Wisława Szymborska w polskich dokumentach biograficznych (na podstawie filmów: Chwilami życie bywa znośne, Napisane życie. Wisława Szymborska oraz Radość pisania)

• Authors: Maria Mocarz-Kleindienst

Title variants

EN

Wislawa Szymborska in Polish Biographical Documentaries (Based On Films: Chwilami życie bywa znośne, Napisane życie. Wisława Szymborska and Radość pisania)

Abstracts

EN

The purpose of the present research is to analyze the narrative strategies used in three biographical documents dedicated to the Polish Nobel Prize winner Wislawa Szymborska. The ways of profiling the heroine’s image were analyzed with their following components: the subject(s) of the narrative, the analysis of its content and the techniques used to expose biographical themes. The following films were analyzed: Radość pisania (dir. Antoni Krauze, 2005), Chwilami życie bywa znośne. Przewrotny portret Wisławy Szymborskiej (dir. Katarzyna Kolenda-Zaleska, 2009), Napisane życie. Wisława Szymborska (dir. Marta Węgiel, 2015). The analysis showed that biographical documentaries play a typical cognitive-educational role: they familiarize us with the literary works of the Nobel Prize winner, inform us in an unconventional way about selected facts from her private life. The procedures of using and combining various media (intermediality, intermodality, intertextuality) make the biographical document more credible and attractive from an aesthetic point of view.

PL

Celem podjętych badań jest analiza strategii narracyjnych, zastosowanych przez twórców filmowych w trzech dokumentach biograficznych, poświęconych polskiej noblistce – Wisławie Szymborskiej. Przeanalizowano sposoby profilowania obrazu poetki z ich następującymi komponentami: podmiotem (podmiotami) prowadzonej narracji, analizą niesionych przez nią treści oraz zastosowanymi technikami ekspozycji wątków biograficznych. Na warsztacie badawczym znalazły się następujące filmy: Radość pisania (reż. Antoni Krauze, 2005), Chwilami życie bywa znośne. Przewrotny portret Wisławy Szymborskiej (reż. Katarzyna Kolenda-Zaleska, 2009), Napisane życie. Wisława Szymborska (reż. Marta Węgiel, 2015). Analiza wykazała, że dokumenty biograficzne pełnią typową dla nich rolę poznawczo-edukacyjną: zapoznają z twórczością literacką noblistki, informują w sposób nietuzinkowy o wybranych faktach z jej życia prywatnego. Zabiegi wykorzystywania i łączenia różnych mediów i kanałów (intermedialność, intermodalność, intertekstualność) czynią film biograficzny bardziej wiarygodnym pod względem informacyjnym i atrakcyjnym z estetycznego punktu widzenia.

Keywords

EN

Wislawa Szymborska; biographical documents; narrative strategies

PL

Wisława Szymborska; dokument biograficzny; strategie narracyjne

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Nauk Społecznych
• Year: 2023
• Volume: 51
• Issue: 4
• Pages: 111-124

Dates

published

2023

Contributors

author

Maria Mocarz-Kleindienst

• John Paul II Catholic University of Lublin

• https://orcid.org/0000000222055470

References

• Bartmiński J. i Niebrzegowska-Bartmińska S. (2009), Tekstologia, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Bikont A. i Szczęsna J. (2012), Pamiątkowe rupiecie. Biografia Wisławy Szymborskiej, Kraków: Wydawnictwo Znak.
• Chmielecki K. (2007), Intermedialność jako fenomen ponowoczesnej kultury, Kultura Współczesna, nr 2 (52), s.118-137.
• Chmielecki K. (2008), Estetyka intermedialności, Kraków: Wydawnictwo Rabid.
• Durys E. (2021), Ekranowe życie: w kręgu filmowej biografistyki, Kwartalnik Filmowy, nr 114, s. 193-211.
• Goban-Klas T. (2006), Media i komunikowanie masowe. Teorie i analizy prasy, radia, telewizji i Internetu, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Hendrykowski M. (2007), Biografizm jako dążenie kina współczesnego, [w:] A. Szczepański i S. Kołos (red.), Biografistyka filmowa. Ekranowe interpretacje losów i faktów, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, s. 11-24.
• Hendrykowski M. (2018), O właściwościach narracji filmowej, Images, nr 32 (XXIII), s. 161-169.
• Kolasińska I. (2010), Biograficzny film, [w:] R. Syska (red.), Słownik filmu, Kraków: Krakowskie Wydawnictwo Naukowe, s. 28.
• Kołos S. (2018), Film biograficzny – gatunek progresywny. Geneza, genologia, strategie narracyjne, Toruń: Oficyna Wydawnicza Kucharski.
• Kress G. i Van Leeuwen T. (2001), Multimodal discourse: The modes and media of contemporary communication, London: Arnold Publishers.
• Lisowska-Magdziarz M. (2018), Badanie wielomodalnych przekazów w mediach masowych, [w:] A. Szymańska, M. Lisowska-Magdziarz i A. Hess (red.), Metody badań medioznawczych i ich zastosowanie, Kraków: Instytut Dziennikarstwa, Mediów i Komunikacji Społecznej UJ, s. 143-166.
• Maćkiewicz J. (2017), Badanie mediów multimodalnych – multimodalne badanie mediów, Studia Medioznawcze, nr 2 (69), s. 33-42.
• Marczak M. (2007), Portrety dokumentalne – artyści wobec rzeczywistości, [w:] A. Szczepański i S. Kołos (red.), Biografistyka filmowa. Ekranowe interpretacje losów i faktów, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, s. 286-301.
• Rusinek M. (2016), Nic nadzwyczajnego. O Wisławie Szymborskiej, Kraków: Wydawnictwo Znak.
• Skowronek B. (2011), Film w przestrzeni kultury audiowizualnej. Studia, szkice, interpretacje, Kraków: Lexis.
• Skowronek B. (2022), Główne parametry filmowego dyskursu medialnego, [w:] M. Kita i I. Loewe (red.), Język w filmie. Antologia, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, s. 15-35.
• Wasilewska-Chmura M. (2011), Przestrzeń intermedialna literatury i muzyki, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Identifiers

DOI

10.18290/rns2023.0048

Biblioteka Nauki

30147124