Ruchliwość społeczna, nierówności społeczne i „dobre społeczeństwo”

• Authors: Tomasz Drabowicz

Title variants

Ruchliwość społeczna, nierówności społeczne i „dobre społeczeństwo”

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Niniejszy artykuł w sposób krytyczny omawia najnowsze badania na temat ruchliwości społecznej, koncentrując się na wydanej w 2014 r. pracy amerykańskiego ekonomisty Gregory’ego Clarka. Tematyka artykułu wychodzi od omówienia wyników wybranych badań porównawczych nad międzypokoleniowym dziedziczeniem zarobków i wykształcenia, by następnie przedstawić główne założenia teorii Clarka i omówić jego innowacje metodologiczne, zastosowanie których doprowadziło go do sformułowania gruntownej krytyki dotychczas prowadzonych badań nad ruchliwością społeczną. W dalszej części artykułu omówiono wybrane badania nad skutecznością programów mających poprawić osiągnięcia szkolne dzieci pochodzących z rodzin o niskich dochodach oraz nad odziedziczalnością osiągnięć szkolnych. Wyniki tych badań zdają się potwierdzać wnioski Clarka dotyczące uniwersalnie niskiego poziomu ruchliwości społecznej oraz jej odporności na przemiany instytucjonalne. W podsumowaniu zwraca się uwagę na nowy stosunek pomiędzy ruchliwością społeczną a poziomem społecznych nierówności wyłaniający się z omówionych badań oraz na związaną z tym potrzebę zredefiniowania celów egalitarnej polityki społecznej.

EN

This paper critically examines the recent research on social mobility, focusing on Gregory Clark’s 2014 work. It starts by discussing the selected results of comparative research on intergenerational inheritance of earnings and education, and it subsequently presents the main points of Clark’s theory and his methodological innovations that lead to his thorough critique of what he calls standard social mobility research. The following section discusses selected evaluation research of the programmes aimed at boosting school achievement of children coming from poor families. Next, the recent research on the inheritance of school achievement is discussed. The results of both of these studies seem to corroborate Clark’s conclusions about the universally low level of social mobility and about the inability of substantially increasing social mobility through institutional changes. Finally, the paper shows the new relationship between social mobility and the level of social inequality that emerges from the studies under consideration and discusses the possible need of redefining the aims of egalitarian social policy in light of these recent research findings.

Keywords

PL

ruchliwość społeczna; nierówności społeczne; badania porównawcze; ruchliwość społeczna; nierówności społeczne; badania porównawcze

EN

social mobility; social inequality; comparative research

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica
• Year: 2016
• Issue: 57
• Pages: 67-81

Dates

published

2016-06-30

Contributors

author

Tomasz Drabowicz

References

• Berger P. L. (1995), Zaproszenie do socjologii, PWN, Warszawa.
• Bourdieu P. (1986), The Forms of Capital, [w:] J. G. Richardson (ed.), Handbook of Theory of Research for the Sociology of Education, Greenwood, New York, s. 241–258.
• Bourdieu P. (1993), Sociology in Question, Sage, London.
• Bourdieu P., Passeron J.-C. (2006), Reprodukcja. Elementy teorii systemu nauczania, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Bourdieu P., Wacquant L. J. D. (2001), Zaproszenie do socjologii refleksyjnej, Oficyna Naukowa, Warszawa.
• Braudel F. (2009), History and the Social Sciences: The Longue Durée, “Review (Fernand Braudel Center)”, 32(2), s. 171–203.
• Clark G. (2014), The Son Also Rises. Surnames and the History of Social Mobility, Princeton University Press, Princeton and Oxford.
• Corak M. (2013), Inequality from Generation to Generation: The United States in Comparison, [w:] R. Rycroft (ed.), The Economics of Inequality, Poverty, and Discrimination in the 21st Century, Vol. I, CA: Praeger, Santa Barbara, s. 107–123.
• Hertz T., Jayasundera T., Piraino P., Selcuk S., Smith N., Vershchagina A. (2007), The Inheritance of Educational Inequality: International Comparisons and Fifty-Year Trends, “B.E. Journal of Economic Analysis & Policy”, 7, s. 1–30.
• Goldthorpe J. H. (2007), “Cultural Capital”: Some Critical Observations, “Sociologica”, 2, s. 1–22.
• Hodgeson G. i Knudsen T. (2006), ‘Dismantling Lamarckism: Why Descriptions of Socio-Economic Evolution as Lamarckian are Misleading’, “Journal of Evolutionary Economics”, 16(4), s. 343–366.
• Johnson W., McGue M. i Iacono W. G. (2006), Genetic and environmental influences on academic achievement trajectories during adolescence, “Developmental Psychology”, 42(3), s. 514–532.
• Krapohl E. i in. (2014), The high heritability of educational achievement reflects many genetically influences traits, not just intelligence, PNAS, Vol. 111, No. 42, s. 15273–15278.
• Marks G. N. (2014), Education, Social Background and Cognitive Ability: The Decline of the Social, Routledge, London and New York.
• Nash R. (2001), Class, “Ability” and Attainment: A problem for the sociology of education, “British Journal of Sociology of Education”, 22(2), s. 189–202.
• Nawojczyk M. (2002), Przewodnik po statystyce dla socjologów, SPSS Polska, Kraków.
• Piketty T. (2015), Kapitał w XXI wieku, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa.
• Pingault J.-B. i in. (2011), Childhood trajectories of inattention and hyperactivity and prediction of educational attainment in early adulthood: A 16-year longitudinal population-based study, “American Journal of Psychiatry”, 168(11), s. 1164–1170.
• Puma M., Bell S., Cook R., Held C., Broene P., Jenkins F., Mashburn A., Downer J. (2012), Third Grade Follow-up to the Head Start Impact Study Final Report, U.S. Department of Health and Human Services, Administration for Children and Families, Office of Planning, Research and Evaluation, Washington DC.
• Rawls J. (1994), Teoria sprawiedliwości, PWN, Warszawa.
• Solon G. (2013), Theoretical Models of Inequality Transmission across Multiple Generations, Working Paper, Michigan State University.
• Todd R. D. (2000), Genetics of attention deficit/hyperactivity disorder: are we ready for molecular genetic studies?, “American Journal of Medical Genetics”, (96), s. 241–243.

Identifiers

DOI

10.18778/0208-600X.57.05