Vade-mecum wobec anglojęzycznego cyklu poetyckiego drugiej połowy XIX wieku

• Authors: Karol Samsel

Title variants

EN

Vade-mecum in relations to the English-written poetry cycles of the second half of the XIX century

Abstracts

EN

The aim of the study is to initiate the considerations over the systemic ways of Vade-mecum’s reading that at the same time may determine the new starting point to rearrange the comparative reflection on the cycle and its precursorship. Possibilities of reading as such seem to be given by so called synthetic comparatistics, and in that spirit there is being coinstuted the basic line of compilating and comparing – Vade-mecum with Alfred Tennyson’s In Memoriam, Walt Whitman’s Leaves of Grass as well as Gerard Manley Hopkins’s Poems. The result of confronting of those perspectives have been expressed in specific conclusions, among others – the strong cycle’s semanticising tendency in Norwid’s, Tennyson’s, Whitman’s and Hopkins’s cases and, after all, the experiments in the area of maintaining and breaking the continuity of cycle’s diegesis – clearly outlined within the Norwid’s and Whitman’s cycles. Studying as well as comparing the structural aspects of cycles of Norwid, Tennyson, Whitman and Hopkins may lead to the cautious fixing the new point zero of research – literary comparatistics, which could be named the conditional and analytical ones.

PL

Celem studium jest zainicjowanie rozważań nad systemowymi sposobami czytania Vade-mecum, które zarazem stanowić mogłyby punkt wyjścia do uporządkowania porównawczego namysłu nad cyklem i jego prekursorstwem. Możliwości lektury podobnego typu wydaje się stwarzać tzw. komparatystyka syntetyczna i to w jej duchu ustanawiana jest w niniejszym artykule podstawowa linia zestawiania, a także porównywania: Vade-mecum z In Memoriam Alfreda Tennysona, Leaves of Grass Walta Whitmana, a także Poems Gerarda Manleya Hopkinsa. Rezultatem konfrontowania tych ujęć stają się konkretne wnioski, m.in. silna tendencja semantyzacyjna cyklu obecna zarówno u Norwida, jak i u Tennysona, Whitmana albo Hopkinsa, a także eksperymenty w zakresie utrzymywania i zrywania ciągłości diegezy cyklu pojętego jako całość, widocznie zarysowujące się w obrębie cyklów Norwida i Whitmana. Badanie i porównywanie aspektów strukturalnych cyklów Norwida, Tennysona, Whitmana oraz Hopkinsa może wieść w kierunku ostrożnego ustalania nowego punktu wyjścia w badaniach: komparatystyki, którą można by naraz określić mianem warunkowej i analitycznej.

Keywords

PL

Vade-mecum; In Memoriam; Leaves of Grass; Poems; cykl poetycki; komparatystyka

EN

Vade-mecum; In Memoriam; Leaves of Grass; Poems; poetic cycle; comparatistics

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Studia Norwidiana
• Year: 2021
• Volume: 39
• Pages: 99-115

Dates

published

2021

Contributors

author

Karol Samsel

• Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego

• https://orcid.org/0000000220474508

References

• Barańczak S., Wstęp. Nieśmiertelny diament, w: G. M. Hopkins, 33 wiersze, wybór, przekład, wstęp i opracowanie S. Barańczak, Kraków 1992.
• Brajerska-Mazur A., Los geniuszów, czyli niezwykłe paralelizmy w życiu i twórczości Gerarda Manleya Hopkinsa i Cypriana Kamila Norwida, w: Symbol w dziele Cypriana Norwida, pod red. W. Rzońcy, Warszawa 2011.
• Chomiński J., Wilkowska-Chomińska K., Pasja, w: tychże, Wielkie formy wokalne, t. 5, Kraków 1984.
• Devlin Ch., Hopkins and Duns Scotus (1936), w: Gerard Manley Hopkins „Poems”. A Casebook, edited by M. Bottrall, Macmillan Press Ltd 1975.
• Fieguth R., Cykl poetycki jako model historycznej ewolucji poetyckiej. „Vade-mecum” Norwida (1866), w: tenże, Rozpierzchłe gałązki. Cykliczne i skojarzeniowe formy kompozycyjne w twórczości Adama Mickiewicza, przeł. M. Zieliński, Warszawa 2002.
• Fieguth R., Poezja w fazie krytycznej. Cykl wierszy Cypriana Norwida „Vade-mecum”, w: tenże, Poezja w fazie krytycznej i inne studia z literatury polskiej, Warszawa 2001.
• Fieguth R., Ruchy konikiem a łagodne przejścia. Modele ewolucji cyklu lirycznego (na przykładzie J. Kochanowskiego, F. D. Kniaźnina, A. Mickiewicza, C. Norwida), w: Polski cykl liryczny, pod red. K. Jakowskiej i D. Kuleszy, Białystok 2008.
• Kelly B., ‘The Wreck of »Deutschland«’ (1935), w: Gerard Manley Hopkins, „Poems”. A Casebook, edited by M. Bottrall, Macmillan Press Ltd 1975.
• Kuczera-Chachulska B., Wokół „Czarnych…”, „Białych kwiatów” i „Vade-mecum”. Elegijność Norwida, w: taż, Przemiany form i postaw elegijnych w liryce polskiej XIX wieku. Mickiewicz, Słowacki, Norwid, Faleński, Asnyk, Konopnicka, Warszawa 2002.
• Lijewska E., Profetyczny ironista na przełomie epok – o możliwych śladach koncepcji ironii Kierkegaarda w poemacie Norwida „Quidam”, „Roczniki Kulturoznawcze” 2016, nr 3 (7).
• Pacukiewicz J., Alfred Lord Tennyson (1809-1892): Oswajanie śmierci, w: taż, Poezja wiktoriańska a wielki kryzys religijny, Kraków 2013.
• Przesmycki-Miriam Z., Poeci północno-amerykańscy, „Życie” 1887, nr 19, nr 20.
• Samsel K., Persona liryczna w wierszach Cypriana Norwida i Emily Dickinson, „Przegląd Humanistyczny” 2017, nr 4 (459).
• Samsel K., Domniemany pasyjny aspekt „Fortepianu Szopena” Cypriana Norwida, w: Kantata – oratorium – pasja. Odmiany form literacko-muzycznych w kulturze XVIII i XIX wieku, pod red. A. Borkowskiej-Rychlewskiej i E. Nowickiej, Poznań 2019.
• Skwara M., Whitman poetów i pisarzy polskich. Brzozowskiego „poeta życia”, w: taż, „Polski Whitman”. O funkcjonowaniu poety obcego w kulturze narodowej, Kraków 2010.
• Skwara M., Whitman poetów i pisarzy polskich. Miriama „poeta surowy”, w: taż, „Polski Whitman”. O funkcjonowaniu poety obcego w kulturze narodowej, Kraków 2010.
• Steane J. B., ‘In Memoriam’. ‘Next to the Bible…’ (Queen Victoria), w: tenże, Literature in Perspective. Tennyson, London 1966.
• Waskow H. J., Whitman’s habit of mind. „Bipolar unity” in poetic theory, w: tenże, Whitman. Explorations in Form, Chicago – London 1966.
• Zamącińska D., Poznawanie poezji Norwida, „Studia Norwidiana” 1:1983.
• Żuławski J., Pośród źdźbeł trawy. Wizja poety-Amerykanina, w: tenże, Wielka podróż Walta Whitmana, Warszawa 1971.
• Żurowski M., Hopkins, Mallarmé i Norwid, „Poezja” 1983, nr 4-5.

Identifiers

DOI

10.18290/sn2139.5

Biblioteka Nauki

17933044