What a Suave Man he Was! […] The Earth Trembled as he Perished Two Polish Suicides: Wołodyjowski – Wokulski

• Authors: Dorota Samborska-Kukuć
• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

There is more to the literary polemic between the author of The Doll and the creator of The Trilogy than merely Prus’ contradictory review of Sienkiewicz’s With Fire and Sword. It also includes The Doll’s multifarious allusiveness to Fire in the Steppe, manifested in particular in the meaningful, symbolic ending, whereby both protagonists blow themselves up, literally and metaphorically cornered in old buildings. Prus converses with Sienkiewicz in a discreet manner, though the careful reader will spot contentious issues. These include the struggle for a different type of protagonist – not a hero, but an individual entangled in romantic myths, paralysing their life forces; a different perception of the past, rational and fair rather than glorified and martyrological; finally, a different outlook on the present and the future, promoting entrepreneurship and economy as tools for the development of Poland as a European partner, rather than the idealistic focus on the utopian, foregone concepts of military achievements. The text highlights the similarities in the characters of Wokulski and Wołodyjowski, with special emphasis on the final scenes and the demise of the world after the protagonists’ respective disappearance. The two famous literary suicides, patterning after the deed of Ordon as depicted in Mickiewicz’s poem, have been parodied (e.g. by Mrożek) and adopted, thus becoming literary weapons in the struggle with the Polish mythopoeia, xenophobia, and exaggerated patriotism.

Keywords

EN

The Doll of Bolesław Prus; Colonel Wołodyjowski of Henryk Sienkiewicz; polish myths; suicide

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
• Year: 2016
• Volume: 38
• Issue: 8
• Pages: 5-25

Dates

published

2017-07-06

Contributors

author

Dorota Samborska-Kukuć

• University of Lodz, Faculty of Philology, Institute of Polish Philology, Department of Positivism and Young Poland Literature

References

• Bachórz Józef, “Lalka” w kontekście “Trylogii”, “Rocznik Towarzystwa Literackiego imienia Adama Mickiewicza”, Year 26/27: 1991/1992, pp. 27–40.
• Bachórz Józef, Sienkiewicz – Orzeszkowa – Prus: spotkanie u szczytu twórczości, w: “Lalka” i inne. Studia w stulecie polskiej powieści realistycznej, Józef Bachórz, Michał Głowiński (eds.), IBL PAN, Warsaw 1992, pp. 9–28.
• Bartoszyński Kazimierz, Powieść w świecie literackości, IBL PAN, Warsaw 1991.
• Bujnicki Tadeusz, Sześć szkiców o Zagłobie i inne studia sienkiewiczowskie, DiG, Warsaw 2014.
• Chmielowski Piotr, “Lalka” Bolesława Prusa, „Ateneum” 1890, vol. 1, issue 3, pp. 471–483.
• Eco Umberto, Lector i fabula. Współdziałanie w interpretacji tekstów narracyjnych, transl. Piotr Salwa, PIW, Warsaw 1994.
• Krzemińska Wanda, Bohater mityczny w powieściach polskich i francuskich, PWN, Warsaw 1985.
• Krzyżanowski Julian, Kalendarz życia i twórczości Henryka Sienkiewicza, in: Henryk Sienkiewicz, Dzieła, vol. LVII, PIW, Warsaw 1954.
• Krzyżanowski Julian, Pokłosie Sienkiewiczowskie, PIW, Warsaw 1973.
• Kubaszewski Cezary, “Przecież to jasne, że Stach zabił się w Zasławiu…”. Dynamika znaczeń w odbiorze “Lalki” Bolesława Prusa (w aspekcie zakończenia powieści), in: Nowe stulecie trójcy powieściopisarzy, Andrzej Makowiecki (ed.), Wydawnictwo UW 1992, pp. 183–195.
• Ludorowski Lech, Wizjoner przeszłości. Powieści historyczne Henryka Sienkiewicza, Wydawnictwo UMCS, Lublin 1999.
• Ludorowski Lech, Requiem finalne “Pana Wołodyjowskiego”, in: idem, Wizjoner przeszłości. Powieści historyczne Henryka Sienkiewicza, Wydawnictwo UMCS, Lublin 1999, pp. 334–342.
• Martuszewska Anna, Bolesława Prusa “prawidła” sztuki literackiej, Wydawnictwo UG, Gdańsk 2003.
• Martuszewska Anna, Światy (nie)możliwe powieści, Wydawnictwo UG, Gdańsk 2001.
• Martuszewska Anna, Poetyka polskiej powieści dojrzałego realizmu 1876–1895, Ossolineum, Wroclaw 1977.
• Matusiak Gabriela, Państwo Wołodyjowscy jako małżeństwo nie tylko barokowe, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica” vol. 7 (2005), issue 1, pp. 279–302.
• Mazan Bogdan, Impresjonizm “Trylogii” Henryka Sienkiewicza, Wydawnictwo UŁ, Łódź 1993.
• Mazan Bogdan, Wstęp, in: H. Sienkiewicz, Pan Wołodyjowski, Bogdan Mazan, Danuta Mazanowa (eds.), Ossolineum, Wroclaw 1995, pp. 3–90.
• Meresiński Sławomir, Henryk Sienkiewicz wobec tradycji romantycznej, Wydawnictwo Pedagogiczne, Kielce 1992.
• Mrożek Sławomir, Polska w obrazach i inne polskie cykle, Stanisław Rosiek (ed.), Słowo/Obraz Terytoria, Gdańsk 1998.
• Piwińska Marta, Legenda romantyczna i szydercy, IBL PAN, Warsaw 1973.
• Prus Bolesław, “Ogniem i mieczem”. Powieść z dawnych lat Henryka Sienkiewicza, in: idem, Pisma, vol. XXIX, Studia literackie, artystyczne i polemiki, Zygmunt Szweykowski (ed.), PIW, Warsaw 1950.
• Prus Bolesław, Lalka, vol. 1–2, Józef Bachórz (ed.), Ossolineum, Wroclaw 1998.
• Samborska-Kukuć Dorota, “Lalka” Bolesława Prusa – pamięć tragedii greckiej. Z problemów intertekstualności, Primum Verbum, Łódź 2011.
• Sienkiewicz Henryk, Dzieła zebrane, vol. 7–19, Julian Krzyżanowski (ed.), PIW, Warsaw 1949.
• Szweykowski Zygmunt, “Trylogia” Sienkiewicza i inne szkice o twórczości pisarza, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1973.
• Tomkowski Jan, Prawdziwe zakończenie “Lalki”, albo co się stało z Wokulskim, in: Bolesław Prus: pisarz nowoczesny, Jakub A. Malik (ed.), Wydawnictwo KUL, Lublin 2009, pp. 9–21.

Identifiers

DOI

10.18778/1505-9057.38.01