Pandemia COVID-19 a zmiana modelu pracy. Polska na tle krajów Unii Europejskiej

• Authors: Rafał Muster

Title variants

EN

The COVID-19 Pandemic and the Change of Work Model. Poland Compared to the European Union Countries

Abstracts

EN

The COVID-19 pandemic has had an unprecedented impact on the dynamic increase in the share of people performing their professional duties outside the place where it has been provided so far. Millions of employees overnight change the traditional model of work, based on direct contacts with colleagues, to work remotely, most often at home. On the basis of Eurostat research, the change in the share of people working remotely in 2011–2020 was presented – comparing Poland to other European Union countries. The article also attempts to show the differences in defining the terms “telework” and “remote work”. The pandemic prompted the commencement of legislative work aimed at legal validation of the term “remote work” in Polish legislation. The article presents the currently consulted provisions relating to “remote work”, which are to be included in the Labor Code. The text also shows the consequences, advantages and disadvantages of working remotely.

PL

Pandemia COVID-19 w bezprecedensowy sposób wpłynęła na dynamiczny przyrost udziału osób wykonujących swoje obowiązki zawodowe poza miejscem dotychczasowego ich świadczenia. Miliony pracowników z dnia na dzień zmieniło tradycyjny model pracy, oparty na kontaktach bezpośrednich ze współpracownikami, na pracę w trybie zdalnym, najczęściej świadczoną w domu. Na podstawie badań Eurostatu przedstawiono zmianę udziału pracujących w trybie zdalnym w latach 2011–2020 – porównując Polskę do innych krajów Unii Europejskiej. W artykule dokonano także próby ukazania różnic w definiowaniu pojęć „telepraca” i „praca zdalna”. Pandemia była przyczynkiem do podjęcia prac legislacyjnych mających na celu umocowanie prawne pojęcia „pracy zdalnej” w polskim ustawodawstwie. W artykule przedstawiono aktualnie konsultowane zapisy odnoszące się do „pracy zdalnej”, które mają znaleźć się w Kodeksie Pracy. W tekście ukazano także konsekwencje oraz zalety i wady świadczenia pracy w trybie zdalnym.

Keywords

PL

praca zdalna; telepraca; rynek pracy; COVID-19

EN

remote work; teleworking; labor market; COVID-19

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica
• Year: 2022
• Issue: 81
• Pages: 29-44

Dates

published

2022

Contributors

author

Rafał Muster

• Uniwersytet Śląski, Instytut Socjologii, ul. Bankowa 11, 40-007 Katowice

• https://orcid.org/0000000182557803

References

• Borkowska S. (1998), Główne wyzwania wobec problemów pracy na przełomie wieków, [w:] H. Czerniewska, B. Stachurska-Marcińczak (red.), Praca i polityka społeczna w perspektywie XXI wieku, Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, Warszawa, s. 30–54.
• Budnik M. (2019), Socjologia pracy w zarysie, Difin, Warszawa.
• Crowley F., Doran J. (2020), COVID-19, occupational social distancing and remote working potential: An occupation, sector and regional perspective, „Regional Science. Policy and Practice”, t. 12(6), s. 1211–1234, https://doi.org/10.1111/rsp3.12347
• Czech K., Karpio A., Wielechowski M., Woźniakowski T., Żebrowska-Suchodolska D. (2020), Polska gospodarka w początkowym okresie pandemii COVID-19, Wydawnictwo SGGW, Warszawa.
• Dolot A. (2020), Wpływ pandemii COVID-19 na pracę zdalną – perspektywa pracownika, „e-mentor”, t. 1(83), s. 35–43, https://doi.org/10.15219/em83.1456
• Drozdowski R. (2002), Rynek pracy w Polsce. Recepcja, oczekiwania, strategie dostosowawcze, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań.
• Dziuba D.T. (1997), Telepraca wyzwaniem dla menedżerów, „Master of Business Administration”, t. 2(27), marzec, s. 29–32.
• Dziuba D.T. (2011), IT w zarządzaniu publicznym – w warunkach tworzenia społeczeństw informacyjnych, [w:] W. Kieżun (red.), Krytycznie i twórczo o zarządzaniu, Wolters Kluwer Polska, Warszawa, s. 351–365.
• Godlewska-Bujok B. (2020), Work-life balance i koronakryzys. Kilka uwag o procesach i ich konsekwencjach, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne”, t. LXI, nr 5, s. 3–8, https://doi.org/10.33226/0032-6186.2020.5.1
• Hernandez T., Abigail Y. (2020), Remote Workers During the COVID-19 Lockdown. What Are We Missing and Why Is Important, „Journal of Occupational and Environmental Medicine”, November, t. 62(11), s. 669–672, https://doi.org/10.1097/JOM.0000000000002018
• Jeran A. (2016), Praca zdalna jako źródło problemów realizacji funkcji pracy, „Opuscula Sociologica”, nr 2/16, s. 49–61, https://doi.org/10.18276/os.2016.2-04
• Kozek W. (2014), Rynek pracy. Perspektywa instytucjonalna, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, https://doi.org/10.31338/uw.9788323518334
• Krysiński D. (2020), Raport z badania: Możliwości zastosowania pracy zdalnej w przedsiębiorstwach i instytucjach publicznych, Instytut Badawczy IPC–Openfield–EDBAD.
• Leonardi P.M. (2020), COVID-19 and the New Technologies of Organizing: Digital Exhaust, Digital Footprints, and Artificial Intelligence in the Wake of Remote Work, „Journal of Management Studies”, t. 58(1), s. 249–253, https://doi.org/10.1111/joms.12648
• Makowiec M. (2015), Metodyka identyfikacji utrudnień i dysfunkcji występujących w pracy zdalnej w celu jej zhumanizowania, „Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy”, nr 44, s. 370–382, https://doi.org/10.15584/nsawg.2015.4.1.31
• Makowiec M., Mikuła B. (2014), Dehumanizacja w telepracy domowej, „Studia i Materiały Wydziału Zarządzania i Administracji Wyższej Szkoły Pedagogicznej im. Jana Kochanowskiego w Kielcach”, t. 18, nr 1, s. 61–70.
• Makulska D. (2012), Kluczowe czynniki rozwoju w gospodarce opartej na wiedzy, „Prace i Materiały Instytutu Rozwoju Gospodarczego”, nr 88, Warszawa, s. 169–193.
• Muster R. (2020), Generationally diversified labour groups in contemporary labour market. A chance or a threat for organisations?, „Polish Political Science Yearbook”, t. 49(2), s. 170–188, https://doi.org/10.15804/ppsy2020210
• Nickson D., Siddons S. (2004), Remote Working. Linking people and organizations, Routledge, Taylor & Francis Group, London–New York.
• Nilles J.M. (1976), The Telecommunication – Transportation Tradeoff. Options for tomorrow, Wiley-Interscience, New York.
• Prasołek Ł., Kiełbratowska A. (2020), Praca zdalna w praktyce. Zagadnienia prawa pracy i RODO, C.H. Beck, Warszawa.
• Sęczkowska K. (2019), Konsekwencje psychospołeczne pracy zdalnej, „Problemy Nauk Humanistycznych i Społecznych. Teoria i Praktyka”, nr 2, s. 10–16.
• Swadźba U. (2001), Śląski etos pracy. Studium socjologiczne, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
• Swadźba U., Cekiera R., Żak M. (2019), Wiedza ekonomiczna, praca, przedsiębiorczość, konsumpcja. Świadomość ekonomiczna polskich studentów, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
• Szaban J.M. (2013), Rynek pracy w Polsce i w Unii Europejskiej, Difin, Warszawa.
• Ślązak A. (2012), Przegląd badań dotyczących telepracy, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Studia i Prace Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania”, nr 30, s. 219–232.
• Toffler A. (1986), Trzecia fala, przeł. E. Woydyłło, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
• Wang B., Liu Y., Qian J., Parker S.K. (2021), Achieving Effective Remote Working During the COVID-19 Pandemic: A Work Design Perspective, „Applied Psychology: An International Review”, t. 70(1), s. 16–59, https://doi.org/10.1111/apps.12290
• Wiśniewski J. (2014), Istota telepracy, „Studia z Zakresu Prawa, Administracji i Zarządzania Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy”, nr 5, s. 75–90.
• Zalega T. (2009), Praca zdalna – obraz przemian w Polsce i wybranych krajach Unii Europejskiej, „Master of Business Administration”, nr 4, s. 35–45.
• https://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/show.do?dataset=lfst_hhwahchi&lang=en (dostęp: 10.10.2021).
• https://naukawpolsce.pl/aktualnosci/news%2C89390%2Cbadanie-praca-zdalna-bardziej-stresujaca-niz-sadzono.html (dostęp: 3.10.2021).
• Ustawa z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. z 2020 r. poz. 1320).
• Ustawa z 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (Dz.U. Nr 144 poz. 1204 z późn. zm.).
• Ustawa z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. z 2020 r. poz. 1842).
• Projekt z 18 maja 2021 r. ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy; ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych; ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.

Identifiers

DOI

10.18778/0208-600X.81.02

Biblioteka Nauki

2134469