Konieczność zachowania związku teologii i wiary z historią w duchu Soboru Watykańskiego II

• Authors: Stanisław T. Zarzycki

Title variants

EN

The Necessity of Preserving the Relationship of Theology and Faith with History in the Spirit of the Second Vatican Council

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł wskazuje na konieczność zachowania związku teologii i wiary z historią i pogłębiania go dzisiaj z tego względu, że pewne czynniki z przeszłości (racjonalizm, neoscholastyka) osłabiają go, a niektóre współczesne tendencje (postmodernizm, teologia abstrakcyjna, relatywizm religijny) podważają jego sens. Autor wychodzi od związku teologii i wiary z historią zbawienia w starożytności, wskazuje na osłabienie go w średniowieczu, zerwanie go w dobie Oświecenia i ponowne odkrycie jego ważności w początkach XX w. Analizując Konstytucję o Objawieniu Bożym Dei Verbum, przybliża zawartą w niej wykładnię wiary (fides quae i fides qua) jako odpowiedzi na objawienie Boga w historii. Uwzględniając następnie soborowe i posoborowe wyzwania teologiczne i duszpasterskie, akcentuje ważność zachowania wewnętrznego związku teologii i wiary z historią dla kształtowania tej drugiej poprzez aktywność ludzką odpowiadającą dobru wspólnemu i realizacji ostatecznego powołania chrześcijanina. Wskazuje na możliwość kształtowania dziejów w powiązaniu z tajemnicą zbawczego wcielenia i zawartą w owym kształtowaniu dialektyką, a następnie objaśnia sposób eschatologicznego spełnienia stworzenia i jego związek z zaangażowaniem w doczesności.

EN

This article points out the necessity of preservation of a relationship of faith and history and necessity of profounding such relationship as of today because some factors from the past (rationalism, neo-scholasticism) weaken it and some contemporary tendencies (postmodernism, abstract theology, religious relativism) undermine its meaning. The author comes from the relationship of theology and faith with the history of salvation in antiquity, indicates its weakening in the Middle Ages, breaking it up in the Age of Enlightenment and rediscovering its validity again in the early twentieth century. Analyzing the Constitution on God's Revelation (Dei Verbum) makes more familiar the exegesis of faith contained in it (fides quae and fides qua) as a response to the historical revelation of God in history.Taking into consideration the new post-conciliar theological and pastoral challenges, he emphasizes the importance of preserving an internal relationship of theology and faith with history for shaping the latter one through human activity corresponding to the common good and the realization of the final vocation. He points to the possibility of shaping history in connection with the mystery of the salvific embodiment and the dialectic contained in it, and then explains the eschatological way of fulfilling the creation and his relationship with involvement in worldliness.

Keywords

PL

Objawienie Boże; wiara; historia zbawienia; laicyzacja historii; zaangażowanie doczesne; postęp; dialektyka postawy; owoce wysiłków; Objawienie Boże; wiara; historia zbawienia; laicyzacja historii; zaangażowanie doczesne; postęp; dialektyka postawy; owoce wysiłków

EN

God's revelation; faith; the history of salvation; the laicization of history; temporal commitment; progress; the dialectic of action; the fruits of efforts

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Roczniki Teologiczne
• Year: 2021
• Volume: 68
• Issue: 5
• Pages: 7-34

Dates

published

2021-07-14

Contributors

author

Stanisław T. Zarzycki

• John Paul II Catholic University of Lublin, Polska

• https://orcid.org/0000-0002-1566-6695

References

• Alberigo, Giuseppe. „Cristianesimo come storia e teologia confessante”, Nota introduttiva, in Marie- Dominique Chenu, Le Saulchoir. Una scuola di teologia. IX-XXX. Casale Monferrato: Casa Editrice Marietti, 1982.
• Aubert, Roger. La teologie catholique au milieu du XX siècle. Tournai−Paris: Casterman, 1954.
• Augustinus. Quest. in Hept. 2, 73: PL 34, 623.
• Augustinus. Sermo 220: PL 38, 1089.
• Balthasar, Hans Urs von. Burzenie bastionów, tłum. Jerzy Zakrzewski. Kraków: Wydawnictwo WAM, 2000.
• Balthasar, Hans Urs von, Giussani, Luigi. Miejsce chrześcijanina w świecie, tłum. Katarzyna Kubis, Andrzej Porębski. Kraków: Wydawnictwo WAM, 2003.
• Balthasar, Hans Urs von. Teologia dziejów. Zarys, tłum. Juliusz Zychowicz. Kraków: Wydawnictwo ZNAK, 1996.
• Bartnik, Czesław Stanisław. Chrystus jako sens historii. Wrocław: Wydawnictwo Wrocławskiej Księgarni Archidiecezjalnej, 1987.
• Bartnik, Czesław Stanisław. Historia ludzka i Chrystus. Szkice z chrześcijańskiej wizji dziejów. Katowice: Księgarnia św. Jacka, 1987.
• Benedykt XVI. „Egzegeza nie tylko historyczna ale i teologiczna”, 14 X – XIV Kongregacja. L'Osservatore Romano 29(2008): 34-35.
• Benedykt XVI. Encyklika „Spe salvi”. O nadziei chrześcijańskiej. Kraków: Wydawnictwo M, 2007.
• Benedykt XVI. Homilia (5 października 2008). „Bez Boga człowiek jest samotny, a społeczeństwo zagubione”. L'Osservatore Romano 29(2008): 7-9.
• Benedykt XVI. Jezus z Nazaretu. Część I. Od chrztu w Jordanie do Przemienienia, tłum. Wiesław Szymona. Kraków: Wydawnictwo M, 2007.
• Cannizzo, Antonio. „Quattro concetti giovannei. In margine al dibattito sulla Gaudium et spes”. W Il Concilio venti anni dopo. 3. Il rapporto Chiesa-mondo, red. Nunzio Galantino, 106-115. Roma: Editrice A.V.E., 1986.
• Cattaneo, Enrico. „La categoria `storia' nel Vaticano II”. W Il Concilio venti anni dopo. 1. Ingresso della categoria `storia', a cura di Enrico Cattaneo, 11-32. Roma: Editrice A.V.E., 1985.
• Chantraine, Georges. „`Dei Verbum'. Un enseignement et une tache”. Nouvelle Revue Théologique 107(1985): 823-837.
• Chantraine, Georges. „Eschatologia i historia zbawienia”. Nadzieja i eschatologia. Com 4(1984): 37-54.
• Chantraine, Georges. Laikat. Chrześcijanie w świecie, tłum. Kazimierz Domagalski. Warszawa: Pallottinum, 1993.
• Chenu, Marie–Dominique. Le Saulchoir. Una scuola di teologia. Casale Monferrato: Casa Editrice Marietti, 1982.
• Congar, Yves. Chrystus i zbawienie świata, tłum. Anna Turowiczowa. Kraków: Wydawnictwo ZNAK, 1968.
• Dokumenty Soborów Powszechnych. Tekst łaciński i polski, t. IV (1511-1870), oprac. Arkadiusz Baron, Henryk Pietras. Kraków: Wydawnictwo WAM, 2005.
• DUDEN Deutsches Universalwörterbuch, hrsg. Günther Drosdowski i in. Mannheim−Wien−Zürich: Dudenverlag, 1983.
• Dupont, Jacques. „Wiara”. W Słownik teologii biblijnej, tłum. Kazimierz Romaniuk, red. Xavier, Léon-Dufour, 1025-1034. Poznań−Warszawa: Pallottinum, 1973.
• Federazione Intelectuale delle Università Cattoliche. La posta in gioco. Memoria del Concilio e futuro della Chiesa nella riflessione di teologi dei cinque continenti, a cura di Mathijs Lamberigts i in. Bologna: Edizioni Dehoniane, 2016.
• Fédou, Michel. „Le Concile Vatican II: un enjeu d'interpretation”, W Vatican II sous le regard des historiens, red. Christoph Theobald, 137-157. Bologna: Edizioni Dehomiane Bologna, 2006.
• Florkowski, Eugeniusz. „Objawienie Boże według Konstytucji Dei Verbum”. W Idee przewodnie soborowej Konstytucji o Bożym Objawieniu, red. Stanisław Grzybek, 31-43. Kraków: Polskie Towarzystwo Teologiczne, 1968.
• Forte, Bruno. La Parola della fede. Introduzione alla Simbolica ecclesiale.Milano: Edizioni San Paolo, 1996.
• Forte, Bruno. La teologia come compagnia, memoria e profezia. Introduzione al senso e al metodo della teologia come storia. Milano: Edizioni San Paolo, 1996.
• Gonzalez, Fidel F. „Męczeństwo, pamięć o świętych i problemy związane z beatyfikacją-kanonizacją męczenników”, tłum. Lucjan Balter. W Męczennicy XX wieku (Kolekcja Communio 14), 80-151. Poznań: Pallottinum, 2001.
• Greco, Carlo. „Rivelazione e Storia nella prospettiva del Concilio Vaticano II”. W Il Concilio venti anni dopo, t. I. L'ingresso della categoria della `storia', red. Enrico Cattaneo, 117-128. Roma: Editrice A.V.E., 1985.
• Harrington, Wilfrid. Teologia biblijna, tłum. Józef Marzęcki. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1977.
• Ivaldo, Marco. “Aspetti della controversia Loisy-Blondel”. W Attualità del pensiero di Maurice Blondel, red. Peter Henrici i in., 138-145. Milano: Editrice Massimo, 1975.
• Jan Paweł II. Adhortacja apostolska „Vita consecrata”. Ząbki: Apostolicum, 1996.
• Jan Paweł II. Pamięć i tożsamość. Kraków: Wydawnictwo ZNAK, 2005.
• Jan Paweł II. „Przemówienie do uczestników Konferencji na temat realizacji nauczania Powszechnego Soboru Watykańskiego II” (27 II 2000). W Andrzej Michalik, Odkryć Sobór. Szkic historyczno-teologiczny Soboru Watykańskiego II, 161-167. Tarnów: Wydawnictwo BIBLOS, 2006.
• Jan XXIII. „Gaudete Mater Ecclesia. Przemówienie wygłoszone w dniu otwarcia Soboru Watykańskiego II” (11 X 1962). W Andrzej Michalik, Odkryć Sobór. Szkic historyczno-teologiczny Soboru Watykańskiego II, 120-131. Tarnów: Wydawnictwo BIBLOS, 2006.
• Kudasiewicz, Józef. „Biblia Księgą zbawienia”. W Biblia o odkupieniu, red. R. Rubinkiewicz SDB, 7-40. Lublin: RW KUL, 2000.
• Lafont, Ghislain. „La Constitution `Dei Verbum' et ses précédents conciliaires”. Nouvelle Revue Théologique 110(1988): 58-73.
• Lazzatti, Giuseppe. Świeccy a chrześcijańskie zaangażowanie w sprawy doczesne, tłum. Zenon Ziółkowski. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1988.
• Lohfing, Norbert. Pieśń Chwały, tłum. Jan Doktór. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1982.
• Löwith, Karl. Historia powszechna i dzieje zbawienia. Teologiczne przesłanki filozofii dziejów, tłum. Józef Marzęcki. Kęty: Wydawnictwo ANTYK, 2002.
• Lubac, Henri de. Ateizm i sens człowieka, tłum. Olga Scherer. Paris: Éditions du Dialogue, 1969.
• Lubac, Henri de. Słowo Boże w historii człowieka. Objawienie Boże, tłum. Beata Czarnomska. Kraków: Cerf–Kairos; Wydawnictwo M; ZNAK, 1997.
• Metz, Johann Baptist. Sulla teologia del mondo. Brescia: Queriniana, 1974.
• Molari, Carlo. „La storia della teologia cattolica postconciliare”. W Il Concilio venti anni dopo. 1. L’ingresso della categoria `storia', 35-68. Roma: Editrice A.V.E., 1985.
• Müller, Gerhard Ludwig. Ubóstwo i godność człowieka, tłum. Sławomir Śledziewski. Sandomierz: Wydawnictwo Diecezjalne i Drukarnia, 2015.
• Sacrosanctum Oecumenicum Concilium Vaticanum Secundum. Schemata Constitutionum et decretorum de quibus disceptabitur in Concilii Sessionibus. Seria prima. Typis Polyglottis Vaticanis, 1962.
• Schaff, Adam. Obiektywny charakter praw historii. Z zagadnień marksistowskiej metodologii historiografii. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1955.
• Schüngel, Paul Hubert. „Objawienie przez słowo”. W Praktyczny słownik biblijny, tłum. Tadeusz Mieszkowski, Paweł Pachciarek, red. Anton Grabner-Haider, 853. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX; Wydawnictwo Księży Pallotynów, 1994.
• Scola, Angelo „Wydarzenie Jezusa Chrystusa dzisiaj”. W Chrystus – Zbawiciel. Communio 17(1997): 10-32.
• Teilhard de Chardin, Pierre. Zarys wszechświata personalistycznego i inne pisma, tłum. Mieczysław Tazbir, Konrad Waloszczyk. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1985.
• Theobald, Christoph. `Seguendo le orme …' della Dei Verbum. Bibbia, teologia e pratiche di lettura. Bologna: Edizioni Dehoniane, 2011.
• Wójtowicz, Wojciech. „Współczesne zagrożenia według kardynała Josepha Ratzingera”. Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie 10(2005): 237-258.
• Wojtyła, Karol. U podstaw odnowy. Studium o realizacji Vaticanum II. Kraków: Polskie Towarzystwo Teologiczne, 1972.
• Zuberbier, Andrzej. „Wstęp”. W Balthasar Hans Urs von. Teologia dziejów. Zarys, tłum. Juliusz Zychowicz, 5-16. Kraków: Wydawnictwo ZNAK, 1996.

Identifiers

DOI

10.18290/rt.21685-1