Polish literature and the Konzentrationslager. The beginning

• Authors: Arkadiusz Morawiec
• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

In the article the author discusses the beginnings of Polish camp literature, more precisely: literature referring to the Nazi German concentration camps. For decades it was assumed that the earliest Polish texts of that type were published in 1945. It appears that the first works – reports and memoirs – were published before the outbreak of WWII. In this article, the author discusses them in the historical and historical-literary contexts (mainly in the context of German writings).

Keywords

EN

Concentration camp literature; definition; concentration camp

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
• Year: 2017
• Volume: 44
• Issue: 6
• Pages: 23-48

Dates

published

2018-02-08

Contributors

author

Arkadiusz Morawiec

• Chair of Polish Literature of the 20th and 21st Century, Faculty of Philology, University of Lodz

References

• Abraham M., Juda verrecke. Ein Rabbiner im Konzentrationslager. Introduction K. L. Reiner. Teplitz-Schönau 1934.
• Als sozialdemokratischer Arbeiter im Konzentrationslager Papenburg. Introduction W. Bredel. Moscow 1935.
• Anculewicz Z., “Obóz koncentracyjny w Dachau w reportażu Jerzego Rogowicza.” Mrągowskie Studia Humanistyczne, vol. 2 (2000).
• Aus Hitlers Konzentrationslagern. K. Bürger (ed.). Moscow 1934.
• Autobiografia Rudolfa Hössa, komendanta obozu oświęcimskiego Trans. W. Grzymski. Foreword F. Ryszka. Notes developed by A. Pankowicz. Warsaw 1990.
• Beimler H., Im Mörderlager Dachau. 4 Wochen in den Händen der Braunen Banditen. Moscow 1933.
• Beimler H., In hitleristishn kontsentracye-lager Dakhau. For vokhn in di hent fun di broyne banditn. Trans. V. L. Z. Varshe 1934.
• Beimler H., W katowni faszystowskich zbirów. Foreword G. Rwala. Moscow 1934.
• Billinger K. [aka Massing P. W.], Schutzhäftling 880. Aus einem deutschen Konzentrationslager. Roman. Paris 1935.
• [Borowski T.], “Czasy pogardy”, [in:] [ibid.], gdziekolwiek ziemia… cykl poetycki. [Warsaw 1942].
• Braunbuch über Reichstagbrand und Hitler Terror. Basel 1933.
• Bredel W., Egzamin. Powieść. Trans. A. Linke. Warsaw 1954.
• Bredel W., Die Prüfung. Roman aus einem Konzentrationslager. London 1934.
• Brunatna księga. Podpalenie Reichstagu i teror [!] hitlerowski. Foreword Lord Marley. Warsaw 1934.
• Cieślak T., Oranienburg-Sachsenhausen. Hitlerowskie obozy koncentracyjne 1933–1945. Warsaw 1972.
• Czaplejewicz E., Polska literatura łagrowa. Warsaw 1992.
• Deutsch für Deutsche. Leipzig [1935].
• Dunin-Wąsowicz K., Ruch oporu w hitlerowskich obozach koncentracyjnych 1933–1945. 2nd edition. Warsaw 1983.
• Dymek S., Hans Beimler (1895–1936). Warsaw 1975.
• Escaped Prisoner, The Sonnenburg Torture Camp. New York 1934.
• Fiedor K., Militaryzmowi i faszyzmowi – nie. Carl von Ossietzky, życie i walka. Warsaw 1986.
• Frank B., Der Reisepass. Roman. Amsterdam 1937.
• Frank B., Paszport księcia. Trans. R. Granicy. [Lviv 1938].
• Das Gesetz zur Ordnung der Nationalen Arbeit. Leipzig [1934].
• Gittig H., Illegale antifaschistische Tarnschriften 1933 bis 1945. Leipzig 1972.
• Gul R. B., Oranenburg. Čto ja videl v gitlerovskom koncentrationnom lagere. [Paris 1937].
• Hinrichs K., Staatliches Konzentrationslager VII. Eine „Erzihungsanstalt” im Dritten Reich. London 1936.
• Hirsch W., Hinter Stacheldraht und Glitter. Erlebnisse und Erfahrungen in den Konzentrationslagern und Gafängnissen Hitlerdeutschlands. Zürich–Paris 1934.
• Hirsch W., Sozialdemokratische and kommunistische Arbeiter im Konzentrationslager. [Strasbourg] 1934.
• Hornung W. [aka Zerfaβ J.], Dachau – Eine Chronik. Zürich 1936.
• Kachnicz Z., “Muzyka, pieśni i piosenki jako sposób na samoobronę psychiczną więźniów obozów hitlerowskich.” Przegląd Humanistyczny, 2005, issue 2.
• Kiedrzyńska W., “Międzynarodowa bibliografia hitlerowskich obozów koncentracyjnych 1933– 1976.” Biuletyn Głównej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich, [vol.] 30 (1981).
• Kiedrzyńska W., Ravensbrück. Kobiecy obóz koncentracyjny. 2nd edition, amended. Warsaw 1965.
• Kogon E., Der SS-Staat. Das System der deutschen Konzentrationslager. Frankfurt am Main 1946.
• Kühnrich H., Der KZ-Staat. Die faschistischen Konzentrationslager 1939 bis 1945. Berlin 1980.
• Kulesza D., Dwie prawdy. Zofia Kossak i Tadeusz Borowski wobec obrazu wojny w polskiej prozie lat 1944–1948. Białystok 2006.
• Kunicki W., “Liepmann Heinz”, [in:] Pisarze niemieckojęzyczni XX wieku. Leksykon encyklopedyczny PWN. Marek Zubyra (ed.) Warsaw 1996.
• Langhoff W., Die Moorsoldaten. 13 Monate Konzentrationslager. Unpolitischer Tatsachenbericht. Zürich 1935.
• Lenardowicz M., Na wyspach tortur i śmierci. Pamiętnik z Sołówek. Warsaw 1930.
• Lenardowicz M., Za czerwonym kordonem. Wspomnienia pobytu w Rosji Sowieckiej. Warsaw 1931.
• [Liepmann H.], “Śmierć made in Germany”. Wiadomości Literackie, 1934, issue 1.
• Liepmann H., Das Vaterland. Ein tatsachen Roman aus dem heutigen Deutschland. Amsterdam 1933.
• Liepmann H., Śmierć made in Germany. Powieść. Trans. I. Berman. Lviv [1934].
• Liste des deutschfeindlichen, schädlichen und unerwünschten polnischen Schrifttums. Herausgegeben im Amt des Generalgouverneurs für besetzen polnischen Gebiete. Issue 1. Krakow 1940.
• Makowiecki A. Z., “Opowieść o zagładzie: Seweryny Szmaglewskiej «Dymy nad Birkenau».” Kultura, 1969, issue 26.
• Malewski S., Karol Ossietzky, laureat nagrody pokojowej Nobla. Lviv 1936.
• Malraux A., Czasy pogardy. Trans. W. Rogowicz. Warsaw 1936.
• Malraux A., Le temps de mépris. Paris [1935].
• Mańkowski Z., “Obozy hitlerowskie – Majdanek – Lubelszczyzna”, [in:] Majdanek 1941–1944. T. Mencel (ed.) Lublin 1991.
• Meyer W., Wernicke K., Der Elektromotor im Kleingewerbe und Haushalt. Leipzig [1934].
• “Miejsca odosobnienia. Oświadczenie premjera L. Kozłowskiego.” Gazeta Polska, 1934, issue 168. Mnichowski P., Obóz koncentracyjny i więzienie w Sonnenburgu (Słońsku) 1933–1945. Warsaw 1982.
• Morawiec A., Literatura w lagrze, lager w literaturze. Fakt – temat – metafora. Wydawnictwo Akademii Humanistyczno-Ekonomicznej w Łodzi, Łódź 2009.
• Mord im Lager Hohenstein. Berichte aus dem Dritten Reich. Moscow 1933.
• Musioł T., Dachau 1933–1945. 2nd edition, amended. Opole–Katowice 1971.
• Niedyskrecje pocztowe. Korespondencja Tadeusza Borowskiego. Collected, explained, and discussed by Tadeusz Drewnowski. Warsaw 2001.
• Nogaj S., Gusen. Pamiętnik dziennikarza. Part 1. Katowice 1945.
• Nogaj S., Za drutami i kratami Trzeciej Rzeszy. Reportaże. Vol. 2. Katowice 1939.
• Nogaj S., Za kratami i drutami Trzeciej Rzeszy. Reportaże. [Katowice] 1937.
• Nogaj S., Za kratami i drutami Trzeciej Rzeszy. Reportaże. [2nd edition. Vol. 1. Katowice] 1939.
• Obóz w Dachau. Trans. Z. Gr[abowski]. Wiadomości Literackie, 1937, issue 51.
• “O czym p. Goebbels nie mówił w Warszawie? Obóz izolacyjny – Oranienburg”. Robotnik, 1934, issue 221.
• “Oświęcimskie książki.” Wolni Ludzie, 1947, issue 5.
• “O wolność dla pacyfistów niemieckich.” Robotnik, 1934, issue 231.
• Pilichowski Cz., “Hitlerowskie obozy i ośrodki przymusowego odosobnienia oraz ich rola w realizacji programu ludobójstwa i zagłady narodu polskiego”, [in:] Obozy hitlerowskie na ziemiachpolskich 1939–1945. Informator encyklopedyczny. Author and editorial team: Czesław Pilichowski et al. Warsaw 1979.
• Polit I., Miejsce odosobnienia w Berezie Kartuskiej w latach 1934–1939. Toruń 2003.
• Poraj K., Koszary i koszmary. Lviv [1939].
• Rajewski L., “Seweryna Szmaglewska.” Na straży, 1963, issue 23.
• Rogowicz J., “W obozie koncentracyjnym.” Kurier Warszawski, 1936, issue 255 (evening issue); “Za co? Od jak dawna?”, issue 256 (evening issue); “«Wychowanie» przez obóz”, issue 258; “Wszerz i wzdłuż obozu”, issue 260 (evening issue); “«Korytarz» polski w obozie”, issue 308 (evening issue); “Jak ich żywią?”, issue 314; “Przyszłość obozu”, issue 321.
• Rost N., De brouwerij van Oraniënburg. Een concentratiecamp in het Derde Rijk. Amsterdam 1933.
• “Rozporządzenie w sprawie osób zagrażających bezpieczeństwu, spokojowi i porządkowi publicznemu.” Gazeta Polska, 1934, issue 168.
• Rulewicz [aka Weintraub] K., Karol Ossietzky. Lviv 1937 [correctly 1936].
• Ryszka F., Państwo stanu wyjątkowego. Rzecz o systemie państwa i prawa Trzeciej Rzeszy. 3rd edition, amended. Wrocław 1985.
• Schäfer W., Konzentrationslager Oranienburg. Das Anti-Braunbuch über das erste deutsche Konzentrationslager. Berlin [1934].
• Seger G., Oranienburg. Erster autentischer Bericht eines aus dem Konzentrationslager Geflüchteten. Afterword by H. Mann. Karlsbad 1934.
• Siegelberg M., Schutzhaftjude 13877. Die Leidensgeschichte zweier Menschen. Shanghai 1939.
• Skwarczyńska S., Wstęp do nauki o literaturze. Vol. 1. Warsaw 1954.
• Słonimski A., “Kronika tygodniowa.” Wiadomości Literackie, 1934, issue 37.
• Sobański A., Cywil w Berlinie. Warsaw 1934.
• Sofsky W., The Order of Terror. The Concentration Camp. Trans. W. Templer. Princeton 1997.
• Szyszkowski W., “Rogowicz Jerzy”, [in:] Polski słownik biograficzny. Vol. 31. Wrocław 1988–1989.
• Śleszyński W., Obóz odosobnienia w Berezie Kartuskiej 1934–1939. Białystok 2003.
• Vogler H., “Liryka i piekło.” Gazeta Polska, 1946, issue 69.
• Werner A., “Wstęp”, [in:] Borowski T., Utwory wybrane. A. Werner (ed.) Wrocław 1991.
• “W niemieckich obozach koncentracyjnych.” Przewodnik Katolicki, 1939, issue 27.
• Wójcik W., “Byłem w piekle… Lublinianin w niemieckim obozie koncentracyjnym w Buchenwaldzie.” Głos Lubelski, 1939, issues 225–227; 229–234; 236–239.
• Wyka K., “Pogranicze powieści.” Twórczość, 1946, vol. 2.
• “Z praktyki obozów izolacyjnych. Los Karola Ossietzkiego.” Robotnik, 1934, issue 237.
• Zürcher F., Kreuzzug gegen das Christentum. Zürich–New York 1938.
• Zürcher F., Krucjata przeciw chrześcijaństwu. Zurich–New York 1938.

Identifiers

DOI

10.18778/1505-9057.44.02