Logistyka zaopatrzenia, przygotowania militarne i podział łupów na Półwyspie Iberyjskim w XIII wieku (na podstawie regulacji prawnych zawartych w kodeksie Siete Partidas oraz przykładów zaczerpniętych z kampanii militarnych)

• Authors: Andrzej Niewiński

Title variants

Logistyka zaopatrzenia, przygotowania militarne i podział łupów na Półwyspie Iberyjskim w XIII wieku (na podstawie regulacji prawnych zawartych w kodeksie Siete Partidas oraz przykładów zaczerpniętych z kampanii militarnych)

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Logistyka jest nieodzowna dla powodzenia działań militarnych, aczkolwiek jej rola często bywa lekceważona. Transport zaopatrzenia, zapewnienie prowiantu dla wojsk i garnizonów oraz administracja wojskowa to niezbędne elementy każdej kampanii militarnej. Artykuł ten traktuje o średniowiecznej logistyce wojskowej na podstawie regulacji zawartych w Siete Partidas – zbiorze praw skodyfikowanych w Kastylii w latach 1251–1265. Kodeks ten, autorstwa Alfonsa X Mądrego, reguluje wszystkie formy ludzkiej działalności oraz interakcji społecznych. W tekście omówiono fragment drugiej Partidy poświęcony zagadnieniom związanym z wojną, m.in. takim jak: działania wojenne na lądzie, kwalifikacje i zakres odpowiedzialności dowódców wojska, broń, machiny oblężnicze i inne niezbędne narzędzia, zarządzanie wojskiem w trakcie przemarszu, rozbijanie obozu, plądrowanie, wypady rabunkowe i inne metody zdobywania prowiantu, utrzymanie dyscypliny w wojsku. Przedstawione również zostały regulacje dotyczące odszkodowań za straty poniesione wskutek działań wojennych oraz zasady gromadzenia i podziału łupów wojennych. Ponadto przytoczone przykłady aprowizacji wojsk w trakcie pierwszych wypraw krzyżowych oraz podczas rozlicznych kampanii na Półwyspie Iberyjskim, w Anglii i Francji XIII–XIV w. dostarczają lepszego wglądu w funkcjonowanie i skuteczność ówczesnych sieci zaopatrzenia.

EN

Logistics is essential for military operations to be successful, however, its role has frequently been underestimated. Transportation of supplies, victualing of troops and garrisons, and military administration cannot be dispensed with during a military campaign. This paper discusses medieval military logistics on the basis of the regulations contained in the Siete Partidas, a comprehensive set of laws codified in Castile between 1251 and 1265. This legal code, compiled by Alfonso X the Wise, regulates all kinds of human activities and social intercourse. One of the sections of the Partidas deals with war, looking into such issues as waging war on land, qualifications and responsibilities of the commanders, weapons, siege engines, and other indispensable tools, managing troops on the march, quartering of troops, foraging and alternative provisioning methods, maintenance of military discipline. There are also strict regulations concerning the compensation which men should receive on account of injuries sustained in war, as well as concerning the collection and disposal of war booty. In addition, the number of examples of provisioning the armies conducting various campaigns in the Iberian Peninsula, England and France in 13th–14th centuries provide a better understanding of how supply networks functioned and how they met the needs of medieval men-at-arms.

Keywords

PL

Las Siete Partidas; średniowiecze; wojna; logistyka wojskowa; XIII–XIV wiek; Las Siete Partidas; średniowiecze; wojna; logistyka wojskowa; XIII–XIV wiek

EN

Las Siete Partidas; Middle Ages; the war; military logistics; 13th–14th centuries

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica
• Year: 2017
• Issue: 99
• Pages: 33-56

Dates

published

2017-12-30

Contributors

author

Andrzej Niewiński

• Katolicki Uniwersytet Lubelski im. Jana Pawła II, Wydział Nauk Humanistycznych, Instytut Historii, Pracownia Wojskowo-Historyczna

References

• Bouvet H., L’arbre de batailles, ed. E. Nys, Bruxelles 1883.
• Froissart, Chronicles, transl., ed. G. Brereton, London 1978.
• Las Siete Partidas, transl. S. Scott, ed. R. Burns, vol. II (The World of Kings and Warriors), Philadelphia 2000.
• Pizan Ch. de, The Book of Deeds of Arms and of Chivalry, transl. S. Willard, ed. C.C. Willard, Pennsylvania 1999.
• The Book of Chivalry of Geoffroi de Charny, transl., ed. R.W. Kaeuper, E. Kennedy, Philadelphia 1996.
• Alban J.R., Allmand C.T., Spies and Spying in the Fourteenth Century, [w:] War, Literature and Politics in the Late Middle Ages, ed. C.T. Allmand, Liverpool 1976, s. 73–101.
• Alcantara Valle J.M., La guerra y la paz en la frontera de Granada durante el reinado de Alfonso X, „Historia, Instituciones, Documentos” 2015, no 42, s. 11–58.
• Allmand C., Spionage und Geheimdienst im Hundertjährigen Krieg, [w:] Geheimdienste in der Weltgeschichte. Spionage und verdeckte Aktionen von der Antike bis zur Gegenwart, hrsg.von W. Krieger, München 2003, s. 97–110.
• Bachrach D., Medieval Logistics during the Reign of Edward I of England, 1272–1307, „War in History” 2006, No. 13, s. 423–440.
• Contamine Ph., Guerre, État et Société à la fin du Moyen Âge, Paris 1972.
• De Vries K., Infantry warfare in the early fourteenth century: discipline, tactics, and technology, Woodbridge 1996.
• Dudziński R., Wozy taborowe i organizacja przemarszów wojsk polskich w drugiej połowie XV wieku, „Acta Universitatis Lodziensis”, Folia Historica 72, 2001, s. 83–93.
• Ferrer i Mallol T., Entre la paz y la guerra: la Corona catalono-aragonesa y Castilla en la baja edad media, Barcelona 2005.
• Fitz F.G., Las Navas de Tolosa, Barcelona 2005.
• García Fitz F., Alfonso y sus relaciones con el emirato granadino: política y guerra, „Revista de Estudios Alfonsies” 2004–2005, no 4, s. 35–78.
• Ginter K., Rycerskie łupy wojenne i ich podział w średniowiecznej Polsce, [w:] Szlachta, starostowie, zaciężni, red. B. Śliwiński, Gdańsk–Koszalin 1988, Gdańskie studia z dziejów średniowiecza, nr 5, s. 83–102.
• González Jiménez M., Alfonso X el Sabio, 1252–1284, Barcelona 2004.
• González Jiménez M., La frontera de Granada: tres siglos de paz y de guerra, „Revista Murgetana” 2014, Ańo LXV, no 130, s. 17–29.
• Haldon J., Roads and communications in the Byzantine Empire: wagons, horses, and supplies, [w:] Logistics of Warfare in the Age of the Crusades, ed. J. Pryor, Brookfield 2006, s. 131–159.
• Jóźwiak S., Na tropie średniowiecznych szpiegów. Wywiad i kontrwywiad w polsko-litewsko-krzyżackich stosunkach politycznych w XIV i pierwszej połowie XV wieku, Inowrocław 2005.
• Kagay D.J., Villalon L.A., The Circle of War in the Middle Ages: Essays on Medieval Military and Naval History, Woodbridge 1999.
• Larráyoz F.S., Aproximación a la alimentación del ejército navarro durante la guerra castellano-navarra (1429), „Príncipe de Viana” 1997, vol. LVIII, s. 567–588.
• Madden T.F., Food and the Fourth Crusade: a new approach to the „Diversion Question”, [w:] Logistics of Warfare in the Age of the Crusades, ed. J. Pryor, Brookfield 2006, s. 209–228.
• Malinowski M., Najnowsza historiografia hiszpańska na temat pogranicza chrześcijańsko-muzułmańskiego na Półwyspie Iberyjskim w XIII–XV wieku, „Acta Universitatis Lodziensis”, Folia Historica 72, 2001, s. 27–41.
• Melo Carrasco D., Las treguas entre Granada y Castilla durante los siglos XIII a XV, „Revista de Estudios Histórico-Jurídicos” 2012, no 34, s. 237–275.
• Murray A., Finance and Logistics of the Crusade of Frederick Barbarossa, [w:] In Laudem Hierosolymitani: Studies in Crusades and Medieval Culture in honour of Beniamin Z. Kedar,eds I. Shagrir, R. Ellenblum, J. Riley-Smith, Ashgate 2007, s. 357–368.
• Muslim and Christian Contact in the Middle Ages, ed. J. Rodriguez, Toronto 2015.
• Niewiński A., Aspekty prawne zobowiązań z tytułu niewoli militarnej. Wybrane przykłady z okresu wojny stuletniej, [w:] Przysięga wojskowa. Idea i praktyka. Z dziejów wojskowości polskiej i powszechnej,red. idem, Oświęcim 2016, Homo Militans IV, s. 26–40.
• Niewiński A., Sztuka oblężnicza w okresie późnego średniowiecza w świetle dzieła Le Livre des Fais d’Armes et de Chevalerie Christine de Pizan, [w:] „Mieczem i szczytem”. Broń na polu walki. Z dziejów wojskowości polskiej i powszechnej, red. idem, Oświęcim 2016, Homo Militans III,s. 43–63.
• Niewiński A., Zadośćuczynienie z tytułu utraty wierzchowca na wojnie jako element podejmowanej przez władcę rekompensaty kosztów działań wojennych w średniowieczu, [w:] Animus Belli. Historia sztuki wojennej: Zwierzęta na polu walki, t. II, red. J. Lasota, M. Palczewska, Warszawa 2017.
• O’Callaghan J.F., The Learned King: The Reign of Alfonso X of Castile, Philadelphia 1993.
• Pryor J., Introduction: modelling Bohemond’s march to Thessalonikē, [w:] Logistics of Warfare in the Age of the Crusades, ed. J. Pryor, Brookfield 2006, s. 1–24.
• Torres Fontes J., El adalid en la frontera de Granada, „Anuario de Estudios Medievales” 1985, no 15, s. 345–366.
• Torres Fontes J., Notas sobre los fieles del rastro y alfaqueques murcianos, „Miscelánea de Estudios Árabes y Hebraicos” 1961, no 10, s. 89–105.
• Valdeón Baruque J., Alfonso X el Sabio. La forja de la Espaňa Moderna, Madrid 2003.
• Vela i Aulesa C., Per ço com gran fretura és de vianda en la nostra host. L’avituallament de l’exèrcit de Jaume II en la campanya de Múrcia (1296), „Anales de la Universidad de Alicante. Historia Medieval” 1996–1997, no 11, s. 599–630.
• Wojciechowski L., Wyprawy łupieskie w Słowiańszczyźnie Zachodniej w X–XII w., „Roczniki Humanistyczne” 1983, R. XXXI, z. 2, s. 19–83.

Identifiers

DOI

10.18778/0208-6050.99.03