Kształcenie kompetencji translatorycznej rozważania teoretyczne i metodologiczne

• Authors: Kamil Szafraniec

Title variants

Kształcenie kompetencji translatorycznej rozważania teoretyczne i metodologiczne

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie wybranych definicji i koncepcji kompetencji translatorycznej, głównie w oparciu o prace anglojęzyczne. Autor wychodzi od najwcześniejszych prac generatywistów i pokrótce charakteryzuje początki prac nad teoretycznymi podwalinami kompetencji translatorycznej. W dalszej części artykułu zostaną przedstawione najważniejsze zmiany i nurty w badaniach nad kompetencją – przede wszystkim osiągnięcia hiszpańskiej grupy badawczej PACTE oraz tzw. definicja minimalistyczna Pyma. W końcowej części artykułu autor postara się udzielić odpowiedzi na pytanie, jakie są glottodydaktyczne implikacje wyłaniające się z różnych definicji kompetencji translatorycznej. W oparciu o teorię „kompetencji przedtłumaczeniowej” (ang. pretranslation competence) w ujęciu Presas (2000), spróbuje wskazać różnice pomiędzy procesem kształcenia językowego na filologiach a na studiach tłumaczeniowych.

EN

The aim of this article is to present selected definitions and concepts of translation competence, mainly based on works in English language. The author starts from the earliest works of generativists (Wills, Harris) and briefly describes the development of the work on the theoretical foundations of translation competence. In the following part of the article, the most important changes and trends in the research on competence will be presented – first of all, the achievements of the Spanish research group PACTE and the so-called Pym’s minimalist definition. In the final part of the article the author will explore the question, what are the methodological implications arising from different definitions of translation competence. Based on M. Presas’ theory of “pretranslation competence”, he will point out the differences between the curricula of foreign language taught at modern language departments and the needs in the process of teaching language skills in translation studies.

Keywords

PL

kompetencja translatoryczna; metodyka nauczania języków obcych; przekładoznawstwo; dydaktyka przekładu; nauczanie języka polskiego jako obcego; programy kształcenia tłumaczy; kompetencja translatoryczna; metodyka nauczania języków obcych; przekładoznawstwo; dydaktyka przekładu; nauczanie języka polskiego jako obcego; programy kształcenia tłumaczy

EN

translation competence; methodology of foreign language acquisition; translation studies; didactics of translation; teaching Polish as a foreign language; translators’ training programs

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców
• Year: 2020
• Volume: 27
• Pages: 407-419

Dates

published

2020-12-23

Contributors

author

Kamil Szafraniec

References

• Ballard M., 1984, La traduction relève-t-elle d’un pédagogie?, w: M. Ballard (red.) La traduction: de la théorie à la pratique, Lille.
• Bednarska K., 2017, Słownictwo specjalistyczne w nauczaniu języka słoweńskiego jako obcego na kierunku lingwistyka dla biznesu [online], http://repozytorium.uni.lodz.pl:8080/xmlui/handle/11089/23546 [10.06.2020]
• Biel Ł., 2011, Professional Realism in the Legal Translation Classroom, “Meta”, t. 56(1), s. 162–178. https://doi.org/10.7202/1003515ar
• Bloomfield L., 1933, Language, Chicago.
• Caminade M., Pym A., 1998, Translator-training institutions, w: M. Baker (red.), Routledge Encyclopedia of Translation Studies, London, s. 280–285.
• ESOKJ – Europejski system opisu kształcenia językowego: uczenie się, nauczanie, ocenianie, 2003, Warszawa.
• Ervin S., Osgood Ch.E., 1954, Second Language Learning and Bilingualism, w: Ch.E. Osgood, T.A. Sebeok (red.), Psycholinguistics, Bloomington, s. 139–146.
• González-Davies M., Scott-Tennent Ch., 2005, A problem-solving and student-centered approach to the translation of cultural references, “Meta”, t. 50(1), s. 160–179. https://doi.org/10.7202/010666ar
• Gouadec D., 2007, Translation as a Profession, Amsterdam.
• Harris B., 1977, The Importance of Natural Translation, “Working Papers in Bilingualism”, t. 12, s. 96–114.
• Harris B., Sherwood B., 1978, Translating as an Innate Skill, w: D. Gerver, H. Wallace Sinaiko (red.), Language, Interpretation and Communication, New York & London, s. 155–170.
• Janowska I., 2011, Podejście zadaniowe do nauczania i uczenia się języków obcych. Na przykładzie języka polskiego, Kraków.
• Janowska I., 2017, Mediacja i działania mediacyjne w dydaktyce języków obcych, „Języki Obce w Szkole”, nr. 3, s. 80–86, http://jows.pl/sites/default/files/jows-3-2017_iwonajanowska.pdf [31.08.2020]
• Kelly D., 2005, A Handbook for Translator Trainers. A Guide to Reflective Practice, Manchester.
• Kiraly D., 2005, Project-Based Learning: a Case for Situated Translation, “Meta”, t. 50(4), s. 1098–1111. https://doi.org/10.7202/012063ar
• Koller W., 1979, Einführung in die Übersetzungswissenschaft, Heidelberg.
• Krings H.P., 1986, Was in den Köpfen von Übersetzern vorgeht, Tübingen.
• Kussmaul P., 1995, Training the Translator, Amsterdam & Philadelphia.
• Lipińska E., Seretny A. (red.), 2016, Tłumaczenie dydaktyczne w nowoczesnym kształceniu językowym. Monografia zbiorowa, Kraków.
• Lörscher W., 1991, Translation Performance, Translation Process, and Translation Strategies, Tubingen.
• Orozco M., Hurtado Albir A., 2002, Measuring Translation Competence Acquisition, “Meta”, t. 47 (3), s. 375–402. https://doi.org/10.7202/008022ar
• PACTE, 2000, Acquiring Translation Competence: Hypotheses and methodological problems in a research project, w: A. Beeby, D. Ensinger, M. Presas (red.), Investigating Translation, Amsterdam, s. 99–106. https://doi.org/10.1075/btl.32
• PACTE 2003, Building a translation competence model, w: F. Alves (red.), Triangulating translation: perspectives in process oriented research, Amsterdam, s. 43–66. https://doi.org/10.1075/btl.45
• Presas M., 1998, Los components de la competencia pretraductora en el marco del diseño curricular, w: I. García Izquierdo, J.M. Verdegal (red.), Los estudios de traducción: un reto didáctico, Castelló de la Plana, s. 131–134.
• Presas M., 2000, Bilingual Competence and Translation Competence, w: Ch. Schäffner, B. Adab (red.), Developing Translation Competence, Amsterdam, s. 19–31. https://doi.org/10.1075/btl.38
• Pym A., 2003, Redefining Translation Competence in an Electronic Age. In Defence of a Minimalist Approach, “Meta”, t. 48(4), s. 481–497. https://doi.org/10.7202/008533ar
• Pym A., 2008, Professional corpora: Teaching strategies for work with online documentation, translation memories, and content management, “Chinese Translators’ Journal”, t. 29(2), s. 41–45, https://usuaris.tinet.cat/apym/on-line/translation/2008_professional_corpora.pdf [10.06.2020]
• Pym A., 2013, Translation Skill-Sets in a Machine-Translation Age, “Meta” t. 58(3), s. 487–503. https://doi.org/10.7202/1025047ar
• Schäffner Ch., 2005, Preparing students of translation for the real world: Needs, methods, constraints, w: J. Peeters, (red.), On the Relationships Between Translation Theory and Translation Practice, Frankfurt, s. 237–248.
• Sim R., 2000, A Training Strategy for Translation Studies, w: Ch. Schäffner, B. Adab (red.), Developing Translation Competence, Amsterdam, s. 171–182. https://doi.org/10.1075/btl.38.16sim
• Snell-Hornby M., 1994, New Translation Departments – Challenges of the Future, w: M. Snell--Hornby, F. Pöchhacker, K. Kaindl (red.), Translation Studies, An Interdiscipline, Amsterdam & Philadelphia, s. 431–434.
• Szafraniec K., 2012, Metoda gramatyczno-tłumaczeniowa oraz elementy przekładu w glottodydaktyce polonistycznej, „Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców”, t. 19, G. Zarzycka (red.), s. 93–103.
• Weinreich U., 1968, Languages in Contact: Findings and Problems, Mouton.
• Wills W., 1976, Perspectives and limitations of a didactic framework for the teaching of translation, w: R.W. Brislin, (red.), Translation, New York, s. 117–137.
• Wilss W., 1982, The science of translation. Problems and Methods, Tübingen.

Identifiers

DOI

10.18778/0860-6587.27.23