Miejsca i nie-miejsca w perspektywie badań nad przestrzeniami publicznymi polskich miast

• Authors: Krzysztof Bierwiaczonek

Title variants

Miejsca i nie-miejsca w perspektywie badań nad przestrzeniami publicznymi polskich miast

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule zaprezentowane są wybrane wyniki autorskich i współautorskich badań nad przestrzeniami publicznymi polskich miast. Uwaga skoncentrowana zostanie na tych przestrzeniach miejskich, które nabywają status miejsca. Taka sytuacja, jak wskazują wyniki badań, dotyczy szczególnie centralnych i historycznych przestrzeni miejskich oraz atrakcyjnych terenów rekreacyjnych. W warstwie teoretycznej w artykule znajdą się odwołania zarówno do teorii miejskiej przestrzeni publicznej, jak i klasycznych (Tuan, Libura) oraz współczesnych (Massey, Castello) ujęć teorii miejsca. W tych ostatnich zwraca się uwagę na dynamikę, negocjacyjność, a czasem konfliktowość procesów tworzących miejsce. Nie pomija się także komercyjnego i konsumpcyjnego charakteru miejsca. Taka interpretacja powoduje, że typowe nie-miejsca (Augé), np. centra handlowe, mogą dla niektórych mieszkańców współczesnych miast stawać się miejscami.

EN

The article presents choosen author’s and co’authors results of researches of public spaces conducted in polish cities. The attention is focused on these city spaces which acquire the status of a place. Results of the researches show that this process concern especially central and historical city’s spaces and some recreational areas. The theoretical basis of the article are theories of public space as well as classical (Tuan, Libura) and contemporary (Massey, Castello) concepts of place. Contemporary concepts of place focus on the dynamics, negotiative and sometimes conflictuality of the processes of place creation. The consumer character of place is also included in such point of view. Such an interpretation means that typical non-places (Auge), eg shopping centers, can become places for some residents of contemporary cities.

Keywords

PL

miejsce; nie-miejsce; przestrzeń publiczna; miejsce; nie-miejsce; przestrzeń publiczna

EN

place; non-place; public space

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica
• Year: 2018
• Issue: 64
• Pages: 55-70

Dates

published

2018-03-30

Contributors

author

Krzysztof Bierwiaczonek

References

• Augé M. (2010). Nie-miejsca. Wprowadzenie do antropologii hipernowoczesności. Przeł. R. Chyłkowski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Bańka A. (2002). Społeczna psychologia środowiskowa. Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
• Bierwiaczonek K. (2012). Społeczne wyobrażenia i oceny przestrzeni publicznych, [w:] K. Bierwiaczonek, B. Lewicka, T. Nawrocki, Rynki, malle i cmentarze. Przestrzeń publiczna miast śląskich w ujęciu socjologicznym. Wydawnictwo Nomos, Kraków, s. 119–150.
• Bierwiaczonek K. (2016). Społeczne znaczenie miejskich przestrzeni publicznych. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
• Bierwiaczonek K., Dymnicka M., Kajdanek K., Nawrocki T. (2017). Miasto. Przestrzeń. Tożsamość. Studium trzech miast – Gdańsk. Gliwice. Wrocław. Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
• Bierwiaczonek K., Nawrocki T. (2012). Teoretyczne spojrzenie na przestrzeń publiczną, [w:] K. Bierwiaczonek, B. Lewicka, T. Nawrocki, Rynki, malle i cmentarze. Przestrzeń publiczna miast śląskich w ujęciu socjologicznym. Wydawnictwo Nomos, Kraków, s. 23–64.
• Bierwiaczonek K., Nawrocki T. (2017). Przestrzeń publiczna a tożsamość miejsca, miasta, mieszkańców, [w:] K. Bierwiaczonek, M. Dymnicka, K. Kajdanek, T. Nawrocki, Miasto. Przestrzeń. Tożsamość. Studium trzech miast – Gdańsk. Gliwice. Wrocław. Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa, s. 49–79.
• Buczyńska-Garewicz H. (2006). Miejsca, strony, okolice. Przyczynek do fenomenologii przestrzeni. Universitas, Kraków.
• Carr S., Francis M., Rivlin L. G., Stone A. M. (2009). Public Space. University Press, Cambridge.
• Castello L. (2010). Rethinking the Meaning of Place. Conceiving Place in Architecture – Urbanism. Ashgate Publishing Limited, Furnham.
• Dymnicka M. (2013). Przestrzeń publiczna a przemiany miasta. Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
• Dymnicka M. (2017a). Tożsamości miejskie, [w:] K. Bierwiaczonek, M. Dymnicka, K. Kajdanek, T. Nawrocki, Miasto. Przestrzeń. Tożsamość. Studium trzech miast – Gdańsk. Gliwice. Wrocław. Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa, s. 15–48.
• Dymnicka M. (2017b). Przestrzenie publiczne a tożsamość miasta, [w:] K. Bierwiaczonek, M. Dymnicka, K. Kajdanek, T. Nawrocki, Miasto. Przestrzeń. Tożsamość. Studium trzech miast – Gdańsk. Gliwice. Wrocław. Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa, s. 274–314.
• Gehl J. (2014). Miasta dla ludzi. Przeł. S. Nogalski. Wydawnictwo RAM, Kraków.
• Gnieciak M. (2013). Przestrzeń w narracjach osobistych i eksperckich, [w:] K. Wódz (red.), Zapomniane miejsca, zapomniani ludzie. Restrukturyzacja ekonomiczna a zmiana kulturowa. Wydawnictwo Śląsk, Katowice, s. 85–109.
• Karpińska G. (2000). Miejsce wyodrębnione ze świata. Przykład łódzkich kamienic czynszowych, „Łódzkie Studia Etnograficzne”, T. 38, Łódź.
• Klekotko M., Navarro C. J., Clark T. N., Silver D. (2015). Wymiary i charakter kulturowy miasta, [w:] M. Klekotko, C. J. Navarro (red.), Wymiary kulturowe polskich miast i miasteczek. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, s. 13–60.
• Lewicka M. (2012). Psychologia miejsca. Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
• Libura H. (1990). Percepcja przestrzeni miejskiej. Uniwersytet Warszawski, Warszawa.
• Lofland L. H. (2007). The Public Realm. Exploring the City’s Quintessential Social Territory. Aldine Transaction, a division of Transaction Publishers, London.
• Lorens P. (2010). Definiowanie współczesnej przestrzeni publicznej, [w:] P. Lorens, J. Martyniuk-Pęczek (red.), Problemy kształtowania przestrzeni publicznych. Wydawnictwo Urbanista, Gdańsk, s. 6–20.
• Massey D. (1991). A global sense of place, “Marxism Today” (Jule).
• Nieszczerzewska M. (2005). Miasta nie-miasta, „Kultura i Społeczeństwo”, T. 49 (styczeń–marzec), s. 17–35.
• Norberg-Schulz Ch. (1980). Genius Loci: Towards a Phenomenology of Architecture. Rizzoli, New York.
• Rewers E. (2010). Miasto-twórczość. Wykłady krakowskie. Akademia Sztuk Pięknych im. J. Matejki, Wydział Architektury Wnętrz, Kraków.
• Seamon D. (2012). Place, Place Identity, and Phenomenology: A Triadic Interpretation Based on J. G. Bennett’s Systematics, [w:] H. Casakin, F. Bernardo (eds.), The role of place identity in the perception, understanding, and design of built environments. Bentham Science Publishers Ltd., s. 3–21.
• Smagacz-Poziemska M. (2015). Czy miasto jest niepotrzebne? (Nowe) przestrzenie życiowe młodych mieszkańców miasta. Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
• Szczepański M. S., Wódz. J. (2003). Wstęp, czyli o przestrzeni publicznej i jej aktorach, [w:] M. S. Szczepański, J. Wódz (red.), Miejska przestrzeń publiczna w dobie transformacji. Dąbrowa Górnicza i Tychy. Stan obecny i perspektywy przyszłości. Wyższa Szkoła Biznesu w Dąbrowie Górniczej, Dąbrowa Górnicza–Tychy.
• Tuan Y.-F. (1987). Przestrzeń i miejsce. Przeł. A. Morawińska. Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.

Identifiers

DOI

10.18778/0208-600X.64.04