Separate Regulations Regarding the Recovered Territories in the Law of People’s Poland

• Authors: Piotr Eckhardt

Title variants

PL

Odrębne regulacje dotyczące Ziem Odzyskanych w prawie Polski Ludowej

Abstracts

PL

Artykuł zawiera analizę regulacji prawnych Polski Ludowej odrębnych dla Ziem Odzyskanych oraz próbę odpowiedzi na pytanie, dlaczego takie przepisy były tworzone. Omówiono następujące źródła prawa: akty prawne w całości poświęcone Ziemiom Odzyskanym; akty prawne obowiązujące na terenie całej Polski, w których część przepisów odrębnie regulowała sytuację na tych terenach, a także takie akty prawne, które formalnie dotyczyły całej Polski, ale na Ziemiach Odzyskanych ich znaczenie było szczególne. Przebadano również wewnętrzne przepisy Ministerstwa Ziem Odzyskanych.

EN

The paper contains an analysis of those legal regulations of the People’s Poland which were specific to the Recovered Territories and an attempt to answer the question of why such regulations were created. The following sources of law are discussed: legal acts devoted entirely to the Recovered Territories; legal acts applied to the entire territory of Poland in which some provisions were devoted exclusively to regulating the situation in these areas; legal acts that formally applied to the entire territory of Poland, but in the Recovered Territories their regulations were of particular importance. The internal regulations of the Ministry of the Recovered Territories were also examined.

Keywords

PL

Polska Ludowa; Ziemie Odzyskane; ziemie zachodnie i północne; Ministerstwo Ziem Odzyskanych; realny socjalizm

EN

People’s Poland; Recovered Territories of Poland; western and northern territories of Poland; Ministry of the Recovered Territories (Poland); really existing socialism

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica
• Year: 2021
• Volume: 94
• Pages: 45-63

Dates

published

2021

Contributors

author

Piotr Eckhardt

• Jagiellonian University in Krakow, Poland, Faculty of Law and Administration, Department of History of Legal and Political Doctrines

• https://orcid.org/0000000337613241

References

• Chutkowski, Janusz. 1997. Powstanie władzy polskiej w Głogowie i jej działalność w latach 1945–1950 [Establishment of the Polish Government in Głogów and Its Activities in the Years 1945–1950]. Głogów: Towarzystwo Ziemi Głogowskiej.
• Echo Południa. 1946. “Premier Osóbka Morawski o Daninie Narodowej” [“Prime Minister Osóbka Morawski on the National Tribute”]. 275: 1.
• Gołaski, Janusz. 2008. “Ustalanie i wdrażanie nazw obiektów fizjograficznych na Ziemiach Zachodnich i Północnych Rzeczpospolitej Polskiej” [“Establishment and Implementation of Names of Physiographic Objects in the Western and Northern Territories of the Republic of Poland”]. Polski Przegląd Kartograficzny 40(1): 46–53.
• Izdebski, Hubert. 2014. Samorząd terytorialny. Podstawy ustroju i działalności [Local Government. Basics of the System and Activity]. Warszawa: LexisNexis.
• Jankowska-Nagórka, Anna. 2018. “Zmiana imion i nazwisk autochtonów na Dolnym Śląsku jako wyraz antyniemieckiej polityki państwa w latach 1945–1949. Kilka refleksji o sposobach postępowania władz” [“Changing the Names and Surnames of Indigenous Inhabitants of Lower Silesia as an Anti-German State Policy of Poland from 1945 to 1949. Some Remarks on Government Actions”]. Res Historica 46: 219–223.
• Jastrzębski, Robert. 2018. “Reforma rolna po drugiej wojnie światowej. Ustawodawstwo państwa polskiego” [“Land Reform After World War II. Legislation in Poland”]. Czasopismo Prawno-Historyczne 52(1): 111–151.
• Jedność Narodowa. 1946. “Przemówienie Prezydenta K.R.N. ob. Bolesława Bieruta” [“Speech of the Citizen Bolesław Bierut, President of the State National Council”]. 231: 1.
• Kersten, Krystyna. 1965. “Początki stabilizacji życia społecznego w środowisku wiejskim na Pomorzu Zachodnim (1945–1947)” [“The Beginnings of Stabilization of Social Life in the Rural Environment in Western Pomerania (1945–1947)”]. Polska Ludowa 4: 3–42.
• Konopka, Hanna and Adrian Konopka. 2003. Leksykon historii Polski po II wojnie światowej 1944– 1997 [Lexicon of Polish History After the Second World War 1944–1997]. Warszawa: Graf-Punkt.
• Kowalski, Waldemar. 2014. “Reforma rolna – mit założycielski Polski Ludowej” [“Agricultural Reform – the Founding Myth of People’s Poland”]. Accessed December 1, 2020. https://muzhp.pl/pl/c/1380/reforma-rolna-mit-zalozycielski-polski-ludowej
• Łach, Stanisław. 1995. “Organizacja osadnictwa miejskiego na Ziemiach Odzyskanych po II wojnie światowej” [“Organization of Urban Settlement in the Recovered Territories After World War II”]. Słupskie Studia Historyczne 4: 125–154.
• Maciejewski, Janusz. 1980. “Kształtowanie się władzy ludowej w powiecie gostynińskim” [“The Formation of the People’s Rule in the Gostynin County”]. Notatki Płockie. Kwartalnik Towarzystwa Naukowego Płockiego 25(1): 5–12.
• Majer, Tomasz T. 2018. “Kształtowanie się modelu zarządu Ziem Odzyskanych w latach 1944–1945” [“Formation of Polish Administration in the Recovered Territories”]. Studia Prawnoustrojowe 42: 389–402.
• Michałowski, Rafał. 2012. “Regulacja obrotu państwowymi gruntami rolnymi w świetle przepisów o reformie rolnej i osadnictwie na Ziemiach Odzyskanych” [“Legal Regulation of Land Property Turnover in the Light of the Decrees on Land Reform and Settlement on Regained Territories”]. Miscellanea Historico-Iuridica 11: 351–372.
• Osadnik na Ziemiach Odzyskanych. Dwutygodnik poświęcony sprawom osadnictwa. 1946. “Danina narodowa – życiodajny zastrzyk dla Ziem Odzyskanych” [“National Tribute – Vital Boost for the Recovered Territories”]. 8: 1.
• Osękowski, Czesław. 1993. “Oficjalne i faktyczne cele osadnictwa wojskowego na pograniczu polsko-niemieckim po drugiej wojnie światowej” [“Official and Actual Goals of Military Settlement in the Polish-German Borderland After the Second World War”]. Słupskie Studia Historyczne 3: 53–66.
• Pazgan, Mateusz. 2014. “Zagadnienia aprowizacji ludności województwa wrocławskiego z perspektywy starostwa kamiennogórskiego w latach 1945–1947” [“Issues Concerning Victualling of Wrocław Region’s Population from the Perspective of the County in the Years 1945–1947”]. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio F – Historia 69: 75–88.
• Pączek, Tomasz. 2012. “Ochotnicza Rezerwa Milicji Obywatelskiej w latach 1946–1989. Rozwój organizacyjny i rola w aparacie represji PRL” [“Volunteer Reserve of Citizens’ Militia in 1946–1989. Organizational Development and Role in the Repression Apparatus of the Polish People’s Republic”]. Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989 1: 85–130.
• Rymar, Dariusz. 1997. “Powstanie, organizacja i działalność organów bezpieczeństwa i innych służb porządkowych na terenie miasta i powiatu Gorzów Wielkopolski w latach 1945–1950” [“Establishment, Organization and Operation of Security Authorities and Other Law Enforcement Services in the City and County of Gorzów Wielkopolski in the Years 1945–1950”]. Nadwarciański Rocznik Historyczno-Archiwalny 4: 123–166.
• Tyszkiewicz, Jakub. 2018. “Nazewnictwo terenów przyłączonych do Polski w 1945 r. – zarys problemu” [“Nomenclature of Areas Attached to Poland in 1945 – Outline of the Problem”]. Accessed December 1, 2020. http://szzip.pl/pl/ziemie-odzyskane-ziemie-zachodnie-i-polnocne/
• Utracki, Damian. 2012. “Problematyka nazewnicza na Ziemiach Zachodnich. Proces repolonizacji i polonizacji nazw po II wojnie światowej” [“Nomenclature in the Western Territories. The Process of Re-Polonization and Polonization of Names After World War II”]. In Letnia Szkoła Historii Najnowszej 2011: Referaty [2011 Summer School of Recent History: Papers]. 109–118. Edited by Przemysław Gasztold-Seń and Łukasz Kamiński. Warszawa: IPN.
• Utracki, Damian. 2013. “Polityka onomastyczna władz jako element przywracania polskości na ziemiach zachodnich po II wojnie światowej (na przykładzie nazewnictwa powiatu słubickiego)” [“The Onomastic Policy of the Government as the Element of Restoring the Polish Identity in the Western Recovered Lands After World War II (Using the Example of the Nomenclature in the Słubice County)”]. Studia Zachodnie 15: 49–65.
• Zawada, Kazimierz. 2010. “Powojenne ustawodawstwo o majątkach opuszczonych. Założenia i funkcjonowanie – próba oceny” [“An Attempt at Evaluation of the Foundations and Functioning of the Postwar Legislation on Abandoned Property”]. In Vetera novis augere: studia i prace dedykowane Profesorowi Wacławowi Uruszczakowi [Vetera novis augere: Studies and Works Dedicated to Professor Wacław Uruszczak]. 1225–1238. Edited by Stanisław Grodziski, Dorota Malec, Anna Karabowicz and Marek Stus. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24 października 1934 r. o ustaleniu nazw miejscowości i o numeracji nieruchomości [Ordinance of the President of the Republic of Poland of October 24, 1934 on Establishing Names of Places and on Property Numbering] (Dz.U. 1934 nr 94 poz. 850).
• Dekret Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu reformy rolnej [Decree of the Polish Committee of National Liberation of September 6, 1944 on the Land Reform] (Dz.U. 1944 nr 4 poz. 17).
• Zarządzenie Ministrów Przemysłu i Skarbu z dnia 25 sierpnia 1945 r. w sprawie kredytów bankowych dla uruchomienia przemysłu na Ziemiach Odzyskanych [Ordinance of the Ministers of Industry and Treasury of August 25, 1945 on Bank Loans for Starting Industry in the Recovered Territories] (Dz.Urz. MZO 1946 nr 1 poz. 20).
• Zarządzenie Ministra Aprowizacji i Handlu z dnia 6 października 1945 r. w sprawie dysponowania towarami poniemieckimi [Ordinance of the Minister of Supplies and Trade of October 6, 1945 on Disposing of Post-German Goods] (Dz.Urz. MZO 1946 nr 1 poz. 22).
• Dekret z dnia 10 listopada 1945 r. o zmianie i ustalaniu imion i nazwisk [Decree of November 10, 1945 on Changing and Determining Names and Surnames] (Dz.U. 1945 nr 56 poz. 310).
• Zarządzenie Ministra Ziem Odzyskanych z dnia 22 lutego 1946 r. w sprawie zakazu wywozu mienia ruchomego z Ziem Odzyskanych [Ordinance of the Minister of the Recovered Territories of February 22, 1946 Concerning Prohibiting the Removal of Movable Property from the Recovered Territories] (Dz.Urz. MZO nr 1 poz. 2).
• Dekret z dnia 1 marca 1946 r. o Straży Obywatelskiej na obszarze Ziem Odzyskanych [Decree of March 1, 1946 on the Citizens’ Guard in the Recovered Territories] (Dz.U. 1946 nr 10 poz. 71).
• Dekret z dnia 8 marca 1946 r. o majątkach opuszczonych i poniemieckich [Decree on Abandoned and Formerly German Estates] (Dz.U. 1946 nr 13 poz. 87).
• Zarządzenie Ministra Ziem Odzyskanych z dnia 24 marca 1946 r. w sprawie przeprowadzenia spisu poniemieckiego mienia ruchomego [Ordinance of the Minister of the Recovered Territories of March 24, 1946 on the Inventory of Post-German Movable Property] (Dz.Urz. MZO 1946 nr 3 poz. 25).
• Zarządzenie Ministra Ziem Odzyskanych z dnia 6 kwietnia 1946 r. w sprawie trybu stwierdzania polskiej przynależności narodowej osób zamieszkałych na obszarze Ziem Odzyskanych [Ordinance of the Minister of the Recovered Territories of April 6, 1946 on the Procedure of Confirming Polish Nationality of Persons Residing in the Recovered Territories] (Dz.Urz. MZO 1946 nr 4 poz. 26).
• Ustawa z dnia 28 kwietnia 1946 r. o obywatelstwie Państwa Polskiego osób narodowości polskiej zamieszkałych na obszarze Ziem Odzyskanych [Act of April 28, 1946 on the Citizenship of the Polish State of Polish Nationals Residing in the Recovered Territories] (Dz.U. 1946 nr 15 poz. 106).
• Zarządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 7 maja 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości [Ordinance of the Ministers of Public Administration and Recovered Territories of May 7, 1946 on the Restoration and Establishment of Official Names of Places] (M.P. 1946 nr 44 poz. 85).
• Zarządzenie Ministra Ziem Odzyskanych z dnia 12 maja 1946 r. w sprawie premiowania osób, które przyczyniły się do wykrycia ukrytych remanentów poniemieckich lub do zatrzymania nielegalnie wywożonego mienia z terenu Ziem Odzyskanych [Ordinance of the Minister of the Recovered Territories of 12 May 1946 on Awarding Bonuses to Persons who Contributed to the Detection of Hidden post-German Inventories or to the Seizure of Property Illegally Removed from the Recovered Territories] (Dz.Urz. MZO 1946 nr 4 poz. 28).
• Zarządzenie Ministra Administracji Publicznej z dnia 8 sierpnia 1946 r. o zmianie nazwy miejscowości “Parszywka” w gminie “Góry”, powiecie pińczowskim, województwie kieleckim, na “Orkanów” [Ordinance of the Minister of Public Administration of August 8, 1946 on Changing the Name of the Village “Parszywka” in the Borough of “Góry”, Pińczów County, Kielce Voivodeship, to “Orkanów”] (M.P. 1946 nr 83 poz. 154).
• Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości [Ordinance of the Ministers of Public Administration and Recovered Territories of November 12, 1946 on the Restoration and Establishment of Official Names of Places] (M.P. 1946 nr 142 poz. 262).
• Dekret z dnia 13 listopada 1946 r. o daninie narodowej na zagospodarowanie Ziem Odzyskanych [Decree of November 13, 1946 on the National Tribute for the Development of the Recovered Territories] (Dz.U. 1946 nr 61 poz. 341).
• Okólnik Ministerstwa Ziem Odzyskanych nr 28, 16 marca 1946 r. [Circular of the Ministry of Recovered Territories No. 28, March 16, 1946] (Dz.Urz. MZO 1946 nr 4 poz. 38).
• Rozporządzenie Ministra Administracji Publicznej z dnia 31 stycznia 1947 r. o zmianie nazwy osiedla “Boernerowo” na “Bemowo” [Ordinance of the Minister of Public Administration of January 31, 1947 on Changing the Name of the Estate “Boernerowo” to “Bemowo”] (M.P. 1947 nr 76 poz. 494).
• Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 15 marca 1947 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości [Ordinance of the Ministers of Public Administration and Recovered Territories of March 15, 1947 on the Restoration and Establishment of Official Names of Places] (M.P. 1947 nr 37 poz. 297).
• Konstytucja Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej uchwalona przez Sejm Ustawodawczy w dniu 22 lipca 1952 r. [The Constitution of the People’s Republic of Poland adopted by the Legislative Sejm on July 22, 1952] (Dz.U. 1952 nr 33 poz. 232).
• Ustawa z dnia 13 czerwca 1967 r. o Ochotniczej Rezerwie Milicji Obywatelskiej [Act of June 13, 1967 on the Volunteer Reserve of Citizens’ Militia] (Dz.U. 1967 nr 23 poz. 108).

Identifiers

DOI

10.18778/0208-6069.94.04

Biblioteka Nauki

1033324