Interdyscyplinarne dylematy granic starszego wieku – wstęp do rozważań nad wiekiem granicznym starszych konsumentów

• Authors: Katarzyna Bałandynowicz-Panfil

Title variants

Interdyscyplinarne dylematy granic starszego wieku – wstęp do rozważań nad wiekiem granicznym starszych konsumentów

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W zakresie badań nad współczesnymi zmianami demograficznymi istnieje wiele dylematów metodologicznych. Jednym z nich jest zróżnicowanie progów wiekowych, przyjmowane w różnych dyscyplinach, jak również dziedzinach nauki. Przedmiotem rozważań w niniejszym opracowaniu jest analiza różnic podejść do granicy tzw. wieku senioralnego w ujęciu interdyscyplinarnym. Opracowanie ma stanowić odpowiedź na pytanie: kim jest, z chronologicznego punktu widzenia, osoba starsza dla ekonomistów, socjologów, demografów czy przedstawicieli nauk medycznych? Na podstawie studiów literaturowych, analizy porównawczej metodyki, publikowanych badań empirycznych, jak również w oparciu o praktykę rynkową podjęta zostanie próba określenia granicy wieku starszego w odniesieniu do badań nad zachowaniami nabywczymi osób starszych. Celem artykułu jest wykazanie braku spójności w podejściu do progu starości, zarówno w poszczególnych dyscyplinach, jak i w odniesieniu do węższego obszaru badawczego, jakim są starsi konsumenci. Obecny nurt jest bardzo zróżnicowany. Jako starszych konsumentów określa się osoby w wieku powyżej 50., 55., 60. czy 65. roku życia. Brak jest jednoznacznej podstawy w przyjmowaniu danej granicy (Bondos 2013: 31–36; UOKiK 2009; Bombol, Słaby 2011; Stroud, Walker 2013; Gunter 1998). Artykuł dowodzi, iż ujednolicenie podejścia w analizowanym aspekcie pozwoliłoby na większą dostępność badań porównawczych, danych statystycznych, a zatem bardziej dynamiczny rozwój nauki nad osobami starszymi jako konsumentami.

EN

In terms of researches on contemporary demographic changes, there are many methodological dilemmas. One of them is the old age criterion, adopted in different disciplines, as well as fields of a study. The subject of the paper is to analyze the differences of approaches to boundaries of senior age in an interdisciplinary perspective. The aim of the study is to answer the question: Who is, from a chronological point of view, an older person for economists, sociologists, demographers, and medicine. The base for that are literature studies, comparative analysis of methodology of previous empirical studies, as well as market practices. Next step is the attempt to specify the age cutoff in studies on seniors purchasing behaviors. The aim of this paper is to demonstrate the lack of consistency in the approach to the threshold of old age, both in specific disciplines as well as in relation to a narrower research area, which are older consumers. The current trend is very diverse (Bondos 2013: 31–36; OCCP 2009; Bombol, Słaby 2011; Stroud, Walker 2013; Gunter 1998). Older consumers are defined as persons aged over 50, 55, 60, or 65 years. The paper proves that the unified approach to this issue would allow for greater availability of comparative studies, statistics, and therefore more dynamic development of researches in the field of older consumers.

Keywords

PL

próg starości; starzenie się społeczeństw; starszy konsument; próg starości; starzenie się społeczeństw; starszy konsument

EN

old age criterion; ageing of societies; older consumer

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica
• Year: 2016
• Volume: 3
• Issue: 321

Dates

published

2016-10-10

Contributors

author

Katarzyna Bałandynowicz-Panfil

• Instytut Handlu Zagranicznego, Uniwersytet Gdański.

References

• Abramowska-Kmon A. (2011), O nowych miarach zaawansowania procesu starzenia się ludności, „Studia Demograficzne”, 1(159), s. 3–22.
• Bałandynowicz-Panfil K. (2012), The Role of Older People as Consumers – the Comparative Analysis of Old and New Member States of European Union, “Comparative Economic Research”, Volume 15, Issue 1, 83–101.
• Bałandynowicz-Panfil K. (2013), Relacje starzejący się konsumenci – starsi pracownicy na przykładzie rynku dóbr konsumpcyjnych, „Ekonomia. Economics”, 2(23), s. 124–136.
• Baron S. (2008), The elder’s reflection on marketing to the elderly, “The Marketing Review”, vol. 8, No. 4, pp. 313–328.
• BazEkon (2015), oficjalna strona bazy BazEkon, http://kangur.uek.krakow.pl/bazy_ae/bazekon/nowy/advanced.php, (dostęp: 31.07.2015 r.).
• Bień B. et al. (2013), Standardy postępowania w opiece geriatrycznej. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Gerontologicznego opracowane przez ekspertów Zespołu ds. Gerontologii przy Ministrze Zdrowia, „Gerontologia Polska”, Tom 21, nr 2, s. 33–47.
• Błędowski P., Szatur-Jaworska B., Szweda-Lewandowska Z., Kubicki P. (2012), Raport na temat sytuacji osób starszych w Polsce, Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, Warszawa.
• Bombol M., Słaby T. (2011), Konsument 55+ wyzwaniem dla rynku, Szkoła Główna Handlowa, Oficyna Wydawnicza, Warszawa.
• Bondos I. (2013), Dlaczego stanowią wyzwanie dla marketingu?, „Marketing i rynek”, nr 3, s. 31–36.
• Bone P. F. (1991), Identifying mature segments, “Journal of Consumer Marketing”, vol. 8, Issue 4, pp. 19–32.
• Canada B., Stephan Y., Caudroit J., Jaconelli A. (2013), Personality and subjective age among older adults: the mediating role of age-group identification, “Aging & Mental Health”, vol. 17, No. 8, pp. 1037–1043.
• CBOS (2007), Czy zmienia się stosunek Polaków do starości, Komunikat z badań, BS/33/2007, Centrum Badania Opinii Społecznej, Warszawa.
• CBOS (2010), Obraz typowego Polaka w starszym wieku, Komunikat z badań, BS/2/2010, Centrum Badania Opinii Społecznej, Warszawa.
• CBOS (2012a), Polacy wobec własnej starości, Komunikat z badań, BS/94/2012, Centrum Badania Opinii Społecznej, Warszawa.
• CBOS (2012b), Społeczna solidarność z osobami w starszym wieku, Komunikat z badań, BS/83/2012, Centrum Badania Opinii Społecznej, Warszawa.
• CRIS (2012), Raport z badania „Diagnoza sytuacji osób starszych w Rybniku i Wodzisławiu Śląskim”, Centrum Rozwoju Inicjatyw Społecznych, Rybnik.
• Czekanowski P. (2012), Społeczne aspekty starzenia się ludności w Polsce: perspektywa socjologii starości, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
• Czekanowski P. (2014), Wieloznaczność określeń odnoszonych do ludzi starych, [w:] O sposobach mówienia o starości, Debata, analiza, przykłady, Szatur-Jaworska B. (red.), Rzecznik Praw Obywatelskich, Warszawa.
• Dąbrowska A. (2012), Poziom świadomości praw konsumentów osób starszych w świetle badań własnych, [w:] „Problemy zarządzania, finansów i marketingu” nr 25, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, nr 711.
• EST (2015), oficjalna strona Europe Senior Tourism, www.europeseniortourism.eu, (dostęp: 31.07.2015 r.).
• Gołdys A., Krzyżanowska Ł., Stec M., Ostrowski Ł. (2012), Zoom na UTW. Raport z Badania, Towarzystwo Inicjatyw Twórczych „ę”, Warszawa.
• Grotkowska G. (2013), Analiza porównawcza zmian sytuacji osób 45+ na rynkach pracy w Polsce oraz w wybranych krajach UE intensywnie promujących politykę zarządzania wiekiem, Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, Warszawa.
• Grzybek M., Szopiński W. (2012), Młodzi oraz starsi klienci banku – ich zachowania i ocena działań marketingowych, [w:] „Problemy zarządzania, finansów i marketingu” nr 25, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego”, nr 711.
• Grzybowska-Brzezińska M. (2012), Zachowania młodych konsumentów i seniorów na rynku żywności ekologicznej, [w:] „Problemy zarządzania, finansów i marketingu” nr 25, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego”, nr 711.
• Grzybowska-Brzezińska M., Szmyt M. (2011), Wybrane obszary zachowań rynkowych seniorów, [w:] „Ekonomiczne Problemy Usług” nr 72, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego”, nr 660.
• Gunter B. (1998), Understanding the Older Consumer: The Grey Market, Routledge, New York.
• Kościńska E. (2011), Profilaktyka chorób przewlekłych (na przykładzie cukrzycy typu 2), w okresie późnej dorosłości, „Acta Pomerania”, nr 3, s. 133–153.
• Kowaleski J.T. (2008), Struktura demograficzna starszego odłamu ludności (rozważania metodologiczne i elementy obrazu sytuacji w województwach i powiatach na przełomie stuleci), [w:] Starzenie się ludności Polski – między demografią a gerontologią społeczną, J.T. Kowaleski, P. Szukalski (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• Kubicki P. (red.) (2013), Osoby starsze na rynku usług finansowych. Analiza i zalecenia, Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, Warszawa.
• Kurkiewicz J. (1992), Podstawowe metody analizy demograficznej, PWN, Warszawa.
• Layte R., Sexton E., Savva G. (2013), Quality of Life in Older Age: Evidence from and Irish Cohort Study, “Journal of the American Geriatrics Society”, vol. 61, No. S2, pp. 299–305.
• Ławicki J.S. (2011), Zachowania rynkowe seniorów w Polsce, [w:] „Ekonomiczne Problemy Usług” nr 72, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego”, nr 660.
• Makara-Studzińska M., Kryś-Noszczyk K. (2012), Oblicza starości – przegląd piśmiennictwa, „Psychogeriatria Polska”, 9(2), s. 69–76.
• Moskalik B., Wielicka A. (2005), Age influence on dairy products consumption habits, „Rocznik Akademii Rolniczej w Poznaniu”, CCCLXVII, pp. 59–65.
• Mielczarek J. (2012), Usługi finansowe. Poradnik dla osób starszych, Rzecznik Praw Obywatelskich, Warszawa.
• MOPR (2012), Program Wsparcia i Aktywizacji Seniorów na terenie Miasta Lublin w latach 2013–2015, Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie, Lublin.
• Moschis G.P. (2003), Marketing to older adults: an updated overview of present knowledge and practice, “Journal of Consumer Marketing”, vol. 20 Issue 6, pp. 516–525.
• Muszyńska W. (2013), Wpływ aktywności rynkowej seniorów na jakość życia gospodarstw domowych, [w:] Problemy zarządzania, finansów i marketingu nr 32, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego”, 777.
• Newerli-Guz J., Długosz D. (2012), Zachowanie młodych konsumentów i seniorów na rynku spożywczych produktów luksusowych, [w:] „Problemy zarządzania, finansów i marketingu” nr 25, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego”, nr 711.
• Niezgoda A., Jerzyk E. (2013), Seniorzy w przyszłości na przykładzie rynku turystycznego, [w:] Problemy zarządzania, finansów i marketingu nr 32, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego”, 777.
• Oficjalne strony internetowe banków: BZ WBK, Banku PBH, Getin Banku, PKO Bank Polski.
• Oficjalne strony internetowe i regulaminy: Uniwersytet Trzeciego Wieku Uniwersytetu Śląskiego, Gdański Uniwersytet Trzeciego Wieku, Uniwersytetu Trzeciego Wieku w Uniwersytecie Wrocławskim, Uniwersytetu Trzeciego Wieku przy Wydziale Zamiejscowym w Tychach Krakowskiej Akademii im. Frycza Modrzewskiego, Uniwersytet Trzeciego Wieku w Uniwersytecie Pedagogicznym im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie.
• Ołdak K., Ostrowska B., Nowakowska A., Giemza Cz. (2013), Ocena ryzyka upadku u starszych kobiet aktywnych fizycznie pochodzących z różnych środowisk zamieszkania, „Gerontologia Polska”, Tom 21, nr 3, s. 75–82.
• PARP (2013), Raport końcowy z badań MMP dostawcą usług dla osób starszych, Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, Wrocław.
• PolSenior (2015), oficjalna strona projektu PolSenior. Aspekty medyczne, psychologiczne, socjologiczne i ekonomiczne starzenia się ludzi w Polsce, www.polsenior.iimcb.gov.pl, dostęp z dnia 31.07.2015 r.
• Rogozin D. M. (2014), The Liberation of Aging – or Work, Knowledge, and Health in Older Age, “Russian Social Science Review”, vol. 55, no. 3, pp. 27–67.
• Rosset E. (1959), Proces starzenia się ludności, Polskie Wydawnictwo Gospodarcze, Warszawa.
• RPO (2014), O sposobach mówienia o starości, Debata, analiza, przykłady, Szatur-Jaworska B. (red.), Rzecznik Praw Obywatelskich, Warszawa.
• Rusanova N. E. (2014), The Concept of Age in Demography and Today’s Older Generation, “Sociological Research”, vol. 53, no. 4, pp. 80–92.
• Seweryn r. (2011), Turystyka polskich seniorów na tle wybranych krajów Europy Zachodniej, [w:] „Ekonomiczne Problemy Usług” nr 72, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego”, nr 660.
• SHARE (2015), oficjalna strona projektu SHARE: 50+ w Europie (ang. Survey of Health, Ageing and Retirement in Europe), www.share50plus.pl, dostęp z dnia 31.07.2015 r.
• Stroud D., Walker K. (2013), Marketing to the Ageing Consumer. The Secrets to Building and Age Friendly Business, Pulgrave Macmillan, New York.
• Sudbury L., Simcock P. (2009), A multivariate segmentation model of senior consumers, “Journal of Consumer Marketing”, vol. 26, Issue 4, pp. 251–262.
• Szlis I. (2011), Juniorzy vs. seniorzy na rynku detalicznych usług bankowych, [w:] „Ekonomiczne Problemy Usług” nr 72, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego”, nr 660.
• Szukalski P. (2014), Inicjatywy i działania na rzecz podwyższania aktywności zawodowej osób w wieku 50+ w wybranych krajach Europy Południowej, [w:] Starzenie się ludności a solidarność międzypokoleniowa, red. P. Szukalski, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
• Szymańczak J. (2012), Starzenie się polskiego społeczeństwa – wybrane aspekty demograficzne, „Studia BAS”, nr 2(30), s. 9–28.
• Szymańska K. (2012), Seniorzy na rynku usług kulturalnych na przykładzie kin studyjnych, [w:] „Problemy zarządzania, finansów i marketingu” nr 25, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego”, nr 711.
• Śnihur J. (2011), Senior jako istotny klient – uczestnik współczesnego rynku, [w:] „Ekonomiczne Problemy Usług” nr 72, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego”, nr 660.
• UOKiK (2009), Badanie konsumentów III wieku, Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, Warszawa.
• Wysokiński M., Fidecki W., Gębala S. (2013), Ocena samodzielności osób starszych hospitalizowanych na oddziałach internistycznych, „Gerontologia Polska”, Tom 21, nr 3, s. 89–97.
• Ziębińska B. (2007), Uniwersytety Trzeciego Wieku jako instytucje przeciwdziałające marginalizacji osób starszych, praca doktorska, Uniwersytet Śląski, Katowice.
• Żak M., Krupnik Sz., Puzio G., Staszczak-Gawełda I., Stopa A., Czesak J. (2014), Wykorzystanie wirtualnej rzeczywistości i gier konsolowych w profilaktyce upadków osób starszych, „Gerontologia Polska”, Tom 22, nr 1, s. 9–13.

Identifiers

DOI

10.18778/0208-6018.321.02