Nauczanie polskiej deklinacji i składni w grupach wschodniosłowiańskich

• Authors: Dominika Izdebska-Długosz

Title variants

EN

The didactics of polish declension and syntax in groups of east slavic students

Abstracts

EN

In this paper, teaching Polish as a Foreign Language to adults from the east, that is, the inhabitants of former Soviet republics speaking Russian as their first or second language is used an example of the didactics of Polish declension and syntax from the perspective of contrastive linguistics. While presenting the theoretical context of didactics contrasted with L1, it is stressed that nowadays that the contrastive analyses of L1 and L2, error analysis and the knowledge of the phenomenon of interference are all employed in teaching. The postulate of applying a confrontative approach in teaching PFL to people from the east, which is which is supported by Polish research tradition, is presented in the article. In the article, the techniques of the Polish didactics of declension and syntax contrasted with the Russian language have been derived from the book Polski dla nas 1 [Polish for us 1]. Польский для нас 1. Deklinacja i składnia kontrastywnie dla Słowian wschodnich (A2-B2) [Declension and syntax for East Slavic students from the contrastive perspective (A2-B2)]. The techniques have been divided into two groups: monolingual exercises and bilingual exercises. It has been stressed that the knowledge of L1 of the students taught by a tutor is significantly facilitated by teaching with the use of the contrastive approach, yet it is not a condition sine qua non for such type of didactics.

PL

W niniejszym tekście omówiono nauczanie deklinacji i składni polskiej w ujęciu kontrastywnym na przykładzie nauczania osób dorosłych ze Wschodu, znających język rosyjski jako język pierwszy lub drugi. Przedstawiając kontekst teoretyczny nauczania J2 w kontraście z J1, akcentuje się, że współcześnie korzystamy zarówno ze zdobyczy analiz kontrastywnych J1 i J2, jak i analizy błędów i znajomości zjawiska interferencji. Przedstawia się postulat konfrontatywności w nauczaniu JPJO osób ze Wschodu, który przewija się przez całą polskojęzyczną literaturę glottodydaktyczną.  W artykule zaprezentowano techniki dydaktyki polskiej deklinacji i składni w kontraście z językiem rosyjskim zaczerpnięte z książki autorki Polski dla nas 1. Польский для нас1. Deklinacja i składnia kontrastywnie dla Słowian wschodnich (A2–B2). Podzielono je na dwie grupy: ćwiczenia jednojęzyczne i dwujęzyczne. Zwrócono przy tym uwagę, iż znajomość J1 grupy uczących się przez lektora znacząco wspomaga nauczanie w kontraście, jednak nie jest warunkiem sine qua non tego typu dydaktyki.

Keywords

PL

język polski jako obcy; kontrast językowy; nauczanie kontrastywne; deklinacja; składnia; osoby rosyjskojęzyczne; studenci ze Wschodu

EN

Polish as a Foreign Language; linguistic contrast; contrastive teaching; declension; syntax; Russian-speaking students; students from the East

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców
• Year: 2021
• Volume: 28
• Pages: 117-132

Dates

published

2021

Contributors

author

Dominika Izdebska-Długosz

• Uniwersytet Jagielloński, Wydział Polonistyki, Zakład Językoznawstwa Stosowanego, Instytut Glottodydaktyki Polonistycznej, ul. Grodzka 64, 31-044 Kraków

• https://orcid.org/0000000316038604

References

• Allen J.P.B., 1983, Gramatyka pedagogiczna, w: J.P.B. Allen, S.P. Corder, A. Davies (red.), Kurs edynburski językoznawstwa stosowanego. Tom II. Techniki w językoznawstwie stosowanym, Warszawa, s. 61–83.
• Arabski J., 1980, Warunki i sposoby występowania interferencji, w: J. Arabski (red.), Wybrane metody glottodydaktyki, Katowice, s. 9–19.
• Bednarska K., 2014, Rola transferu językowego w nauczaniu języka polskiego Słoweńców, Łódź.
• Biełocka T., 1997, Trudności młodzieży grodzieńskiej w przyswajaniu rodzaju gramatycznego niektórych rzeczowników polskich, w: B. Janowska, J. Porayski-Pomsta (red.), Język polski w kraju i za granicą, t. II, Warszawa, s. 24–30.
• Czochralski J.A., 1979, O interferencji językowej, w: F. Grucza (red.), Polska myśl glottodydaktyczna 1945–1975. Wybór artykułów z zakresu glottodydaktyki ogólnej, Warszawa, s. 521–536.
• Doros A., Łużny S., 1965, Zapobieganie błędom syntaktycznym i stylistycznym przy nauczaniu języka rosyjskiego, Warszawa.
• Grochowski L., 1978, Metodyka nauczania języka rosyjskiego, Warszawa.
• Harczuk Z., 1972a, Interferencja języka polskiego w procesie nauczania języka rosyjskiego, Warszawa.
• Harczuk Z., 1972b, O konsekwencjach dydaktycznych interferencji w nauczaniu języka rosyjskiego, w: S. Siatkowski (red.), Podstawy naukowe nauczania języka rosyjskiego, Warszawa, s. 204–213.
• Izdebska-Długosz D., 2015, Specyficzne problemy nauczania języka polskiego jako obcego w środowisku ukraińskojęzycznym, w: D. Gonigroszek (red.), Języki obce i kultura: Nowe konteksty edukacyjne, Piotrków Trybunalski, s. 315–323.
• Izdebska-Długosz D., 2017, Po polsku bez błędu. Zbiór ćwiczeń z gramatyki języka polskiego dla studentów ukraińskojęzycznych (A1–B1), Rzeszów.
• Izdebska-Długosz D., 2018, Konfrontatywność, dryl i tłumaczenie – koncepcja książki „Po polsku bez błędu. Zbiór ćwiczeń z gramatyki języka polskiego dla studentów ukraińskojęzycznych (A1–B1)”, w: A. Krawczuk, I. Bundza (red.), Polonistyka w XXI wieku: między lokalnym a globalnym, Kijów, s. 379–392.
• Izdebska-Długosz D., 2021a, Polski dla nas 1. Polskiy dlia nas 1. Deklinacja i składnia kontrastywnie dla Słowian wschodnich (A2–B2), Kraków.
• Izdebska-Długosz D., 2021b, Błędy gramatyczne w polszczyźnie studentów ukraińskojęzycznych, Kraków.
• Jabłońska O., 2004, Szkolnictwo polskie na Ukrainie. Metody i problemy nauczania języka polskiego, w: A. Dąbrowska (red.), Wrocławska dyskusja o języku polskim jako obcym, Wrocław, s. 123–131.
• Kaczmarski S.P., 1988, Wstęp do bilingwalnego ujęcia nauki języka obcego, Warszawa.
• Kaczmarski S.P., 2002a, Gramatyka a funkcjonalno-komunikacyjne nauczanie języka obcego, „Języki Obce w Szkole”, nr 2, s. 15–19.
• Kaczmarski S.P., 2002b, Transferencja gramatyczna w glottodydaktyce. „Języki Obce w Szkole”, nr 2, s. 19–22.
• Kaczmarski S.P., 2003, Język ojczysty w nauce języka obcego – kilka refleksji, „Języki Obce w Szkole”, nr 1, s. 14–19.
• Karolczuk M., 2006, Gramaticheskaya interferentsya v processe obuchenya russkoi rechi polskikh studentov-filologov, Białystok.
• Komorowska H., 1980, Nauczanie gramatyki języka obcego a interferencja. Audiolingwalizm, kognitywizm, interferencja, Warszawa.
• Korzeniewska-Rogalewicz J., 1986, Błąd leksykalny a dydaktyka języka obcego. Na materiale języka rosyjskiego, Warszawa.
• Kowalikowa J., 1992, Zagadnienia komparatystyki w nauczaniu języka polskiego w uniwersytecie zagranicznym, w: S. Grabias (red.), Język polski jako język obcy, Lublin, s. 51–58.
• Krawczuk A., 2005, Trudne miejsca w gramatyce polskiej dla Ukraińców (w związku z przygotowywaniem podręcznika „Polska fleksja z ćwiczeniami dla Ukraińców”), w: P. Garncarek (red.), Nauczanie języka polskiego jako obcego i polskiej kultury w nowej rzeczywistości europejskiej, Warszawa, s. 491–497.
• Krawczuk A., 2011, Błędy językowe w polszczyźnie Ukraińców powodujące zakłócenia komunikacji z Polakami, w: I. Masojć, H. Sokołowska (red.), Tożsamość na styku kultur, Vilnius, s. 480–494.
• Krucka B., 1995, Rusycyzmy składniowe w języku Polaków ze Wschodu na tle polsko-rosyjskich kontrastów językowych, w: J. Mazur (red.), Kształcenie sprawności komunikacyjnej Polaków ze Wschodu, Lublin, s. 115–123.
• Krzeszowski T.P., 1979a, Interjęzyk i kontrastywna gramatyka generatywna, w: F. Grucza (red.), Polska myśl glottodydaktyczna 1945–1975. Wybór artykułów z zakresu glottodydaktyki ogólnej, s. 586–596.
• Krzeszowski T.P., 1979b, Rola znajomości gramatyki języka ojczystego w nauce języka obcego. „Przegląd Glottodydaktyczny”, t. 3, s. 7–17.
• Lipińska, E., Seretny, A., 2016, Tłumaczenie w nauczaniu/uczeniu się języka obcego – od słowa do tekstu, w: A. Seretny, E. Lipińska (red.), Tłumaczenie dydaktyczne w nowoczesnym kształceniu językowym, Kraków, s. 23–35.
• Madej P.D., 2009, Tłumaczenie bezpośrednie jako metoda nauki języka obcego. Referat w: V Międzynarodowa Konferencja Edukacyjna: „Języki obce w kontekście współczesnych wyzwań i perspektyw”, Ustroń, s. 113–119.
• Marton W., 1979, Pedagogiczne implikacje studiów kontrastywnych, w: F. Grucza (red.), Polska myśl glottodydaktyczna 1945–1975. Wybór artykułów z zakresu glottodydaktyki ogólnej, Warszawa, s. 607–617.
• Mazur J., 1995, Językowe i kulturowe uwarunkowania kształcenia sprawności komunikacyjnej, w: J. Mazur (red.), Kształcenie sprawności komunikacyjnej Polaków ze Wschodu, Lublin, s. 27–37.
• Mazur J. (red.), 1992, Problemy kształcenia Polaków ze Wschodu, Lublin.
• Mazur J. (red.), 1993, Metodyka kształcenia językowego Polaków ze Wschodu, Lublin.
• Mazur J. (red.), 1995, Kształcenie sprawności komunikacyjnej Polaków ze Wschodu, Lublin.
• Mazur J. (red.), 1996, Kształcenie rodaków ze Wschodu w Polsce (1989–1995), Lublin.
• Otwinowska-Kasztelanic A., 2009, Rozwój różnojęzyczności w kształceniu neofilologicznym w świetle teorii afordancji językowych, w: H. Komorowska (red.), Kształcenie językowe w szkolnictwie wyższym, Warszawa, s. 189–205.
• Paradowski M.B., 2006, Uczyć, aby nauczyć – rola języka ojczystego w gramatyce pedagogicznej w implikacje dla dydaktyki języków obcych, w: J. Krieger-Knieja, U. Paprocka-Piotrowska (red.), Komunikacja językowa w społeczeństwie informacyjnym – nowe wyzwania dla dydaktyki języków obcych, Lublin, s. 125–138.
• Seretny A., 2018, W pułapce interkomprehensywnej komunikatywności, w: A. Krawczuk, I. Bundza (red.), Polonistyka w XXI wieku: między lokalnym a globalnym, Kijów, s. 291–303.
• Siatkowski S., 1976, Językoznawstwo a problemy nauczania języków obcych, w: S. Siatkowski (red.), Nauczanie języka rosyjskiego a językoznawstwo i psychologia, Warszawa, s. 16–27.
• Skrundowa Z., 1985, Nauczanie gramatyki języka rosyjskiego. Warszawa.

Identifiers

DOI

10.18778/0860-6587.28.08

Biblioteka Nauki

2034552