Pantaleon Szyndler – odkrywca Cypriana Norwida

• Authors: Aleksandra Sikorska-Krystek

Title variants

EN

Pantaleon Szyndler – the discoverer of Cyprian Norwid

Abstracts

EN

For the admirers of works by Cyprian Norwid and Pantaleon Szyndler, as well as for the researchers of their legacy, it may prove valuable to reflect on the reception of two portraits of Norwid by Szyndler. Their national reception in the 1880s, as well as at the beginning of the 20th ury, is intertwined with he reception of the figure and work of the author of Quidam is “not-so-late grandchildren”, as well as with he fate of the artist who, by immortalising Norwid on canvas twice just a few years before his death, not only provided an extremely poignant image of the poet in the last years of his life, but above all created a work of extraordinary artistic value. In this article, the author cites a number of statements on the two portraits of Norwid that were appreciated by the Polish ublic before Norwid’s actual work was “discovered”. In particular, Portret Cypriana Norwida [Portrait of Cyprian Norwid] (1882) became a significant source of the unparalleled recognition Szyndler enjoyed. After the artist’s death 905, he was described not only as “an excellent expert in painting the human body, especially women”, or as a painter whose paintings “enjoyed great critical acclaim for the warm colouring inherent in them”, but “the plasticity of his portraits, of which the portrait of Cyprian Norwid is one of the best” was emphasised.

PL

Dla miłośników twórczości Cypriana Norwida i admiratorów dziel Pantaleona Szyndlera oraz badaczy ich spuścizny, wartościowym poznawczo może okazać się pochylenie nad odbiorem dwóch norwidowskich portretów, których autorem był Szyndler. Ich krajowa recepcja w latach 80. XIX wieku, a także na początku wieku XX. splata się z odbiorem postaci i twórczości autora Quidama wśród nie tak późnych wnuków, jak i z losami artysty, który uwieczniając Norwida na płótnie dwukrotnie na kilka lat przed jego śmiercią, dal nie tylko niezwykle przejmujący obraz poety w ostatnich latach jego życia, ale przede wszystkim stworzy! dzieło o niezwykłej klasie artystycznej. W artykule przywołuję szereg wypowiedzi poświęconych dwóm portretom Norwida, które zostały docenione przez polską publiczność, zanim „odkryto" twórczość autora Vade-mecum. Zwłaszcza Portret Cypriana Norwida (1882) stał się znaczącym źródłem niebywałego uznania, którym cieszył się Szyndler. Po śmierci artysty w 1905 roku pisano o nim nie tylko jako o „znakomitym specjaliście w malowaniu ciała ludzkiego, zwłaszcza kobiet”, czy też jako o malarzu, którego obrazy „cieszyły się dużym uznaniem krytyki za właściwy mu ciepły koloryt", ale podkreślano „plastykę portretów, z których jednym z najlepszych jest portret Cypriana Norwida".

Keywords

PL

Cyprian Norwid; Pantaleon Szyndler; Wiktor Gomulicki; portret; sztuka polska

EN

Cyprian Norwid; Pantaleon Szyndler; Wiktor Gomulicki; portrait; Polish art

• Publisher: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
• Journal: Studia Norwidiana
• Year: 2023
• Volume: 41
• Pages: 167-200

Dates

published

2023

Contributors

author

Aleksandra Sikorska-Krystek

• Adam Mickiewicz University in Poznań

• https://orcid.org/0000000335106385

References

• Adamiec M., Oni i Norwid. Problem odbioru twórczości Cypriana Norwida 1840-1884, Wrocław 1991,s. 34.
• Chlebowska E., Z norwidowskiego archiwum Zenona Przesmyckiego (3). Opisy rysunków Norwida ze zbiorów Wiktora Gomulickiego, „Studia Norwidiana” 30: 2012, s. 173-199.
• Gerson W., Nowe obrazy na Wystawie Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych, „Świt” 1886, nr 119, s. 7.
• Gomulicki J.W., Portrecista Norwida (O Pantaleonie Szyndlerze), „Stolica” 1966, nr 51-52.
• Kopszak P., Cyprian Kamil Norwid, w: Amor Polonus, czyli miłość Polaków, t. I, red. T. Grzybkowska, D. Walawender-Musz, Z. Żygulski, Wilanów 2010, s. 198.
• Lijewska E., Trojanowiczowa Z., przy współudziale M. Pluty, Kalendarz życia i twórczości Cypriana Norwida 1861-1883, t. II, Poznań 2007.
• Norwidiana Biblioteki Narodowej. Z Juliuszem Wiktorem Gomulickim rozmawia Tadeusz J. Żółciński, „Biuletyn Informacyjny Biblioteki Narodowej” 2001, nr 3 (158), s. 4.
• Obowiązki i przyjemności. Z Juliuszem Wiktorem Gomulickim rozmawiająAndrzej Bernat i Tomasz Łubieński, „Nowe Książki” 2001, nr 1, s. 6.
• Pokora J., Zapomniana mowa gestów. Portret Cypriana Norwida (1882)Pantaleona Szyndlera, w: Świat w obrazach. Zbiory graficzne w instytucjach kultury – ich typologia, organizacja i funkcje, red. M. Komza, Wrocław 2009, s. 55-56.
• Rzońca W., Samsel K., Norwid Gomulickich, Ostrołęka 2021.
• Sikorska-Krystek A., Prace Cypriana Norwida na krakowskiej Wystawie Szkiców w czerwcu 1882roku, „Pamiętnik Literacki” 2021, z. 3, s. 257-262.
• Sikorska-Krystek A., Wokół „Śmierci św. Józefa”. Glosa do książki Jana Zielińskiego, „Studia Norwidiana” 39: 2021, s. 311-330.
• Wójcik A., Dziewczyna w kąpieli. Wokół obrazu Pantaleona Szyndlera, „Biuletyn Historii Sztuki” 2014, nr 2.
• Wójcik A., Akt w malarstwie XIX wieku a fotografia i pornografia. Przypadek Pantaleona Szyndlera, „Modus. Prace z Historii Sztuki” 2015, s. 239.
• Wójcik A., Odaliski, Persjanki, Superby… Wizja kobiety orientalnej w twórczości Pantaleona Szyndlera, „Pamiętnik Sztuk Pięknych” 2015, nr 10.
• Wrona G.,Pantaleon Szyndler – problemy twórczości. Praca magisterska napisana pod kierunkiem dra hab. Marka Zgórniaka, Kraków 2020.

Identifiers

DOI

10.18290/sn2341.10

Biblioteka Nauki

31233697