Czy polski system podatkowy jest progresywny? Analiza rozkładu obciążeń w zależności od formy zatrudnienia

• Authors: Radosław Piwowarski

Title variants

Czy polski system podatkowy jest progresywny? Analiza rozkładu obciążeń w zależności od formy zatrudnienia

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Większość krajów Unii Europejskiej stosuje progresywne podatki dochodowe od osób fizycznych (PIT). Jest to wynikiem wdrożenia zasady sprawiedliwości pionowej pozwalającej na realizację pozafiskalnych funkcji podatków. W Polsce przyjęto rozwiązanie pośrednie i zastosowano system mieszany. Oprócz rozliczenia w oparciu o progresywną skalę podatkową, od 2004 roku podatnicy prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą mogą wybrać rozliczenie przy pomocy 19% liniowej stawki podatku. Celem opracowania jest analiza progresji polskiego systemu podatkowego w zależności od formy zatrudnienia. W analizie bierze się pod uwagę obciążenie zarówno podatkami (PIT, VAT i akcyzą), jak i składkami na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne. Obliczenia wykonuje się dla 2012 roku w oparciu o obowiązujące wtedy wysokości stawek podatkowych, składek ubezpieczeń oraz stosowane ich limity. Do szacunku obciążeń podatkiem VAT i akcyzą wykorzystuje się dane GUS z Badania Budżetów Gospodarstw Domowych z 2012 roku. Z przeprowadzonej analizy wynika, że wybór formy zatrudnienia istotnie wpływa na wielkość obciążeń podatkowych, a co za tym idzie warunkuje progresję podatkową. Dla osób zatrudnionych na umowę o pracę system podatkowy ma charakter progresywny. W przypadku osoby samozatrudnionej prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą rozliczającej się według skali podatkowej, progresywny charakter systemu pojawia się powyżej 100 000 zł przychodu. Korzystając z samozatrudnienia połączonego z 19% liniową stawką podatku dochodowego, system podatkowy ma wyłącznie regresywny charakter.

EN

Most of European Union countries apply progressive personal income taxes (PIT). This is the result of the vertical equity principle application, which allows for redistributive fiscal policy. In Poland the mixed system it adopted. Beside the tax payment based on the traditional progressive tax scale, since 2004 self-employed person being non-agricultural entrepreneur may choose tax payment according to 19% flat rate tax. The aim of the study is to analyze the progressiveness of the Polish tax system depending on the form of employment. The analysis takes into account the tax burden caused by PIT, VAT, excise tax, social security contributions and health insurance. Calculations are performed for year 2012 in accordance with appropriate tax rates and insurance limits. To estimate the burden of VAT and excise tax Central Statistical Office of Poland (GUS) data from the Household Budget Survey for 2012 is used. The results show, that the form of employment significantly affects the size of the tax burden, and thus, determines the progression of the tax system. For an employee tax system is progressive. Self-employed person being non-agricultural entrepreneur paying taxes according to the tax scale, faces the progression of the tax system above 100 000 zł revenue. In the case of self-employment combined with a 19% flat tax rate, the tax system is purely regressive.

Keywords

PL

progresywny system podatkowy; podatki; VAT; podatek dochodowy; akcyza; progresywny system podatkowy; podatki; VAT; podatek dochodowy; akcyza

EN

progressive tax system; tax; VAT; income tax; excise

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Gospodarka w Praktyce i Teorii
• Year: 2016
• Volume: 42
• Issue: 1

Dates

published

2017-04-12

Contributors

author

Radosław Piwowarski

• Uniwersytet Łódzki, Instytut Ekonomii, Katedra Funkcjonowania Gospodarki

References

• Alesina A., Perotti R., Income distribution, political instability, and investment, “European Economic Review” 1996, no. 40, Elsevier, s. 1203–1228.
• Allen R.G.D., Bowley A.L., Family expenditure, Staples Press, London 1935.
• Bukowski M., Jednolita stawka VAT – szansa czy próżna nadzieja rozwojowa?, referat przygotowany na seminarium eksperckie „System obciążeń podatkowych wobec MŚP”, Forum Debaty Publicznej Prezydenta RP, 2013.
• Dobrowolska B., Rogalski W. J., Redystrybucyjne konsekwencje opodatkowania konsumpcji polskich gospodarstw domowych podatkiem VAT według grup społeczno-ekonomicznych w latach 1995–2009, „Studia Ekonomiczne Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach” 2013, nr 129, s. 135–144.
• Dobrowolska B., Klasyczne metody estymacji w ocenie redystrybucyjnych konsekwencji funkcjonowania podatków konsumpcyjnych w Polsce, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska” 2013, Vol. XLVII, nr 3, s. 119–128.
• Dobrowolska B., Model ANOVA alternatywą dla badań nad podatkiem VAT, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio H. Oeconomia” 2014, nr 8(3), s. 49–56.
• Dudek H., Ekonometryczne modelowanie popytu – wczesne etapy rozwoju metodologii, „Roczniki Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich” 2012, t. 99, s. 2–15.
• Ernst & Young, Analiza krajowej struktury opodatkowania papierosów akcyzą, Warszawa 2012.
• Eurostat, Electricity prices for domestic consumers – bi-annual data (from 2007 onwards), http://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/submitViewTableAction.do/.
• Eurostat, Taxation trends in the European Union. Data for the EU Member States, Iceland and Norway, EU 2014.
• GUS, Budżety gospodarstw domowych w 2012 r., Warszawa 2013.
• Kaus W., Beyond Engel’s Law – A cross-country analysis, “The Journal of Socio-Economics” 2013, no. 47, s. 118–134.
• Komisja Europejska, Total taxation share in the end consumer price for Euro-Super 95 and diesel oil, https://energyindemand.files.wordpress.com/2012/10/2012_08_13_taxation_oil_prices.pdf
• Krajewska A., Krajewski P., Rozkład obciążeń podatkowych w Polsce, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica” 2011, nr 248, s. 253–267.
• Krajewska A., Podatki w Unii Europejskiej, PWE, Warszawa 2012.
• Krajewska A., Przyczyny wzrostu zróżnicowania dochodów w Polsce, „Gospodarka Narodowa” 2012, nr 7–8, Warszawa, s. 85–116.
• Łangalis M., Cena państwa 2012, Instytut Globalizacji, 2012, http://aplikacje-internetowe.net/images/homepage/IG/CenaPanstwa2012.pdf
• Ministerstwo Finansów, Informacja dotycząca rozliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych za 2012 rok, Warszawa 2013.
• Mo Ph., Income Inequality and Economic Growth, KYKLOS 2000, Vol. 53, s. 293–316.
• Myck M., Kundera M., Najsztub M., Oczkowska M., VAT w wydatkach gospodarstw domowych: konsekwencje zmian systemu i zróżnicowanie obciążeń względem struktury demograficznej, I Raport Przedwyborczy CenEA, Warszawa 2015, http://www.pte.pl/pliki/2/12/ilovepdf.com(1).pdf
• Owsiak S., Finanse publiczne. Teoria i praktyka, PWN, Warszawa 2002.
• Paulus A., Peichl A., Effects on flat tax reforms in Western Europe, “Journal of Policy Modeling” 2009, no. 31, s. 620–636.
• Prais S. J., Houthakker H.S., The analysis of family budgets, Cambridge 1955.
• PwC, Personal income tax in the European Union, Warszawa 2012.
• Radziukiewicz M.J., Redystrybucja dochodów, kto zyskuje? Kto traci?, PWE, Warszawa 2011.
• Służba Celna MF, Biuletyn statystyczny służby celnej. I–III kwartał 2012, Warszawa 2013.
• Stiglitz J., Ekonomia sektora publicznego, PWN, Warszawa 2004.
• Wyrzykowski P., Rynek napojów alkoholowych. Stan i tendencje rozwojowe, „Gospodarka” 2014, t. 68, http://przemyslspozywczy.eu/wp/wp-content/uploads/2014/07/Rynek-napoj%C3%B3w-alkoholowych.-Stan-i-tendencj-rozwojowe.pdf.

Identifiers

DOI

10.18778/1429-3730.42.03