Analiza lingwistyczna i prawna oszustwa a jego eufemizacja w przekazach internetowych

• Authors: Beata Burska-Ratajczyk , Radosław Burski

Title variants

EN

Linguistic and legal analysis of crime of fraud in context of its euphemization in the Internet communication

Abstracts

EN

The article presents the question of a crime of fraud. This prohibited act has been analysed from the legal and linguistics point of view. Linguistics researches refers to examples taken from the Internet from 2018 to 2021. Those examples incorporates characteristic phrases used by an internauts to name a perpetrators, criminal activity, special forms of crimes and victims of frauds. Lexical, semantical, grammatical and graphical means of euphemisation allows to enrich a communication by values such as emotionality or expressiveness. Legal analysis concentrates on a terms of criminal liability and character of a punishment, established in a criminal Code.

PL

W artykule przedstawione zostało zagadnienie przestępstwa oszustwa. Wskazany czyn zabroniony przeanalizowano z punktu widzenia językoznawstwa oraz prawa. Badania językoznawcze odwołują się do przykładów zaczerpniętych z internetu z lat 2018–2021. Obejmują one wykorzystywane przez internautów nazwy sprawców, działalności przestępczej, charakterystycznych typów oszustw oraz osób nimi pokrzywdzonych. Leksykalne, semantyczne, gramatyczne bądź graficzne środki eufemizacji nadają komunikacji walor emocjonalności lub ekspresyjności. Analiza prawna wymienionego czynu zabronionego określa warunki, jakie spełnić musi dane zachowanie, aby stanowiło przedmiot odpowiedzialności karnej, oraz jakie konsekwencje grożą jego sprawcy.

Keywords

EN

euphemism; Internet; criminal liability; fraud; criminal act

PL

eufemizm; internet; odpowiedzialność karna; oszustwo; przestępstwo

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica
• Year: 2022
• Volume: 56
• Pages: 321-337

Dates

published

2022

Contributors

author

Beata Burska-Ratajczyk

• Uniwersytet Łódzki

• https://orcid.org/0000000220583798

author

Radosław Burski

• Uniwersytet Łódzki

• https://orcid.org/0000000254803680

References

• Brzezińska J., 2014, Kilka uwag o „wypadku mniejszej wagi”, „Nowa Kodyfikacja Prawa Karnego” XXXI, s. 37–51.
• Dąbrowska A., 1990, Zniekształcanie obrazu rzeczywistości przez użycie pewnych środków językowych (eufemizm, kakofemizm), w: J. Bartmiński (red.), Językowy obraz świata, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, s. 231–244.
• Dąbrowska A., 2005, Słownik eufemizmów polskich, czyli w rzeczy mocno, w sposobie łagodnie, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Dąbrowska-Kardas M., Kardas P., 2022, Komentarz do art. 286 k.k., w: W. Wróbel, A. Zoll (red. nauk.), Kodeks karny. Część szczególna. Tom III. Komentarz do art. 278-363, Warszawa: Wydawnictwo Wolters Kluwer, s. 289–359.
• Fleischer M., 2006, Obszar tabu w systemie polskiej kultury, w: K. Stasiuk, M. Graszewicz (red.), Literatura - kultura - komunikacja, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, s. 283–300.
• Gardocki L., 2019, Prawo karne, 21. wydanie zmienione, Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
• Gardocki L., 2021, Prawo karne, 22. wydanie zmienione, Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.
• Giezek J., 2020, Strona podmiotowa czynu zabronionego a formy jego popełnienia - zagadnienia wybrane, „Przegląd Prawa i Administracji” CXX/2, s. 19–36. https://doi.org/10.19195/0137-1134.120.50
• Głowiński M., 1986, O intertekstualności, „Pamiętnik Literacki” LXXVII, z. 4, s. 75–100.
• Kania S., 1976, „Kobieta lekkich obyczajów” w języku polskim, „Nauki Filologiczne” 23, s. 53–64.
• Kaproń-Charzyńska I., 2017, Słowa do oglądania w komentarzach internetowych, w: E. Kołodziejek, R. Sidorowicz (red.), Internet jako przedmiot badań językoznawczych, Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, s. 27–42.
• Kaproń-Charzyńska I., Wiśniewski M., 2018, Kreatywność leksykalna a etyka słowa (na przykładzie komentarzy internetowych), „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza” 25(45), nr 1, s. 77–92. https://doi.org/10.14746/pspsj.2018.25.1.5
• Karaś M., 1975, O rzucaniu mięsem, „Polityka” 42, s. 6–7.
• Korolko M., 1990, Sztuka retoryki. Przewodnik encyklopedyczny, Warszawa: Wiedza Powszechna.
• Kulik M., 2019, Komentarz do art. 286 k.k., w: M. Mozgawa (red. nauk.), Kodeks karny. Komentarz, Warszawa: Wydawnictwo Wolters Kluwer, s. 948–950.
• Lachowski J., 2018, Komentarz do art. 286 k.k., w: V. Konarska-Wrzosek (red. nauk.), Kodeks karny. Komentarz, Warszawa: Wydawnictwo Wolters Kluwer, s. 1276–1281.
• Leszczyński Z., 1988, Szkice o tabu językowym, Lublin: Katolicki Uniwersytet Lubelski.
• Misiak S., 1990, Aborcja, „Tygodnik Powszechny” 30, s. 35–37.
• Nawrocki M., 2020, Ustalanie zamiaru popełnienia przestępstw umyślnych, „Prawo w Działaniu. Sprawy Karne” 43, s. 56–73.
• Nowakowska A. (red.), 2003, Słownik frazeologiczny w układzie tematycznym i alfabetycznym, Wrocław: Europa.
• Plebanek E., 2011, Wypadek mniejszej wagi - kilka uwag w sporze o charakter instytucji i jego praktyczne konsekwencje, „Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych” XV, z. 1, s. 81–98.
• Preibisz A.N., 2005, Niekorzystne rozporządzenie mieniem jako znamię oszustwa (art. 286 § 1 k.k.), „Prokuratura i Prawo” 10, s. 63–82.
• Radecki W., 1998, Ochrona dóbr kultury w nowym kodeksie karnym, „Prokuratura i Prawo” 2, s. 7–20.
• Szwecow-Szewczyk M., 1974, Tabu i eufemizmy językowe dawniej i dziś, „Poradnik Językowy” 6, s. 285–293.
• Widłak S., 1963, Tabu i eufemizm w językach nowożytnych, „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego” 22, s. 89–102.
• Widłak S., 1968, Zjawisko tabu językowego, Wrocław: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze.
• Wiśniakowska L. (red.), 2006, Słownik wyrazów bliskoznacznych, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Wróbel W., Zoll A., 2014, Polskie prawo karne. Część ogólna, Kraków: Znak.
• Zarębski R., 2014, Przejawy tabu pierwotnego i magii językowej w dawnej i współczesnej polszczyźnie, „Sprawozdania z Czynności i Posiedzeń Naukowych ŁTN” 2013, t. XVII, K. Czyżewska (red.), Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 241–251.
• Zgółkowa H., 1991, Wulgaryzmy i eufemizmy w języku dzieci przedszkolnych, w: J. Porayski-Pomsta (red.), Zagadnienia komunikacji językowej dzieci i młodzieży, Warszawa: Dom Wydawniczy i Handlowy Elipsa, s. 29–36.
• Zwoliński P., 1978, O pewnym typie eufemizmów we współczesnej polszczyźnie mówionej, w: M. Szymczak (red.), Z zagadnień słownictwa współczesnego języka polskiego, Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, s. 251–257.
• Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26 czerwca 2003 r.; sygn. V KK 324/02; LEX nr 80291, (P. 2003).
• Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 29 stycznia 2004 r.; sygn. I KZP 37/03; LEX nr 140096, (P. 2004).
• Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 10 stycznia 2014 r.; sygn. II KK 10/13; LEX nr 1415116, (P. 2014).
• Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 października 1986 r.; sygn. II KR 134/86; LEX nr 17787, (W. 1986).
• Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30 sierpnia 2000 r.; sygn. V KKN 267/00; LEX nr 43441, (W. 2000).
• Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 listopada 2002 r.; sygn. IV KKN 618/99; LEX nr 75460, (W. 2002 [I]).
• Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 grudnia 2002 r.; sygn. IV KKN 135/00; LEX nr 74478, (W. 2002 [II]).
• Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 grudnia 2006 r.; sygn. V KK 104/06; LEX nr 295629, (W. 2006).
• Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 lipca 2007 r.; sygn. V KK 384/06; LEX nr 299205, (W. 2007).
• Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 czerwca 2009 r.; sygn. WA 16/09; LEX nr 551085, (W. 2009).
• Bagiński K., 2021, „Dojenie mamutów”. Tak działają oszuści na OLX, to zorganizowana grupa przestępcza, https://www.money.pl/gospodarka/dojenie-mamutow-tak-dzialaja-oszusci-na-olx-to-zorganizowana-grupa-przestepcza-6653345628920800a.html (dostęp: 5.02.2022).
• Brzeziński M., 2020, Wymuszenie kolizji lub celowe zniszczenie auta - co za to grozi?, https://www.auto-swiat.pl/porady/prawo/wymuszenie-kolizji-lub-celowe-zniszczenie-auta-co-za-to-grozi/p1nqsl6 (dostęp: 5.02.2022).
• Ceglarski B., 2018, Nigeryjski przekręt - czym jest i jak nie dać się nabrać?, https://www.infor.pl/prawo/prawo-karne/przestepstwa-komputerowe/2702803,Nigeryjski-przekret-czym-jest-i-jak-nie-dac-sie-nabrac.html (dostęp: 5.02.2022).
• Czarkowski M., 2021, Czy Marian Banaś obali rząd Morawieckiego?, https://www.tygodnikprzeglad.pl/marian-banas-obali-rzad-morawieckiego/ (dostęp: 5.02.2022).
• Jak odróżnić kolekcjonerski dowód osobisty od prawdziwego dokumentu?, 2019, https://prnews.pl/odroznic-kolekcjonerski-dowod-osobisty-prawdziwego-dokumentu-442319 (dostęp: 5.02.2022).
• Pasztelański R., 2021, Wielomilionowy przekręt na produkcji papieru toaletowego. Gang „innowatorów” rozbity, https://www.tvp.info/54225900/cbsp-zamieniali-papier-toaletowy-w-miliony-zlotych-na-toaletowym-przekrecie-innowatorzy-zarobili-dziesiatki-milionow (dostęp: 5.02.2022).
• Studziński A., 2020, Wierzyciel wobec „oszustwa gospodarczego” - jak identyfikować i jak reagować, https://codozasady.pl/p/wierzyciel-wobec-oszustwa-gospodarczego-jak-identyfikowac-i-jak-reagowac (dostęp: 5.02.2022).

Identifiers

DOI

10.18778/0208-6077.56.19

Biblioteka Nauki

20679065