Problematyzacja i instrumentalizacja edukacji w UE. Przykład idei uczenia się przez całe życie i europejskiego obszaru edukacji

• Authors: Karolina Messyasz

Title variants

EN

Problematization and instrumentalization of education in the EU. Example of the idea of lifelong learning and the European education area

Abstracts

EN

The subject of consideration in the article is the idea of lifelong learning and the European educational area being created within the EU. Both objects of the study are produced within the EU by means of relevant strategic documents (treated in the analytical sense as prescriptive texts), which are to provide guidelines for member countries to implement specific educational solutions in the form of legislation, programs, projects, etc. The documents, selected through research selection, form the basis of an empirical analysis, conducted in the spirit of post-Foucault reflection using selected tools typical of frame analysis and qualitative content analysis. More broadly, the article aims to show the ways in which education is problematized and instrumentalized in EU policy, which in turn is the result of adopting a particular economic model.

PL

Przedmiotem rozważań w artykule jest idea uczenia się przez całe życie (lifelong learning) oraz tworzony w ramach UE europejski obszar edukacji. Oba przedmioty badań są „wytwarzane” w ramach UE za pomocą odpowiednich dokumentów strategicznych (traktowanych w sensie analitycznym jako teksty preskryptywne), które stanowić mają wytyczne dla krajów członkowskich w zakresie wdrażania konkretnych rozwiązań edukacyjnych w postaci legislacji, programów, projektów itd. Dokumenty wybrane w drodze selekcji badawczej stanowią podstawę badania empirycznego, prowadzonego w duchu refleksji postfoucaultowskiej z zastosowaniem wybranych narzędzi typowych dla analizy ramowania oraz jakościowej analizy treści. W szerszym ujęciu artykuł służy ukazaniu sposobów problematyzowania i instrumentalizowania edukacji w polityce UE, która z kolei jest efektem przyjęcia określonego modelu gospodarczego.

Keywords

PL

uczenie się przez całe życie; europejski obszar edukacji; Unia Europejska; polityka edukacyjna; problematyzacja; instrumentalizacja

EN

lifelong learning; European education area; European Union; education policy; problematization; instrumentalization

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica
• Year: 2022
• Issue: 83
• Pages: 33-56

Dates

published

2022

Contributors

author

Karolina Messyasz

• Katedra Socjologii Polityki i Moralności, Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny, Uniwersytet Łódzki, ul. Rewolucji 1905 r. 41/43, 90-214 Łódź

• https://orcid.org/0000000345343739

References

• Barnett C. (2015), On Problematization. Elaborations on a Theme in „Late Foucault”, „Nonsite.org”, nr 16, On Problematization: Elaborations on a Theme in “Late Foucault” – Nonsite.org (dostęp: 2.07.2022).
• Borg C., Mayo P. (2005), The EU Memorandum on Lifelong Learning. Old Wine in New Bottles?, „Globalisation, Societies and Education”, t. 3(2), s. 203–225, https://doi.org/10.1080/14767720500167082
• Castells M. (2011), Społeczeństwo sieci, przeł. M. Marody, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Delors J. (1993), Growth, Competitiveness, Employment – The Challenges and Ways Forward into the 21st Century (White Paper), „Bulleting of the European Communities”, Special Supplement 6/93.
• Drucker P. (1999), Społeczeństwo pokapitalistyczne, przeł. G. Kranas, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Eurydice (2002), Uczenie się przez całe życie: rola systemów edukacji w państwach członkowskich Unii Europejskiej, Europejskie Biuro Eurydice, Bruksela.
• Foucault M. (2001), Fearless Speech, J. Pearson (ed.), Semiotext(e), Los Angeles.
• Franczak K. (2017), Instrumentalizacja kultury w powojennych i współczesnych dyskursach modernizacyjnych, [w:] M. Czyżewski, A. Horolets, K. Podemski, D. Rancew-Sikora (red.), Polskie sprawy 1945–2015. Warsztaty analizy dyskursu, Wydawnictwo Akademickie Sedno, Warszawa, s. 151–179.
• Gass J.R. (1996), The goals, architecture and means of lifelong learning: background paper. European year of lifelong learning, Komisja Europejska, Biuro Urzędowych Publikacji Wspólnot Europejskich, Luksemburg.
• https://eur-lex.europa.eu/homepage.html (dostęp: lipiec–sierpień 2022).
• Kok W. (2004), Facing the Challenge – The Lisbon Strategy for Growth and Employment, European Communities, Brussels.
• Kozaczka D. (2016), Polityki publiczne jako proces, „Zoon Politikon”, nr 7, s. 323–341.
• Lawn M. (2011), Standardizing the European Education Policy Space, „European Educational Research Journal”, nr 10(2), s. 259–272, https://doi.org/10.2304/eerj.2011.10.2.259
• Lawn M., Grek S. (2012), Europeanizing education: Governing a new policy space, Symposium Books, Oxford, https://doi.org/10.15730/books.78
• Mikiewicz P. (2014), Kapitał społeczny i edukacja, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Nowicka-Franczak M. (2017), Postfoucaultowska analiza dyskursu o edukacji. Uwagi warsztatowe, „Kultura – Społeczeństwo – Edukacja”, nr 2(12), s. 197–223, https://doi.org/10.14746/kse.2017.12.10
• Rizzo S. (2017), The politics of knowledge that govern the European Union lifelong learning policy space – A Foucauldian reading, Doctoral School in Educational Sciences at the Faculty of Language and Literature, Humanities, Arts and Education at the Université du Luxembourg.
• Szarfenberg R. (2016), Polityka publiczna – zagadnienia i nurty teoretyczne, „Studia z Polityki Publicznej”, nr 1(9), s. 45–75, https://doi.org/10.33119/KSzPP.2016.1.1
• Toffler A. (1996), Budowa nowej cywilizacji. Polityka trzeciej fali, przeł. J. Łoziński, Zysk i S-ka, Poznań.
• Volles N. (2014), Lifelong learning in the EU: changing conceptualisations, actors, and policies, „Studies in Higher Education”, s. 1–21, https://doi.org/10.2139/ssrn.2511176
• White R., Wyn J. (2004), Youth and Society, Oxford University Press, Oxford.
• Worek B. (2019), Uczące się społeczeństwo. O aktywności edukacyjnej dorosłych Polaków, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków,
• Wyn J. (2012), The making of a generation: policy and the lives and aspirations of Generation X, „Journal of Educational Administration and History”, t. 44, nr 3, s. 269–282, https://doi.org/10.1080/00220620.2012.683392
• Commission of the European Communities (1995), Teaching and Learning: towards the learning society, https://europa.eu/documents/comm/white_papers/pdf/com95_590_en.pdf
• Commission of the European Communities (2000), Memorandum on Lifelong Learning, https://arhiv.acs.si/dokumenti/Memorandum_on_Lifelong_Learning.pdf
• Commission of the European Communities (2001), The Concrete Future Objectives of Education Systems [COM(2001) 59 final – Not published in the Official Journal], https://eur-lex.europa.eu/EN/legal-content/summary/concrete-future-objectives-of-education-systems.html
• Commission of the European Communities (2006), Recommendation on Key Competences for Lifelong Learning (2006/962/EC), https://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2006:394:0010:0018:en:PDF
• Council of the European Union (1996), Council Conclusions on a Strategy for lifelong learning (97/C 7/02), https://op.europa.eu/en/publication-detail/-/publication/cbe5b068-0047-4920-9fd0-15b852df1c1f/language-en
• Council of the European Union (2002), Council Resolution on Lifelong Learning (2020/C 163/01), https://op.europa.eu/en/publication-detail/-/publication/0bf0f197-5b35-4a97-9612-19674583cb5b
• Council of the European Union (2004), Education and Training 2010. The success of the Lisbon Strategy Hinges on Urgent Reforms. Joint interim report of the Council and the Commission on the implementation of the detailed work programme on the follow-up for the objectives on education and training systems in Europe (2004/C 104/01), https://op.europa.eu/en/publication-detail/-/publication/59381b9f-3a72-4bca-9b8f-1f9029644152/language-en
• European Commission (2001), Making a European Area of Lifelong Learning a Reality (COM(2001) 678 final), https://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=COM:2001:0678:FIN:EN:PDF
• Komisja Europejska (2010), Europa 2020: Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu (KOM(2010) 2020), https://ec.europa.eu/eu2020/pdf/1_PL_ACT_part1_v1.pdf
• Komisja Europejska (2012), Nowe podejście do edukacji: Inwestowanie w umiejętności na rzecz lepszych efektów społeczno-gospodarczych (COM(2012) 669 final), https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:52012DC0669&from=EN
• Komisja Europejska (2019), Wytyczne polityczne na następną kadencję KE Ursuli von der Leyen (2019–2024), https://ec.europa.eu/info/sites/default/files/political-guidelines-next-commission_pl.pdf
• Komisja Europejska (2020), Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów w sprawie utworzenia europejskiego obszaru edukacji do 2025 r. (COM(2020) 625 final), https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:52020DC0625&from=PL
• Parlament Europejski (2021), Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 11 listopada 2021 r. w sprawie europejskiego obszaru edukacji: wspólne całościowe podejście (2020/2243(INI)), https://www.europarl.europa.eu/doceo/document/TA-9-2021-0452_PL.pdf
• Parlament Europejski i Rada Unii Europejskiej (2008), Zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie ustanowienia europejskich ram kwalifikacji dla uczenia się przez całe życie (2008/C 111/01), https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32008H0506(01)&from=PL
• Parlament Europejski, Rada Unii Europejskiej, Komisja Europejska (2021), Wspólne konkluzje Parlamentu Europejskiego, Rady Unii Europejskiej i Komisji Europejskiej – Cele i priorytety polityczne na lata 2020–2024, https://ec.europa.eu/info/sites/default/files/joint-conclusions-policy-objectives-2019-2024_en.pdf
• Rada Europejska (2019), Nowy program strategiczny na lata 2019–2024, https://www.consilium.europa.eu/media/39919/a-new-strategic-agenda-2019-2024-pl.pdf
• Rada Unii Europejskiej (2009), Konkluzje Rady z dnia 12 maja 2009 r. w sprawie strategicznych ram europejskiej współpracy w dziedzinie kształcenia i szkolenia („ET 2020”) (2009/C 119/02), https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:52009XG0528(01)&from=PL
• Rada Unii Europejskiej (2017), Zalecenie Rady z dnia 22 maja 2017 r. w sprawie europejskich ram kwalifikacji dla uczenia się przez całe życie i uchylające zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 kwietnia 2008 r. w sprawie ustanowienia europejskich ram kwalifikacji dla uczenia się przez całe życie (2017/C 189/03), https://europa.eu/europass/system/files/2020-05/Legal%20text-PL.pdf
• Rada Unii Europejskiej (2018a), Konkluzje Rady w sprawie kroków ku urzeczywistnieniu wizji europejskiego obszaru edukacji (2018/C 195/04), https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:52018XG0607(01)&from=HU
• Rada Unii Europejskiej (2018b), Zalecenie Rady z dnia 22 maja 2018 r. w sprawie kompetencji kluczowych w procesie uczenia się przez całe życie (2018/C 189/01), https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32018H0604(01)&from=EN
• Rada Unii Europejskiej (2019a), Konkluzje Rady w sprawie kluczowej roli polityk uczenia się przez całe życie we wzmacnianiu społeczeństw z myślą o technologicznej i ekologicznej transformacji wspierającej trwały i włączający wzrost (2019/C 389/07), https://sip.lex.pl/akty-prawne/dzienniki-UE/konkluzje-rady-w-sprawie-kluczowej-roli-polityk-uczenia-sie-przez-cale-zycie-69244578
• Rada Unii Europejskiej (2019b), Rezolucja Rady w sprawie dalszego rozwijania europejskiego obszaru edukacji w celu wsparcia zorientowanych na przyszłość systemów kształcenia i szkolenia (2019/C 389/01), https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32019G1118(01)&from=ES
• Rada Unii Europejskiej (2021), Rezolucja Rady w sprawie strategicznych ram europejskiej współpracy w dziedzinie kształcenia i szkolenia na rzecz europejskiego obszaru edukacji i w szerszej perspektywie (2021–2030) (2021/C 66/01), https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32021G0226(01)&from=PL
• Rada Unii Europejskiej, Komisja Europejska (2015), Wspólne sprawozdanie Rady i Komisji z 2015 r. z wdrażania strategicznych ram europejskiej współpracy w dziedzinie kształcenia i szkolenia (ET 2020). Nowe priorytety współpracy europejskiej w dziedzinie kształcenia i szkolenia (2015/C 417/04), https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:52015XG1215(02)&from=SK

Identifiers

DOI

10.18778/0208-600X.83.02

Biblioteka Nauki

20679264