Kontrowersyjna i niezależna postać kultury polskiej na emigracji – dziennikarka, pisarka, redaktor Stefania Kossowska

• Authors: Jolanta Chwastyk-Kowalczyk

Title variants

Kontrowersyjna i niezależna postać kultury polskiej na emigracji – dziennikarka, pisarka, redaktor Stefania Kossowska

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł prezentuje dziennikarkę, pisarkę, barwną postać kultury polskiej na emigracji w Wielkiej Brytanii, kobietę dwóch epok – Stefanię Kossowską. Wykształcona w okresie dwudziestolecia międzywojennego, współpracowała z przedwojennym pismami warszawskimi, tj.: „Bluszcz”, „ABC”, „Wieczór Warszawski”, „Prosto z Mostu”. Wojenny i powojenny los – to krótko Francja, potem Wielka Brytania, najpierw praca dla Rządu RP na Uchodźstwie, następnie czynne współtworzenie tzw. polskiego Londynu. Była stałym autorem i redaktorem emigracyjnych pism: „Dziennika Polskiego i Dziennika Żołnierza”, „Tygodnia Polskiego”, „Wiadomości”, „Orła Białego”, „Pulsu”, „Pamiętnika Literackiego”, paryskiej „Kultury”. Współpracowała z Radiem Wolna Europa, BBC. Po okresie transformacji w Polsce 1989 roku – także z wieloma czasopismami krajowymi. Jest autorką cenionych publikacji: Jak cię widzę, tak cię piszę (1973), Galeria przodków. Sylwetki emigracyjne (1991), Mieszkam w Londynie (1994), Przyjaciele i znajomi (1998).

EN

The article presents a journalist, writer and colorful figure of Polish émigré culture in Great Britain, a woman of two eras – Stefania Kossowska. Educated in the interwar period, she collaborated with pre-war Warsaw magazines, such as: “Bluszcz”, “ABC”, “Wieczór Warszawski”, “Prosto z Mostu”. War and post-war fate – it is France briefly, then Great Britain; first work for the Polish Government-in-Exile, then active co-creation of the so-called “Polish London”. She was a permanent author and editor of the émigré periodicals: “Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza”, “Tydzień Polski”, “Wiadomości”, “Orzeł Biały”, “Puls”, “Pamiętnik Literacki”, and the Paris-based “Kultura”. She collaborated with Radio Free Europe and the BBC. After the transformation period in Poland in 1989 – also with many national magazines. She is the author of esteemed publications: Jak cię widzę, tak cię piszę [How I see You, that's how I write You] (1973), Galeria przodków. Sylwetki emigracyjne [Ancestors Gallery. Emigration Profiles] (1991), Mieszkam w Londynie [I live in London] (1994), Przyjaciele i znajomi [Friends and acquaintances] (1998).

Keywords

PL

Stefania Kossowska; emigracja polska; Wielka Brytania; XX–XXI wiek; dziennikarka; pisarka

EN

Stefania Kossowska; Polish emigration; Great Britain; XX-XXI century; journalist; writer; Stefania Kossowska; Polish emigration; Great Britain; XX-XXI century; journalist; writer

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Librorum
• Year: 2020
• Volume: 2
• Issue: 31
• Pages: 59-86

Dates

published

2020-12-30

Contributors

author

Jolanta Chwastyk-Kowalczyk

• Katedra Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej, Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach

• https://orcid.org/0000-0002-3463-6432

References

• Bielicka, Maria (2006). Niedzielne spotkania. Archiwum Emigracji. Studia, szkice, dokumenty [online], 1–2(7–8), 274–275. Pobrane 21 września 2014 r., z: https://www.bu.umk.pl/Archiwum_Emigracji/gazeta/ae_7.pdf
• Bujnowski, Józef (1964). Esej. W: Terlecki, T. (red.), Literatura polska na obczyźnie 1940–1960, T. 1 (s. 209–264). Londyn: B. Świderski.
• Chwastyk-Kowalczyk, Jolanta (2003). „Bluszcz” w latach 1918–1939. Tematyka społeczna oraz problemy kultury i literatury. Kielce: Wydawnictwo Akademii Świętokrzyskiej.
• Chwastyk-Kowalczyk, Jolanta (2004). Reportaż w „Bluszczu” w okresie dwudziestolecia międzywojennego. W: Stępnik, K. & Piechota, M. (red.), Reportaż w dwudziestoleciu międzywojennym (s. 345–355). Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Chwastyk-Kowalczyk, Jolanta (2005). Problemy kultury Krakowa na łamach „Bluszczu” w okresie dwudziestolecia międzywojennego. W: Kosętka, H. (red.), Kraków – Lwów. Książki-czasopisma-biblioteki (s. 444–456). Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej.
• Chwastyk-Kowalczyk, Jolanta (2008). Londyński „Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza” 1944–1989. Gazeta codzienna jako środek przekazu komunikatów kulturowych. Kielce: Wydawnictwo Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego Jana Kochanowskiego.
• Chwastyk-Kowalczyk, Jolanta (2009a). Uniwersalny język twórczości polskich artystów plastyków na obczyźnie. W: Komza, M. (red.), Świat w obrazach. Zbiory graficzne w instytucjach kultury: ich typologia, organizacja i funkcje (s. 115–129). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
• Chwastyk-Kowalczyk, Jolanta (2009b). Świat bez granic… Twórczość Polaków na obczyźnie w świetle prasy emigracyjnej. W: Ilciów, A. & Potocki, R. (red.), W kręgu polityki (s. 154–165). Zielona Góra–Częstochowa: Polskie Towarzystwo Nauk Politycznych, Instytut Politologii UZ.
• Chwastyk-Kowalczyk, Jolanta (2010). Świat bez granic… Rocznik Bibliologiczno-Prasoznawczy, 2/13, 221–244.
• Chwastyk-Kowalczyk, Jolanta (2014). Obraz edukacji Polaków na obczyźnie na łamach czasopism emigracyjnych. Kielce: Wydawnictwo Uniwersytetu Jana Kochanowskiego.
• Chwastyk-Kowalczyk, Jolanta (2016). Dziennikarka polskiej przestrzeni publicznej na emigracji w Londynie – Stefania Kossowska. Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych, 1, 9–23.
• Chwastyk-Kowalczyk, Jolanta (2019a). Dziennikarka polskiej przestrzeni publicznej na emigracji w Londynie – Stefania Kossowska. Zeszyty Naukowe PUNO Seria trzecia [Londyn], 7, 51–64.
• Chwastyk-Kowalczyk, Jolanta (2019b). Londyński „Pamiętnik Literacki” – organ Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie w latach 1976–2018. Kielce: Wydawnictwo Uniwersytetu Jana Kochanowskiego.
• Cybulska, Maja E. (1986). Komentarz do „Pierwszych kroków”. Tydzień Polski [Londyn], 30, 14.
• Cybulska, Maja E. (1999). Romans. W: Habielski, R., K. Muszkowski & P. Kądziela, Pani Stefa (s. 151–157). Londyn: Polska Fundacja Kulturalna.
• Danilewicz-Zielińska, Maria (1992). Szkice o literaturze emigracyjnej. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Działalność Fundacji Laskiego (1986). Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza, 228, 2.
• Frajlich, Anna (1999). Właśnie Londyn. W: Habielski, R., K. Muszkowski & P. Kądziela, Pani Stefa (s. 158–164). Londyn: Polska Fundacja Kulturalna.
• Garliński, Józef (1986). Pierwsze kroki. Pamiętnik Literacki, 10, 36–47.
• Gierat-Bieroń, Bożena (1999). Lunch w „Sugo”. W: Habielski, R., K. Muszkowski & P. Kądziela, Pani Stefa (s. 182–185). Londyn: Polska Fundacja Kulturalna.
• Goll, Edmund (1999). Mistrzyni pióra, narracji znakomitość. W: Habielski, R., K. Muszkowski & P. Kądziela, Pani Stefa (s. 165–172). Londyn: Polska Fundacja Kulturalna.
• Habielski, Rafał (1991). Niezłomni i nieprzejednani. Emigracyjne „Wiadomości” i ich krąg 1940–1981. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Habielski, Rafał (1999). Zamiast wstępu. W: Habielski, R., K. Muszkowski & P. Kądziela, Pani Stefa (s. 5–9). Londyn: Polska Fundacja Kulturalna.
• Habielski, Rafał, Muszkowski, Krzysztof & Kądziela, Paweł (red.) (1999). Pani Stefa. Londyn: Polska Fundacja Kulturalna.
• Hemar, Marian (1994). Awantury w rodzinie: książki, książki, książki. Aktorzy. Przedstawienia w teatrze. Przemówienia. Zagajenia. Pożegnania z przyjaciółmi. Wspomnienia. Notatki. Kable z Ameryki. Świstki z podróży. Kłótnie. Dąsy. Spory. Pretensje. Przeprosiny przez 25 lat. Londyn: Polska Fundacja Kulturalna.
• k. (1956). Dzieci i literatura. Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza, 92, 3.
• Klimaszewski, Bolesław (red.) (1992). Mały słownik pisarzy polskich na obczyźnie 1939–1980. Warszawa: „Interpress”.
• Kossowska, Stefania (1953). Zuzanna na morzu. Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza, 195–209, 3.
• Kossowska, Stefania (1954). Lokatorzy. Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza, 195–209, 2.
• Kossowska, Stefania (1964). Mieszkam w Londynie. Londyn: B. Świderski.
• Kossowska, Stefania (red.) (1968). „Wiadomości” na emigracji. Antologia prozy 1940–1967. Londyn: Polska Fundacja Kulturalna.
• Kossowska, Stefania (1973). Jak cię widzę, tak cię piszę. Londyn: Polska Fundacja Kulturalna
• Kossowska, Stefania (1982). Nagrody „Wiadomości”. Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza, 276 [nr 47 „Tydzień Polski”], 6.
• Kossowska, Stefania (1985). „Wiadomości” – Nagroda za książkę wydaną na emigracji w 1984 roku. Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza, 291 [nr 49 „Tydzień Polski”], 9–11.
• Kossowska, Stefania (1991). Galeria przodków. Warszawa: Biblioteka „Więzi”.
• Kossowska, Stefania (1996). O „Prosto z mostu”. Rozmowa z Jerzym Pietrkiewiczem. Kultura, 7–8, 45–50.
• Kossowska, Stefania (1998). Przyjaciele i znajomi. Toruń: Biblioteka Uniwersytecka, Uniwersytet Mikołaja Kopernika.
• Kossowska, Stefania (2000). Nasze brylantowe gody. W: Bzowska-Budd, K. (red.), Dopóki jest „Dziennik” – jestem... (s. 43–47). Londyn: Polska Fundacja Kulturalna.
• Kossowska, Stefania (2006a). Urodziłam się we właściwym czasie. Archiwum Emigracji. Studia, szkice, dokumenty [online], 1–2(7–8), 229–234. Pobrane 21 września 2014 r., z: https://www.bu.umk.pl/Archiwum_Emigracji/gazeta/ae_7.pdf
• Kossowska, Stefania (2006b). Świadectwa, Rozmowa Mirosława Kowalskiego ze Stefanią Kossowską. Archiwum Emigracji. Studia, szkice, dokumenty [online], 1–2(7–8), 235–245. Pobrane 20 maja 2011 r., z: https://www.bu.umk.pl/Archiwum_Emigracji/gazeta/ae_7.pdf
• Kossowska, Stefania (2006c). Absolutna wolność. Stefania Kossowska o „Środzie Literackiej” i książkach. Rozmowa Mirosława A. Supruniuka. Archiwum Emigracji. Studia, szkice, dokumenty [online], 1–2(7–8), 246–250. Pobrane 20 maja 2011 r., z: https://www.bu.umk.pl/Archiwum_Emigracji/gazeta/ae_7.pdf
• Kossowska, Stefania (oprac.) (1993). Od Herberta do Herberta. Nagroda „Wiadomości” 1958–1990. Londyn: Polska Fundacja Kulturalna.
• Kossowska, Stefania & Supruniuk, Anna (2007). Definicja szczęścia. Listy do Anny Frajlich 1972–2003. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
• Kościałkowska, Janina (1999). Do Pani Stefy Kossowskiej. W: Habielski, R., K. Muszkowski & P. Kądziela, Pani Stefa (s. 147–150). Londyn: Polska Fundacja Kulturalna.
• Kott, Jan (1999). Stefa. W: Habielski, R., K. Muszkowski & P. Kądziela, Pani Stefa (s. 124–128). Londyn: Polska Fundacja Kulturalna.
• Kowalczyk, Andrzej S. (1999). Widzę i portretuję. O opowiadaniach Stefanii Kossowskiej. W: Habielski, R., K. Muszkowski & P. Kądziela, Pani Stefa (s. 36–46). Londyn: Polska Fundacja Kulturalna.
• Kowalik, Jan (1976). Bibliografia czasopism polskich wydanych poza granicami Kraju od września 1939 roku. T. 4. Lublin: Katolicki Uniwersytet Lubelski.
• Kroeber, Alfred L. (2002). Istota kultury. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Kwieczko, Beata (2014). Wybitna postać polskiej emigracji w Londynie. Przegląd Polsko-Polonijny, 5–6, 409–424.
• List Stefanii Kossowskiej z 22 lipca 1984 roku (2007). W : Kossowska, S . & Supruniuk, A ., Definicja szczęścia. Listy do Anny Frajlich 1972–2003, (s. 82). Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
• List Stefanii Kossowskiej z 2 lutego 1986 roku (2007). W: Kossowska, S. & Supruniuk, A., Definicja szczęścia. Listy do Anny Frajlich 1972–2003, (s. 101). Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
• List Stefanii Kossowskiej z 20 listopada 1996 roku (2007). W: Kossowska, S. & Supruniuk, A., Definicja szczęścia. Listy do Anny Frajlich 1972–2003, (s. 165). Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
• List Stefanii Kossowskiej z czerwca 2002 (2007). W: Kossowska, S. & Supruniuk, A., Definicja szczęścia. Listy do Anny Frajlich 1972–2003, (s. 198–199). Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
• List Stefanii Kossowskiej do J. Chwastyk-Kowalczyk – Londyn, 3.05.1998. Prywatne archiwum autorki.
• List Stefanii Kossowskiej do J. Chwastyk-Kowalczyk – Londyn, 12.06.2000. Prywatne archiwum autorki.
• List Stefanii Kossowskiej do J. Chwastyk-Kowalczyk – Londyn, 20.04.2002. Prywatne archiwum autorki.
• Lubaś-Cunnelly, Janina (1999). Magia barw. W: Habielski, R., K. Muszkowski & P. Kądziela, Pani Stefa (s. 129–130). Londyn: Polska Fundacja Kulturalna.
• Muszkowski, Krzysztof (1999). Złote żniwo państwa Kossowskich. W: Habielski, R., K. Muszkowski & P. Kądziela, Pani Stefa (s. 10–19). Londyn: Polska Fundacja Kulturalna.
• Muszkowski, Krzysztof (2006). Rozmowy przy perliczce. Archiwum Emigracji. Studia, szkice, dokumenty [online], 1–2(7–8), 263–267. Pobrane 7 grudnia 2014 r., z: https://www.bu.umk.pl/Archiwum_Emigracji/gazeta/ae_7.pdf
• Nowakowski, Tadeusz (1991). Lady z polskiego Londynu. Więź, 6, 119–122.
• Paszkowski, Lech (1962). Polacy w Australii i Oceanii. Londyn: B. Świderski
• Paszkowski, Lech (1999). Spojrzenie z dalekiej perspektywy. W: Habielski, R., K. Muszkowski & P. Kądziela, Pani Stefa (s. 131–136). Londyn: Polska Fundacja Kulturalna.
• Pietrkiewicz, Jerzy (1999). A jednak nie na obczyźnie. W: Habielski, R., K. Muszkowski & P. Kądziela, Pani Stefa (s. 120–123). Londyn: Polska Fundacja Kulturalna.
• Stemplowska, Irena (1999). Wszystko się wyda. W: Habielski, R., K. Muszkowski & P. Kądziela, Pani Stefa (s. 179–181). Londyn: Polska Fundacja Kulturalna.
• Supruniuk, Mirosław A. (2006). Przyjaciele i znajomi pani Kossowskiej. (I książki). Archiwum Emigracji. Studia, szkice, dokumenty [online], 1–2(7–8), 235–245. Pobrane 7 grudnia 2014 r., z: https://www.bu.umk.pl/Archiwum_Emigracji/gazeta/ae_7.pdf
• Środa Literacka (2002). Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza, 122, 4–5.
• Szurlej, Stefania (1933a). Parlament studencki. Bluszcz, 21, 16.
• Szurlej, Stefania (1933b). Jak pracują kobiety? Andrée Violis, znakomita dziennikarka francuska. Bluszcz, 50, 7.
• Szurlej, Stefania (1933c). Jedziemy w świat. Świat Dziewcząt, 8, 11–12.
• Szurlej, Stefania (1934a). Poznań, miasto zieleni. Bluszcz, 20, 600–603.
• Szurlej, Stefania (1934b). Najzwyklejsza historia. Bluszcz, 47, 1462–1463.
• Szurlej, Stefania (1935). Krew krąży. Bluszcz, 8, 220–221.
• Szurlej, Stefania (1938a). Miłość słabsza od śmierci. Bluszcz, 2, 6(30)–7(31).
• Szurlej, Stefania (1938b). Iluminowana wojna. Prosto z Mostu, 24, 1–2.
• Szurlej, Stefania (1939). W włoskich kościołach. Prosto z Mostu, 9, 6.
• Tydzień w Londynie, GWP o Stanisławie Balińskim (1955). Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza, 41, 3.
• Urbanowski, Maciej (1999). Szurlejówna z „Prosto z Mostu”. W: Habielski, R., K. Muszkowski & P. Kądziela, Pani Stefa (s. 15–25). Londyn: Polska Fundacja Kulturalna.
• Wolny-Zmorzyński, Kazimierz, Kaliszewski, Andrzej & Furman, Wojciech (2009). Gatunki dziennikarskie: teoria, praktyka, język. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
• Wójcik, Lidia (1996). Byliśmy niezłomni, nieprzejednani (sylwetka Stefanii Kossowskiej). Nowe Książki, 11, s. 4 okładki.
• Wujastyk, Stanisław (1999). Pani Stefania, pisarz, redaktor Kossowska. W: Habielski, R., K. Muszkowski & P. Kądziela, Pani Stefa (s. 173–178). Londyn: Polska Fundacja Kulturalna.

Identifiers

DOI

10.18778/0860-7435.31.05