(…) Obrałam sobie cel, by żyć i mieć nad tym życiem kontrolę – zachowania w chorobie przyjmowane przez chorych na SM w celu utrzymania niezależnego funkcjonowania

• Authors: Kamila Smyczek

Abstracts

EN

The subject of this article are illness behaviors undertaken by people suffering from multiple sclerosis (MS). Those are understood as consciously implemented by the sick person, interrelated behaviors, designed to help them maintain relatively independent social functioning. In the course of the analysis, an attempt was made to answer questions about what kind of behaviors do sick people develop? What are the motivations for continuing (or ceasing) the adopted actions? What behaviors do people with multiple sclerosis consider “beneficial” and what behaviors are “risky” for their health? The research contained in the text refers to the subjective meanings given to the disease, which is why their theoretical interpretation is the concept of “illness behavior” by David Mechanic. In order to reach these subjective interpretations and meanings that patients give to their MS, a qualitative method was used, 30 free interviews were conducted with people suffering from MS (remission-relapsing form). Their opinions, descriptions of implemented activities, lived experiences, emotions and meanings that they attribute to them were the subject of analysis. The complexity of the disease (MS), ignorance of its causes, and uncertainty about its course were factors influencing what sick people mean by “relatively independent social functioning” and what behaviors they use in the disease.

PL

Przedmiotem rozważań zawartych w artykule są zachowania w chorobie podejmowane przez osoby chore na stwardnienie rozsiane (SM). W artykule przez powyższe rozumie się szereg świadomie realizowanych przez osobę chorą powiązanych ze sobą zachowań, mających pomóc jej w utrzymaniu względnie niezależnego funkcjonowania społecznego. W toku analizy podjęto próbę odpowiedzi na poniższe pytania: jakiego rodzaju zachowania wypracowują osoby chore? jakie są motywacje wpływające na kontynuowanie (bądź zaprzestanie) przyjętych zachowań? jakie zachowania osoby chorujące na stwardnienie rozsiane uznają za „korzystne”, a jakie za „ryzykowne” dla swojego stanu zdrowia? Dociekania zawarte w tekście odnoszą się do subiektywnych znaczeń nadawanych chorobie, dlatego ich teoretyczną wykładnię stanowi koncepcja „zachowań w chorobie” (illness behaviour) autorstwa Davida Mechanica. W celu dotarcia do owych subiektywnych interpretacji i znaczeń, jakie chorzy nadają swojemu SM, zastosowano metodę jakościową, przeprowadzono 30 wywiadów swobodnych z osobami chorymi na SM (postać remisyjno-rzutowa). Ich opinie, opisy wdrażanych działań, przeżytych doświadczeń, emocji i znaczeń, jakie im przypisują, stanowiły przedmiot analizy. Złożoność choroby (SM), nieznajomość jej przyczyn oraz niepewność dotycząca jej przebiegu były czynnikami wpływającymi na to, co osoby chore rozumieją przez „względnie niezależne funkcjonowanie społeczne”, oraz na to, jakie stosują zachowania w chorobie.

Keywords

PL

stwardnienie rozsiane; zachowania w chorobie; funkcjonowanie społeczne

EN

multiple sclerosis; social functioning; illness behawior

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica
• Year: 2021
• Issue: 79
• Pages: 31-47

Dates

published

2021

Contributors

author

Kamila Smyczek

• Instytut Socjologii, Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny, Łódź

• https://orcid.org/0000000334322836

References

• Bury M.R. (1982), Chronic illness as biographical disruption, „Sociology of Health and Illness”, t. 4(2), s. 167–182, https://doi.org/10.1111/1467-9566.ep11339939
• Charmaz K. (2009), Teoria ugruntowana. Praktyczny przewodnik po analizie jakościowej, przeł. B. Komorowska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Committee on Facilitating Interdisciplinary Research, Committee on Science, Engineering, and Public Policy; National Academy of Sciences, Facilitating Interdisciplinary Research (2004), The National Academies Press, Washington, s. 26.
• Kamińska A. (2007), Psychospołeczne wyznaczniki zachowań w chorobie. Badania wśród chorych z rakiem jelita grubego, praca doktorska napisana pod kierunkiem prof. dr hab. B. Tobiasz-Adamczyk, Uniwersytet Jagielloński, Kraków.
• Konecki K. (2015), Anselm L. Strauss – pragmatyczne korzenie, pragmatyczne konsekwencje, „Przegląd Socjologii Jakościowej”, nr 11(1), s. 26–28.
• Kossakowska M. (2008), Strategie radzenia sobie z chorobą przewlekłą w stwardnieniu rozsianym, „Postępy Psychiatrii i Neurologii”, nr 17(1), s. 15–16.
• Maciąg R. (2010), Społeczne konstruowanie choroby przewlekłej na przykładzie raka, [w:] B. Płonka-Syroka, M. Skrzypek (red.), Doświadczanie choroby w perspektywie badań interdyscyplinarnych, Akademia Medyczna, Wrocław.
• Mechanic D. (1995), Sociological Dimensions of Illness Behaviour, „Social Science and Medicine”, t. 41(9), s. 1207–1216, https://doi.org/10.1016/0277-9536(95)00025-3
• Mechanic D., Volkart E.H. (1961), Stress, illness behaviour and the sick role, „American Sociological Review”, t. 26(1), s. 50–60, https://doi.org/10.2307/2090512
• Potemkowski A. (2013), Komunikacja z pacjentem ze stwardnieniem rozsianym, „Neurologia Praktyczna”, t. 1(70), s. 46–53.
• Roth J.A. (1963), Timetables: Structuring the passage of time in hospital treatment and other careers, Bobbs-Merrill, Indianapolis.
• Skrzypek M. (2011), Perspektywa chorego w socjologii choroby przewlekłej: ujęcia teoretyczne, ich ewolucja i recepcja, Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin.
• Skrzypek M. (red.) (2014), Podstawy interdyscyplinarności w naukach o zdrowiu: poznawcza toż-samość dyscyplin badających socjokulturowy wymiar zdrowia i choroby, Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin.
• Strauss A.L., Corbin J. (1998), Basics of Qualitative Research: Grounded Theory Procedures and Techniques, Sage Publications, Thousand Oaks.
• Titkow A. (2009), Zachowania związane ze zdrowiem i chorobą jako element wiedzy o społeczeństwie, [w:] A. Ostrowska (red.), Socjologia medycyny: podejmowane problemy, kategorie analizy, Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN, Warszawa.

Identifiers

DOI

10.18778/0208-600X.79.02

Biblioteka Nauki

2027832