Spatial‑Temporal Analysis of Selected Socio‑Economic Problems Related to Sustainable Development in the Pressure‑State‑Response Framework

• Authors: Beata Bal-Domańska

Title variants

Analiza czasowo‑przestrzenna wybranych zagadnień społeczno‑gospodarczych w zakresie zrównoważonego rozwoju w układzie przyczyna–stan–reakcja

• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

The problems related to sustainable development (SD) cover changes over time and space, as well as the interpenetrating relationships in economic, social, environmental, institutional and spatial spheres. The development, in line with the concept of sustainable development, takes place when all changes occurring in the environment are focused on improving the quality of life of the Earth’s population, following the principles of environment resources’ protection at the level allowing the development of future generations. SD concept remains one of the goals underlying developmental policies conducted at the global, EU, national and regional level. Therefore, the question arises how the developmental changes in one area manifest in others in the space of territorial units. The research was conducted for socio –economic areas, where through improvements in economic activity conditions, positive effects in areas of unemployment and poverty are expected. The analysed phenomena, described using indicators, are structured in accordance with the principle: from a problem to its solution, PSR (pressure‑state‑response). Methodology of the SD evaluation in the PSR framework is based on aggregate measures, correlation analysis, spatial statistics and macro evaluation of changes using `change matrix’. The analysis was carried out for the panel of data referring to the poviats in Poland in the period 2009–2014.

PL

Zjawiska z zakresu zrównoważonego rozwoju (ZR) obejmują zmiany w czasie i przestrzeni oraz wzajemnie przenikające się relacje w sferze gospodarczej, społecznej, środowiskowej, instytucjonalnej i przestrzennej. O rozwoju zgodnym z koncepcją zrównoważonego i trwałego rozwoju mówimy wtedy, gdy zmiany zachodzące w otoczeniu mają na celu podnoszenie jakości życia mieszkańców Ziemi, z zachowaniem zasad ochrony zasobów środowiska na poziomie pozwalającym na rozwój kolejnym pokoleniom. Koncepcja ZR jest jednym z celów polityk rozwojowych prowadzonych na poziomie globalnym, unijnym, krajowym i regionalnym. Stąd powstaje pytanie, jak zmiany w rozwoju w jednym z obszarów przekładają się na pozostałe sfery w przestrzeni jednostek terytorialnych. Badanie przeprowadzono dla zagadnień społeczno‑gospodarczych, gdzie przez aktywizację gospodarczą oczekuje się poprawy w zakresie bezrobocia i ubóstwa. Analizowane zjawiska, opisane wskaźnikami, ustrukturyzowane są według zasady od problemu do jego rozwiązania PSR (przyczyna–stan–reakcja). Metodami analizy ZR w układzie PSR były syntetyczne miary rozwoju, analiza korelacji, statystyki przestrzenne oraz makroocena z wykorzystaniem „tablicy zmian”. Analiza prowadzona była dla panelu danych o powiatach Polski w latach 2009–2014.

Keywords

EN

sustainable development; spatial analysis; PSR model

PL

zrównoważony rozwój; analiza przestrzenna; model PSR; zrównoważony rozwój; analiza przestrzenna; model PSR

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica
• Year: 2017
• Volume: 2
• Issue: 328

Dates

published

2017-09-07

Contributors

author

Beata Bal-Domańska

• Wrocław University of Economics, Faculty of Economics, Management and Tourism in Jelenia Góra, Department of Regional Development

References

• Arbia G. (2006), Spatial econometrics, Springer, Berlin–Heidelberg.
• Bal‑Domańska B. (2015a), Propozycja poszerzonej miary bezrobocia, “Problemy rozwoju regionalnego i lokalnego. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu”, no. 393, pp. 83–92.
• Bal‑Domańska B. (2015b), Statystyczne bazy danych jako narzędzie monitoringu zrównoważonego rozwoju – wybrane aspekty teoretyczne, “Przegląd Statystyczny”, vol. LXII, no. 4, pp. 435–456.
• Bal‑Domańska B. (2016a), Propozycja procedury oceny zrównoważonego rozwoju w układzie presja – stan – reakcja w ujęciu przestrzennym, “Taksonomia 27. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu”, no. 427 pp. 11–19.
• Bal‑Domańska B. (2016b), Ocena zrównoważonego rozwoju Polski w układzie powiatów w ujęciu przyczyna–stan–reakcja. Przypadek bezrobocie–ubóstwo–aktywność gospodarcza, “Gospodarka regionalna w teorii praktyce. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu”, no. 433, pp. 9–18
• Borys T. (2003), Zarządzanie zrównoważonym rozwojem. Agenda 21 w Polsce – 10 lat po Rio, Wydawnictwo Ekonomia i Środowisko, Białystok.
• Borys T. (ed.) (2005), Wskaźniki zrównoważonego rozwoju, Economy and Environment Publishers, Warszawa–Białystok.
• Cliff A.D., Ord J.K. (1981), Spatial Processes: Models and Applications, Pion, London.
• Eurostat (2014), Towards a Harmonised Methodology for Statistical Indicators, Manuals and Guidelines.
• Kopczewska K. (2006), Ekonometria i statystyka przestrzenna z wykorzystaniem programu R CRAN, CeDeWu.PL, Warszawa.
• Kusterka M. (2005), Struktury przyczynowo‑skutkowe jako podstawa opracowania systemów wskaźników zrównoważonego rozwoju, “Gospodarka a środowisko 3. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu”, no. 1075, pp. 92–99.
• Moran P.A.P. (1947), The Interpretation of Statistical Maps, “Journal of the Royal Statistical Society”, B10, pp. 243–251.
• OECD (2013), Environmental Indicators. Development, Measurement and Use, OECD.
• Ptak M. (2003), Wykorzystanie gospodarczych wskaźników zrównoważonego rozwoju do oceny jakości życia w regionie, [w:] Jakość życia w perspektywie nauk humanistycznych, ekonomicznych i ekologii, Wydawnictwo AE we Wrocławiu, Jelenia Góra.
• Smeets E., Weterings R. (1999), Environmental indicators: Typology and overview, Technical report No. 25/1999, European Environment Agency, TNO Centre for Strategy, Technology and Policy, The Netherlands.
• Suchecki B. (ed.) (2010), Ekonometria przestrzenna, C.H. Beck, Warszawa.

Identifiers

DOI

10.18778/0208-6018.328.06