z dziećmi. Rodzina dysfunkcyjna. Pedagogika. Praca socjalna, Teoria. Warszawa: Difin.
• Lazarus R. i Folkman S. (1984), Stress, Appraisal and Coping, NJ: Springer.
• Łuszczyńska A., Kowalska M., Mazurkiewicz M. i Schwarzer R. (2006), Berlińskie Skale Wsparcia Społecznego (BSSS). Wyniki wstępnych badań nad adaptacją skal i ich własnościami psychometrycznymi, Studia Psychologiczne, nr 44, s. 17-27.
• Maslow A.H. (1990), Motywacja i osobowość, Warszawa: Pax.
• Matczak A. i Knopp K.A. (2013), Znaczenie inteligencji emocjonalnej w funkcjonowaniu Człowieka, Warszawa: Liberi Libri.
• Meyerson D., Grant K., Smith-Carter J. i Kilmer R. (2011), Posttraumatic Growth Among Children and Adolescents, Clinical Psychology Review, 31(6), s. 949-964.
• Moos R.H. i Schaefer J.A. (1993), Coping Resources and Process: Current Concepts and Measures, [w:] L. Goldberger i S. Breznits (red.), Handbook of Stress. Theoretical and Clinical Aspects, NY: The Free Press, s. 234-257.
• Nowakowski M. (2004), Pojęcie wsparcia społecznego i problemy jego pomiaru ze szczególnym uwzględnieniem populacji seniorów, [w:] J. Kowaleski i P. Szukalski (red.), Nasze starzejące się społeczeństwo. Nadzieje i zagrożenia, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 292-300.
• Obuchowski K. (2000), Galaktyka potrzeb. Psychologia dążeń ludzkich, Poznań: Zysk i S-ka.
• Ogińska-Bulik N. (2001), Zasoby osobiste jako wyznaczniki radzenia sobie ze stresem u Dzieci, Acta Universitatis Lodziensis, Folia Psychologica, nr 5, s. 83-93.
• Ogińska-Bulik N. (2013), Pozytywne skutki doświadczeń traumatycznych, czyli kiedy łzy zamieniają się w perły, Warszawa: Wydawnictwo Difin.
• Parker J. i Benson M. (2004), Parent – Adolescent Relations and Adolescent Functioning: Self-Esteem, Substance Abuse and Delinquency, Adolescence, 38(155), s. 519-530.
• Pierce G.R., Sarason I.G. i Sarason B.R. (1996), Coping and Social Support, [w:] M. Zeidner i N. Endler (red.), Handbook of Coping: Theory, Research, Applications, NY: Wiley, s. 435.
• Pervin L.A. (2005), Psychologia osobowości, Gdańsk: GWP.
• Rotter J.B. (1966), Generalized Expectancies for Internal Versus External Control of Reinforcement, Psychological Monographs: General and Applied, 80(1), s. 1-28.
• Rotter J.B. (1990), Poczucie wewnętrznej versus zewnętrznej kontroli wzmocnień, Nowiny Psychologiczne, 5-6, s. 59-70.
• Schaffer D.R. i Kipp K. (2015), Psychologia rozwoju. Od dziecka do dorosłości, Gdańsk: Harmonia Universalis.
• Schwarzer R. i Schulz U. (2004), Long-Term Effects of Spousal Suport on Coping with Cancer After Surgery, Journal of Social and Clinical Psychology, 23 (5), s. 716-732.
• Schütze F. (1997), Trajektorie cierpienia jako przedmiot badań socjologii interpretatywnej, Studia Socjologiczne, nr 1, 11-32.
• Seligman M.E.P. (2011), Flourish: A Visionary New Understanding of Happiness and Well-Being, NY: Free Press.
• Sęk H. (red.) (2008), Psychologia kliniczna, t. 1 i 2, Warszawa: PWN.
• Sęk H. (2007), Wprowadzenie do psychologii klinicznej, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Sęk H. i Cieślak R. (red.) (2011), Wsparcie społeczne, stres i zdrowie, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Terelak J.F. (2008), Człowiek i stres, Bygdoszcz–Warszawa: Branta.
• Ustawa o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej z dnia 9 czerwca 2011 r., Dz.U. z 2011 r., nr 149, poz. 887.
• Wojciszke B. (2010), Funkcje samooceny, [w:] A. Kolańczyk i B. Wojciszke (red.), Motywacje umysłu, Sopot: Wydawnictwo Smak Słowa, s. 111-125.

Identifiers

DOI

10.18290/rns2023.0031

Biblioteka Nauki

30147110