Modern Wooden Coffins – A Biography of Things

• Authors: Magdalena Majorek

Title variants

Nowożytne trumny drewniane – biografia rzeczy

• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

This paper discusses the issue of a biography of a coffin from the perspective of biographical events common to many modern artefacts from the Polish territory. The aim was to identify past and present functions by determining the life cycle of a coffin: from its manufacturing (determination of its manufacturer and recipient; manufacturing techniques; the shape; the size; ornamentation) through ‘participation’ in a funeral ceremony, including transportation of the dead to the church, viewing, inhumation, the period of ‘concealment’, to its revival (e.g. as a museum exhibit). It was determined that at each stage of its ‘life’, the coffin served informative and protective purposes. Additionally, at the stage of its revival, it serves an important verification and identification function from the perspective of researchers in the field. Moreover, preservation of individual burials in coffins and crypts promotes sacral tourism; coffins in the church space have enormous exhibition potential that can be used to build a national and local community.

PL

W poniższym artykule omówiono zagadnienie biografii trumny przez pryzmat zdarzeń biograficznych wspólnych dla wielu nowożytnych obiektów z ziem polskich. Celem tych działań było wskazanie dawnej i obecnej funkcji trumny przez rozpoznanie ciągu jej życia – od jej powstania (ustalenie wytwórcy i odbiorcy; techniki wykonania, kształtu, wielkości, zdobień), poprzez „uczestnictwo” w ceremonii pogrzebowej, w tym eksportację zmarłego do świątyni, „wystawienie”, złożenie w grobie, czas „ukrycia” – do jej powrotu do życia (np. jako eksponat muzealny). Ustalono, że na każdym etapie „życia”, trumna pełniła rolę informacyjną i ochronną. Dodatkowo, na etapie powrotu do życia przyjmuje ona cenną dla badaczy tematu funkcję weryfikacyjną i identyfikującą. Ponadto konserwacja pochówków indywidualnych w trumnach oraz krypt sprzyja promowaniu turystyki obiektów sakralnych, a w przestrzeni świątyni trumny posiadają szczególny potencjał wystawienniczy, który może zostać wykorzystany w celu budowania narodowej i lokalnej wspólnoty.

Keywords

EN

coffins; biography of things; modern era

PL

trumny; biografia rzeczy; nowożytność; trumny; biografia rzeczy; nowożytność

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Archaeologica
• Year: 2020
• Issue: 35
• Pages: 45-56

Dates

published

2020-12-30

Contributors

author

Magdalena Majorek

References

• Alterauge A., Kellinghaus M., Jackowski Ch., Shved N., Rühli F., Maixner F., Zink A., Rosendahl W., Lösch S. (2017), The Sommersdorf Mummies – Interdisciplinary Investigation on Human Remains From a 17th–19th Century Aristocratic Crypt in Southern Germany, “PLoS ONE”, 12 (8), https://doi.org/10.1371/journal.pone.0183588
• Biegeleisen H. (1930), Śmierć w obrzędach, zwyczajach i wierzeniach ludu polskiego, Dom Książki Polskiej, Warszawa.
• Domańska E. (2008), Humanistyka nie-antropocentryczna a studia nad rzeczami, “Kultura Współczesna. Teoria, Interpretacje, Krytyka”, 3, p. 9–21.
• Drążkowska A. (2014), Odzież i insygnia grobowe biskupów przemyskich obrządku łacińskiego, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.
• Dudziński T., Grupa M., Grupa D., Krajewska M., Majorek M., Nowak M., Nowak S., Przymorska-Sztuczka M., Wojciechowska A. (2015), Tajemnice szczuczyńskich krypt, vol. III, Towarzystwo Przyjaciół 9 PSK. Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Grajewo–Toruń.
• Dudziński T., Grupa M., Nowosad W. (2017), Tajemnice szczuczyńskich krypt, vol. IV, Pochówki pijarów, Towarzystwo Przyjaciół 9 PSK. Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Grajewo–Toruń.
• Dudziński T., Krajewska M., Grupa M. (2013), Krypty grobowe kościoła pw. św. Imienia NMP w Szczuczynie źródłem do badań historycznych, [in:] T. Dudziński, M. Grupa (ed.), Tajemnice szczuczyńskich krypt, vol. I, Towarzystwo Przyjaciół 9 PSK, Grajewo, p. 9–20.
• Fischer A. (1921), Zwyczaje pogrzebowe ludu polskiego, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Lwów.
• Ginter A. (2015), Kościół pw. św. Wojciecha w Białej Rawskiej w świetle badań archeologiczno-architektonicznych oraz datowania termoluminescencyjnego, [in:] Kościół bialski jako oś łącząca historię regionu. Materiały z sympozjum popularnonaukowego zorganizowanego na V-lecie powstania Bialskiego Stowarzyszenia Historycznego, Easy Art, Biała Rawska, p. 145–222.
• Gosden Ch., Marshall Y. (1999), The Cultural Biography of Objects, “Word Archaeology”, 31 (2), p. 169–178, https://doi.org/10.1080/00438243.1999.9980439
• Grupa M., Grupa D., Kozłowski T., Krajewska M., Majorek M., Nowak M., Nowak S., Przymorska-Sztuczka M., Wojciechowska A., Dudziński T. (2014), Tajemnice szczuczyńskich krypt, vol. II, Towarzystwo Przyjaciół 9 PSK. Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Grajewo–Toruń.
• Grupa M., Kozłowski T., Krajewska M., Grupa D., Janowska N., Jarzęcki K., Kurzawa D., Mucha N., Nowak M., Nowak S., Przymorska-Sztuczka M., Słomczewska M., Wojciechowska A., Majorek M. (2015a), Historia kościoła św. Oswalda w Płonkowie. History of St. Oswald church in Plonkowo, vol. I, Płonkowo.
• Grupa M., Kozłowski T., Jankauskas R., Grupa D., Krajewska M., Krakowska S., Majorek M., Mosiejczyk J., Nowak M., Nowak S., Przymorska-Sztuczka M., Wojciechowska A. (2015b), Tajemnice krypty w kaplicy św. Anny. Secrets of the Crypt in St. Ann’s Chapel, Stowarzyszenie Centrum Aktywnych, Gniew.
• Janowski A. (2016), Zabytki metalowe, [in:] M. Majewski (ed.), Archeologia Stargardu. Badania na obszarze dawnego kościoła augustiańskiego, vol. II.2, Muzeum Archeologiczno-Historyczne, Starogard, p. 293–356.
• Joy J. (2009), Reinvigorating Object Biography: Reproducing the Drama of Object Lives, “World Archaeology”, 41 (4), p. 540–556, https://doi.org/10.1080/00438240903345530
• Kędzierzawski W. (2014), Zwrot ku rzeczom – nowy status kultury materialnej we współczesnej humanistyce, [in:] K. Łeńska-Bąk, M. Sztandara (ed.), Głód. Skojarzenia, metafory, refleksje…, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole (Stromata Anthropologica, 9), p. 207–230.
• Kizik E. (1998), Śmierć w mieście hanzeatyckim w XVI–XVIII wieku. Studium z nowożytnej kultury funeralnej, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
• Kizik E. (2001), Wesele, kilka chrztów i pogrzebów. Uroczystości rodzinne w mieście hanzeatyckim od XVI do XVIII wieku, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.
• Kjellberg J. (2015), To Organize the Dead – Stratigraphy as a Source for Typology in Post-Medieval Burialss, “META Historiskarkeologisk tidskrift”, p. 163–171.
• Kobiałka D. (2008a), Z życia dwóch naszyjników: problemy biograficznego podejścia do rzeczy, “Kultura Współczesna”, 3, p. 201–215.
• Kobiałka D. (2008b), Biografia rzeczy jako perspektywa badawcza, [in:] P. Kucypera, S. Wadyl (ed.), Kultura materialna średniowiecza w Polsce, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń, p. 227–239.
• Kobiałka D. (2015), Biografia rzeczy jako sposób interpretowania roli i znaczenia dziedzictwa, [in:] M. Kępski (ed.), Z rzeką w tle. Biografia Śluzy Katedralnej/Framed by the River. The Biography of the Cathedral Lock, Centrum Turystyki Kulturowej Trakt, Poznań, p. 44–49.
• Kopytoff I. (2003), Kulturowa biografia rzeczy: utowarowienie jako proces, [in:] M. Kempny, E. Nowicka (ed.), Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, p. 249–274 [oryg. The Cultural Biography of Things (1986), [in:] A. Appadurai (ed.), Social Life of Things. Commodities in Cultural Perspective, Cambridge University Press, Cambridge].
• Králíkowá M. (2007), Pohřební ritus 16.–18. Století na území střední Evropy. Panoráma antropologie biologické – sociální – kulturni, Nadace Universitas, Brno.
• Majorek M. (2016), Tkaniny obiciowe na trumnach z badań archeologicznych krypt w Szczuczynie (XVIII–XIX wiek), [in:] Snuć nić jak opowieść. Tkaniny w kulturach świata, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń (Toruńskie Studia o Sztuce Orientu, 5), p. 51–64.
• Majorek M. (2019), Drewniane trumny z krypt kościoła pw. Imienia NMP w Szczuczynie jako źródło do badań nad nowożytną obrzędowością pogrzebową (a manuscript of a PhD thesis in the archive of the Nicolaus Copernicus University in Toruń).
• Majorek M., Grupa D. (2013), Malowane czy obijane – oznaka mody czy potrzeby na przykładzie trumien z krypt kościoła w Szczuczynie (cz. 1), [in:] T. Dudziński, M. Grupa (ed.), Tajemnice szczuczyńskich krypt, vol. I, Towarzystwo Przyjaciół 9 PSK, Grajewo, p. 68–82.
• Majorek M., Grupa M. (2014), Kościół pw. św. Konstancji i św. Mikołaja w Gniewkowie w świetle badań archeologicznych, [in:] T. Łaszkiewicz (ed.), Pamięć – tradycja – trwanie. Szkice z dziejów Gniewkowa i okolic, Gmina Gniewkowo, Gniewkowo, p. 91–106.
• Niedźwiadek R. (2016), Pochówki w kryptach pod południową nawą kościoła pojezuickiego pw. św. Jana w Lublinie, “Materiały i Sprawozdania Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego”, 37, p. 333–368, https://doi.org/10.15584/misroa.2016.37.19
• Niedźwiadek R., Drążkowska A., Majorek M. (2015), Nowożytne trumny z badań archeologicznych z wybranych stanowisk z Polski, Litwy i Ukrainy, [in:] A. Drążkowska (ed.), Kultura funeralna elit Rzeczypospolitej od XVI do XVIII wieku, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń, p. 19–70.
• The Social Life of Things. Commodities in Cultural Perspective (1986), A. Appaduraï (ed.), Cambridge University Press, Cambridge.
• Ströbl A. (2014), Die Entwicklung des Holzsarges von der Hochrenaissance bis zum Historismus im nördlichen und mittleren Deutschland, “Kasseler Studien zur Sepulkralkultur”, 20.
• Sulkowska-Tuszyńska K. (2016), Bezimienni i rozpoznani, czyli o pochówkach w Przecznie, [in:] K. Sulkowska-Tuszyńska, W. Dokurno (ed.), Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego w Przecznie. Odkrywanie przeszłości, Przeczno, p. 129–151.
• Trawicka E. (2011), Trumny, [in:] Kultura funeralna nowożytnego Gdańska w świetle wykopalisk archeologicznych. Katalog wystawy, Muzeum Archeologiczne, Gdańsk, p. 4–5.
• Vasilieva E. (2016), Wooden Coffins Discovered during Excavations in Moscow Theological Academy in 2014, “Povolzhskaya arkheologiya”, 4 (18), p. 296–308, https://doi.org/10.24852/pa2016.4.18.296.308
• Der vergessene Friedhof Kulturgeschichtliche und naturwissenschaftliche Ergebnisse zur Ausgrabung des neuzeitlichen katholischen Friedhofes in Göttingen (2015), B. Grosskopf (ed.), Göttingen Universitätsverlag, Göttingen.
• Wąsik R. (2006), Szczątki trumien z cmentarza nowożytnego w Niedziałowicach, pow. chełmski, stanowisko 1, w świetle analizy dendrologicznej, “Archeologia Polski Środkowowschodniej”, 8, p. 143–144.

Identifiers

DOI

10.18778/0208-6034.35.03