Powiedz mi, co jesz, a powiem ci, kim jesteś – o kulinariach w Słowenii

• Authors: Maria Wacławek , Maria Wtorkowska

Title variants

Powiedz mi, co jesz, a powiem ci, kim jesteś – o kulinariach w Słowenii

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Kulinaria są ważnym składnikiem każdej kultury narodowej. Tekst ma na celu przybliżenie językowo-kulturowego obrazu słoweńskich kulinariów w perspektywie heterostereotypowej, widzianego oczyma Polaków. W analizie wykorzystano kategorie operacyjne wypracowane przez lubelską szkołę etnolingwistyczną i jej kontynuatorów z całej Polski. Bazę materiałową artykułu stanowią dane ankietowe. Wyróżniono i opisano dwa kręgi tematyczne, które współtworzą rekonstruowany obraz słoweńskich kulinariów: 1) ogólna charakterystyka kuchni w Słowenii, 2) konkretne dania, składniki, napoje itp. Tak ujęte badania językowego obrazu świata włączają się w dyskurs o tożsamości kulinarnej, będącej jednym z istotnych czynników wpływających na odrębność kulturową danej wspólnoty. Słownictwo z zakresu kulinariów, zwłaszcza uwarunkowane kulturowo, powinno więc znaleźć swoje miejsce w procesie glottodydaktycznym.

EN

Culinary arts are an important part of every nation’s culture. The goal of our text is to converge the linguistic-cultural view of Slovene culinary arts from a hetero-stereotypical point of view of Polish people. For our analysis, we used operational categories of an ethnolinguistic school from Lublin and its continuators from all over Poland. The article is based on academic surveys. We differentiated and wrote about two thematic circles, which reconstruct Slovene culinary arts: 1) the general characteristics of Slovene cuisine, 2) specific dishes, ingredients, drinks etc. The linguistic worldview captured in the discourse on culinary identity are one of the main factors influencing the cultural identity of a given community. The vocabulary, especially culturally conditioned, regarding the culinary arts should find its place in the glottodidactic process.

Keywords

PL

kulinaria; stereotyp; Słowenia; językowy obraz świata; kulinaria; stereotyp; Słowenia; językowy obraz świata

EN

culinary arts; stereotype; Slovenia; linguistic worldview

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców
• Year: 2018
• Volume: 25
• Pages: 55-68

Dates

published

2019-02-27

Contributors

author

Maria Wacławek

author

Maria Wtorkowska

References

• Baran M., 2015, Podejście skierowane na działanie w nauczaniu języka polskiego jako obcego, „Polski w Niemczech. Pismo Federalnego Związku Nauczycieli Języka Polskiego”, nr 3, s. 60–66.
• Bartmiński J., 2007, Stereotypy mieszkają w języku. Studia etnolingwistyczne, Lublin.
• Bartmiński J., 2009, Językowe podstawy obrazu świata, Lublin.
• Białek M., 2009, Kształcenie międzykulturowe w edukacji językowej, Wrocław.
• Borysławski R., 2002, Posmak niedosytu. Kultura jedzenia, jedzenie kultury, „Er(r)go. Teoria. Lite­ratura. Kultura”, nr 1, s. 139–142.
• Brillat-Savarin A., 2015, Fizjologia smaku albo Medytacje o gastronomii doskonałej, wybór oprac. W. Zawadzki, tłum. i wstęp J. Guze, Warszawa.
• Cmiel M., Kołeczek A., Lament P., Pieńkowska A., Stachowiak A., 2008, Polacy w Słowenii, Warszawa.
• Miodunka W., 2004, Kompetencja socjokulturowa w nauczaniu języka polskiego jako obcego. Zarys programu nauczania, w: W. Miodunka (red.), Kultura w nauczaniu języka polskiego jako obcego, Kraków, s. 97–117.
• Niewiara A., 2017, Słowa klucze kultury jako nazwy pojęć wyrazistych o wysokim stopniu utrwalenia a zagadnienia synonimii leksykalnej, „LingVaria”, nr 1 (23), s. 223–252.
• Skowronek B., 2012, Jedzenie jako tekst kultury: zarys problemu, „Annales Universitatis Paedagigicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria”, nr 12, s. 281–289.
• Szomba-Rosowa Z., 1997, Pożywienie jako znak identyfikacji kulturowej. Z etnograficznych badań na Podhalu, „Studia Małopolskie”, nr 1, s. 71–76.
• Tabakowska E. (red.), 2001, Kognitywne podstawy języka i językoznawstwa, Kraków.
• USJP = Uniwersalny słownik języka polskiego PWN, T. I–IV, 2008, pod red. S. Dubisza, Warszawa.
• Wacławek M., Wtorkowska M., 2017a, Słoweńców spędzanie wolnego czasu – w kręgu badań językowo-kulturowych stereotypów, w: A. Kołodziej (red.), T. Piasecki (współpraca), Słowiańszczyzna dawniej i dziś – język, literatura, kultura Monografia ze studiów slawistycznych III, Červený Kostelec, s. 277–290.
• Wacławek M., Wtorkowska M., 2017b, „Słowiański Austriak” – o charakterze Słoweńców słów kilka, „Jezikoslovni zapiski”, nr 1, s. 193–210.
• Wacławek M., Wtorkowska M., 2017c, „Słowiański góral spod Alp” – z badań nad auto- i hetero­stereotypem Słoweńca, w: M. Vojteková (red.), Jazyk v kultúre, kultúra v jazyku. Język w kulturze, kultura w języku, Prešov, s. 176–188.
• Wacławek M., Wtorkowska M., 2018a, Czas wolny Polaków – w kręgu językowo-kulturowych stereotypów, w: D. Lech-Kirstein (red.), Bariery i pomosty w języku i kulturze, Opole. [w druku]
• Wacławek M., Wtorkowska M., 2018b, Człowiek człowiekowi lustrem – konceptualizacje Polki i Polaka w wypowiedziach polskich i słoweńskich respondentów, w: M. Wtorkowska, M. Wacławek, L. Rezoničnik (red.), Sedemdeset let poučevanja poljskega jezika v Ljubljani, posvečeno Nikolaju Ježu, Ljubljana, s. 259–273.
• Wacławek M., Wtorkowska M., 2018c, „Jak ich widzą, tak ich piszą” – rzecz o wyglądzie Słoweńców, w: J. Tambor (red.), Polonistyka na początku XXI wieku. Diagnozy. Koncepcje. Perspektywy. T. 4. Pogranicza, mniejszości, regiony. Etnolingwistyka, Katowice 2018, s. 271–289.
• Wacławek M., Wtorkowska M., 2018d, Przez jedzenie do języka… polskiego – o kulinariach oczami Polaków i Słoweńców, w: D. Lech-Kirstein (red.), Bariery i pomosty w języku i kulturze, Opole. [w druku]
• Wacławek M., Wtorkowska M., a, „Nasz wygląd zależy od tego, w jakim lustrze się przejrzymy” – z badań nad stereotypem Polaka, Zagreb. [w druku]
• Wacławek M., Wtorkowska M., b, Smaki Słowenii – kulinaria w ujęciu autostereotypowym. [w opracowaniu]
• Wierzbicka A., 2007, Słowa klucze. Różne języki – różne kultury, Warszawa.
• Witaszek-Samborska M., 2005, Studia nad słownictwem kulinarnym we współczesnej polszczyźnie, Poznań.
• Zarzycka G., 2004, Linguakultura – czym jest, jak ją badać i „otwierać”?, w: A. Dąbrowska (red.), Wrocławska dyskusja o języku polskim jako obcym. Materiały z międzynarodowej konferencji Stowarzyszenia „Bristol”, Wrocław, s. 435–443.
• Żarski W., 2012, Tożsamość kulinarna na Górnym Śląsku i Opolszczyźnie, „Rozprawy Komisji Językowej WTN”, t. 39, J. Miodek, W. Wysoczański (red.), s. 73–86.

Identifiers

DOI

10.18778/0860-6587.25.05