Porucznicy husarii koronnej w kampanii mołdawskiej 1686 roku

• Authors: Zbigniew Hundert

Title variants

Porucznicy husarii koronnej w kampanii mołdawskiej 1686 roku

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Latem 1686 r. wojska polsko-litewskie pod dowództwem króla Jana III ruszyły opanować Mołdawię. W ich składzie znajdowało się 25 koronnych chorągwi husarskich (3580 koni), wśród których zidentyfikowano 20 poruczników. Większość z nich należała do grona zawodowych oficerów z długim stażem w armii. Ich doświadczenie i pozycja społeczna były wyznacznikiem jakości dowodzonych przez nich oddziałów.

EN

In Summer 1686 Polish-Lithuanian army, led by king John III Sobieski, started campaign to capture Moldavia. Amongst other troops, 25 Polish (Crown) winged hussars banners (companies), with total strength of 3580 horses, were present. We can identify 20 of their lieutenants, with majority of them being professional officers with long service records. Their experience and social standing was good determinant of the quality of the units that they led.

Keywords

PL

husaria koronna; porucznicy husarscy; kampania mołdawska 1686 roku; husaria koronna; porucznicy husarscy; kampania mołdawska 1686 roku

EN

Polish winged hussars; winged hussar’ lieutenants; Moldavian campaign of 1686

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica
• Year: 2019
• Issue: 104
• Pages: 61-79

Dates

published

2019-08-30

Contributors

author

Zbigniew Hundert

• Zamek Królewski w Warszawie – Muzeum

• https://orcid.org/0000-0002-5088-2465

References

• Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie [AGAD], Archiwum Publiczne Potockich [APP], sygn. 47 (t. I), 163a (t. XIII, XXIV).
• Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie [AGAD], Archiwum Skarbu Koronnego [ASK], dz. V, sygn. 11; dz. VI, sygn. 23, 24; dz. 85 (Akta Skarbowo-Wojskowe), sygn. 105.
• Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie [AGAD], Metryka Koronna, Sigillata, sygn. 14.
• Archiwum Państwowe w Toruniu, Archiwum Miasta Torunia, kat. II, sygn. XIII-36.
• Biblioteka Naukowa Polskiej Akademii Umiejętności i Polskiej Akademii Nauk w Krakowie, rkps 1081.
• Biblioteka XX. Czartoryskich w Krakowie [BCz.], rkps 180, 2524.
• Biblioteka Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu [BOss.], rkps 250/II, 11906/III (t. I–II).
• Central’nyj Derżawnyj Istorycznyj Archiw Ukrajiny, m. L’wiw [CDIAUL], f. 5 (Księgi Grodzkie Halickie), op. 1, sygn. 186.
• Central’nyj Derżawnyj Istorycznyj Archiw Ukrajiny, m. L’wiw [CDIAUL], f. 9 (Księgi Grodzkie Lwowskie), op. 1, sygn. 445, 459.
• Central’nyj Derżawnyj Istorycznyj Archiw Ukrajiny, m. L’wiw [CDIAUL], f. 10 (Księgi Ziemskie Lwowskie), op. 1, sygn. 88.
• Nacyjanal’ny Histaryczny Archiy Biełarusi, Minsk, f. 695, op. 1, sygn. 224.
• Akta grodzkie i ziemskie z czasów Rzeczypospolitej z Archiwum tak zwanego bernardyńskiego we Lwowie, t. X (Spis oblat zawartych w aktach grodu i ziemstwa lwowskiego), oprac. K. Liske, Lwów 1884.
• Diariusz kampanii w wołoskiej ziemi 1686 r. królewicza Jakuba Sobieskiego, [w:] Materiały do wyprawy Sobieskiego do Mołdawii w 1686 r., oprac. C. Chowaniec, „Przegląd Historyczno-Wojskowy” 1931, t. IV, z. 2, s. 314–323.
• Dupont F., Pamiętniki historyi życia i czynów Jana III Sobieskiego, tłum. B. Spieralska, oprac. D. Milewski, Warszawa 2011.
• Dziennik Jana Stanisława Jabłonowskiego, cz. 1 (1694–1695), oprac. W. Chomętowski, Warszawa 1865.
• Jemiołowski M., Pamiętnik dzieje Polski zawierający (1648–1679), oprac. J. Dzięgielewski, Warszawa 2000.
• Komput wojska jmp. Jerzego Lubomirskiego i która chorągiew za którą chodzi, [w:] M. Nagielski, Druga wojna domowa w Polsce. Z dziejów polityczno-wojskowych u schyłku rządów Jana Kazimierza Wazy, Warszawa 2011, s. 333–334.
• Komput wojska koronnego na potrzeby podziału hiberny w 1686 roku, oprac. Z. Hundert, [w:] Studia nad staropolską sztuką wojenną, t. V, red. Z. Hundert, K. Żojdź, J.J. Sowa, Oświęcim 2017, s. 314–321.
• Skorobohaty A.D., Diariusz, oprac. T. Wasilewski, Warszawa 2000.
• Testamenty szlacheckie z ksiąg grodzkich i ziemskich ziemi halickiej z XVII wieku, oprac. P. Klint, K. Rzemienicki, J. Węglorz, Wrocław 2018.
• Źródła do dziejów wojny polsko-tureckiej w latach 1683–1699, oprac. M. Wagner, Oświęcim 2016.
• Chowaniec C., Wyprawa Sobieskiego do Mołdawii w 1686 r., „Przegląd Historyczno-Wojskowy” 1931, t. IV, z. 1, s. 1–117.
• Dworzaczek W., Małachowski Stanisław, [w:] Polski słownik biograficzny, t. XIX, Wrocław 1974, s. 414–415.
• Hundert Z., Husaria koronna w wojnie polski-tureckiej 1672–1676, wyd. 2, Oświęcim 2014.
• Hundert Z., Jacek (Hiacynt) Boratyński – podczaszy żydaczowski i porucznik husarski w dobie wojen polsko-tureckich w drugiej połowie XVII wieku. Studium z zawodu żołnierskiego, „Saeculum Christianum” 2017, t. XXIV, s. 170–183.
• Hundert Z., Jeszcze o organizacji husarii koronnej na kampanię 1683 roku, [artykuł w druku].
• Hundert Z., Komputowe oddziały rodziny królewskiej w kampanii mołdawskiej 1686 roku w świetle rozkazów i sprawozdania sejmowego hetmana wielkiego koronnego Stanisława Jana Jabłonowskiego, [w:] Jarzmo Ligi Świętej? – Jan III Sobieski i Rzeczpospolita w latach 1684–1696, red. D. Milewski, Warszawa 2017, s. 161–186.
• Hundert Z., Między buławą a tronem. Wojsko koronne w walce stronnictwa malkontentów z ugrupowaniem dworskim w latach 1669–1673, wyd. 2, Oświęcim 2019.
• Hundert Z., Oddziały Radziwiłłów w wojsku koronnym w dobie panowanie „królów rodaków” (1669–1696), [w:] Radziwiłłowie w służbie Marsa, red. M. Nagielski, K. Żojdź, Warszawa 2017, s. 257–279.
• Hundert Z., Organizacja husarii koronnej na kampanię wiedeńską 1683 roku, [w:] „W hetmańskim trudzie”. Księga Pamiątkowa ku czci Profesora Jana Wimmera, red. Z. Hundert, M. Wagner, Oświęcim 2017, s. 166–196.
• Hundert Z., Związki szlachty województwa mazowieckiego z wojskiem w dobie panowania Jana III Sobieskiego – wybrane przykłady, [w:] Społeczeństwo polskie i wojsko, red. K. Maksymiuk, D. Wereda, A. Zawadzki, Siedlce 2016, s. 83–98.
• Hundert Z., Sowa J.J., Od towarzysza jazdy do wojewody podolskiego. Przebieg służby wojskowej Nikodema Żaboklickiego w latach 1656-1706, „Res Historica” 2016, nr 42, s. 127–181.
• Kalinowski E., Jaruzelski – bohater czy zdrajca? Nieoczywista biografia wojskowego i polityka [artykuł w druku, udostępniony przez autora].
• Kaźmierczyk A., Skarbek Krzysztof, [w:] Polski słownik biograficzny, t. XXXVIII, Warszawa–Kraków 1997, s. 19–21.
• Kołodziej R., „Ostatni wolności naszej klejnot”. Sejm Rzeczypospolitej za panowania Jana III Sobieskiego, Poznań 2014.
• Nagielski M., Rzewuski Michał Florian, [w:] Polski słownik biograficzny, t. XXXIV, Wrocław 1992, s. 130–133.
• Sowa J.J., „Dysponuję krwawą pracę moję”. Testamenty oficerów wojska koronnego z ksiąg grodzkich lwowskich z lat 80. XVII wieku, [w:] Hortus bellicus. Studia z dziejów wojskowości nowożytnej, red. K. Bobiatyński, P. Gawron, K. Kossarzecki, D. Milewski, P. Kroll, „Biblioteka Epoki Nowożytnej” 2017, z. 5, s. 583–606.
• Wagner M., Kampania żwaniecka 1684 roku, Warszawa 2013.
• Wagner M., Kawaleria koronna w dobie panowania Jana III Sobieskiego. Lata 1683–1696, [w:] Do szarży marsz, marsz… Studia z dziejów kawalerii, red. A. Smoliński, t. III, Toruń 2013, s. 67–112.
• Wagner M., Słownik biograficzny oficerów polskich w drugiej połowie XVII wieku, t. I–III, Oświęcim 2013–2018.
• Wagner M., Udział wojska litewskiego w wojnie polsko-tureckiej 1684–1699, „Historia i Świat” 2014, nr 3, s. 113–136.
• Wagner M., Zapomniany bohater bitwy wiedeńskiej. Zygmunt Zbierzchowski (około 1635–1691) – porucznik husarski, [w:] Do szarży marsz, marsz… Studia z dziejów kawalerii, t. IV, red. A. Smoliński, Toruń 2013, s. 63–79.
• Wasilewski W., Wyprawa bukowińska Stanisława Jabłonowskiego w 1685 roku, Warszawa 2002.
• Wimmer J., Materiały do zagadnienia liczebności i organizacji armii koronnej w latach 1683–1689, „Studia i Materiały do Historii Wojskowości” 1962, t. VIII, s. 243–279.
• Wimmer J., Wojsko polskie w drugiej połowie XVII wieku, Warszawa 1965.

Identifiers

DOI

10.18778/0208-6050.104.05