Jaworzno. Invisibility

• Authors: Arkadiusz Morawiec
• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

The article discussed the literary representations of the communist labour camp in Jaworzno (1945–1956), particularly the short story by Seweryna Szmaglewska entitled Amnestia zastukała dobram (1956), a novel by Kazimierz Koźniewski entitled Bunt w więzieniu (1968), and a short story by Sławomir Mrożek entitled Jaworzno (1985). The discussion also applied to the problem of ideological entanglement of Polish literature and Polish writers (particularly during the Stalinist period), and the reasons for their (and the society’s) “overlooking” the obvious manifestations of communist terror. Its alleged “invisibility” was analogous to the “invisibility” of the crimes committed by the Nazis, allegedly not noticed by the citizens of the Third Reich. Among Polish writers, that analogy between Nazism and communism was indicated by Mrożek, while the similarities of both totalitarian systems were identified also by Szmaglewska and Czesław Miłosz.

Keywords

EN

communist labour camp in Jaworzno; Seweryna Szmaglewska; Kazimierz Koźniewski; Sławomir Mrożek; Stalinist terror in Poland

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
• Year: 2017
• Volume: 46
• Issue: 8
• Pages: 127-144

Dates

published

2018-05-11

Contributors

author

Arkadiusz Morawiec

• Associate Professor; Chair of Polish Literature of the 20th and 21st Century, Institute of Polish Philology and Speech-Language Pathology, University of Łódź

References

• Borowska Janina, “Twarda szkoła ludzi”, Trybuna Ludu 1955, issue 55, p. 4.
• Cenckiewicz Sławomir, Gontarczyk Piotr, “Konfident z wyboru”, Wprost 2006, issue 24, pp. 38–40.
• Dubiel Paweł, “Jan Karol Kalkowski”, Zeszyty Prasoznawcze 1989, issue 4, pp. 5–10.
• Dziurok Adam, “Volksdeutsche w Centralnym Obozie Pracy w Jaworznie”, in: Obóz dwóch totalitaryzmów. Jaworzno 1943–1956. Materiały z konferencji naukowej „Historia martyrologii i obozów odosobnienia w Jaworznie w latach 1939–1956”, 2nd edition amended, vol. 1, KazimierzMiroszewski, Zygmunt Woźniczka (eds.), Muzeum Miasta Jaworzna, Jaworzno 2007,pp. 52–60.
• Fedorowicz Andrzej, “Przymusowy obóz pracy w Jaworznie. Wzorowy polski łagier”, Polityka 2014, issue 2, p. 54.
• Jędrzejewski Zdzisław, “Pierwszy zakład karny dla więźniów młodocianych w Polsce. «Jaworzno»”, Przegląd Więziennictwa 1961, issue 2, pp. 5–53.
• Justification [to a resolution of the Jaworzno City Council on naming one of the town’s streets after Stanisław Lem], http://www.jaworzno.pl/pl/rada_miejska/konsultacje_spoleczne/dokument/146/ulica_stanislawa_lema.html [accessed on 18.11.2016].
• Kijowski Andrzej, Dziennik 1955–1969, selection and editing Kazimiera Kijowska and Jan Błoński, Wydawnictwo Literackie, Krakow 1998.
• Kopka Bogusław, Obozy pracy w Polsce 1944–1950. Przewodnik encyklopedyczny, Niezależna Oficyna Wydawnicza Nowa, Ośrodek „Karta”, Warsaw 2002.
• Koźniewski Kazimierz, Bunt w więzieniu, Czytelnik, Warsaw 1968.
• Koźniewski Kazimierz, Słownik swoich i obcych, Iskry, Warsaw 1994.
• Koźniewski Kazimierz, Zimowe kwiaty. Powieść współczesna, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warsaw 1959.
• Kuźnik Grażyna, Hektary Morela (10 reportaży o COP Jaworzno), [missing publisher, place and year of publication], http://www.sbc.org.pl/dlibra/plain-content?id=73070 [accessed on 18.11.2016].
• Lem Stanisław, statement during a Polish Radio show Zapiski ze współczesności, http://ninateka.pl/film/stanislaw-lem-zapiski-ze-wspolczesnosci-3-5 [accessed on 12.11.2016].
• Lustig Tadeusz, Orlęta w Jaworznie. Kartki z pamiętnika, Księgarnia Akademicka, Krakow 1997.
• Łuszczyna Marek, Mała zbrodnia. Polskie obozy koncentracyjne, Znak, Krakow 2017.
• Mandalian Andrzej, “Wieczór w Jaworznie”, in: Braun Andrzej, Mandalian Andrzej, Woroszylski Wiktor, Wiosna sześciolatki. Wiersze, Książka i Wiedza, Warsaw 1951, pp. 39–42.
• Miłosz Czesław, “Rzeka”, in: ibid., Ocalenie, Spółdzielnia Wydawnicza Czytelnik, Warsaw 1945, pp. 74–75.
• Miłosz Czesław, Captive mind, trans. Jane Zielonko, Knopf, New York 1953.
• Miłosz Czesław, Native Realm. A Search for Self-Definition, trans. C.S. Leach, University of California Press, Berkeley 1981.
• Miroszewski Kazimierz, “Powstanie i funkcjonowanie Centralnego Obozu Pracy w Jaworznie (1945–1949)”, Dzieje Najnowsze 2002, issue 2, pp. 23–40.
• Miroszewski Kazimierz, “Miejsce Centralnego Obozu Pracy Jaworzno w polskim systemie więzienno- obozowym”, in: Obóz dwóch totalitaryzmów. Jaworzno 1943–1956. Katalog wystawy, Adrian Rams (ed.), Muzeum Miasta Jaworzna, Jaworzno 2014, pp. 41–51.
• Morawiec Arkadiusz, Seweryna Szmaglewska (1916–1992). Bibliografia, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej, Łódź 2007.
• Mrożek Sławomir, Baltazar. Autobiografia, Oficyna Literacka Noir sur Blanc, Warsaw 2006.
• Mrożek Sławomir, “Jaworzno”, Kultura 1985, issue 1/2, pp. 31–39.
• Mrożek Sławomir, “Młode miasto”, Przekrój 1950, issue 276, pp. 8–9.
• Mrożek Sławomir, “Popiół? Diament?”, Kultura 1983, issue 1/2, pp. 33–41.
• Mrożek Sławomir, “Rozmowa”, Dialog 1981, issue 2, pp. 140–141.
• Mrożek Sławomir, “Szyny”, Gazeta Wyborcza 1997, issue 202, p. 15.
• Mróz Tadeusz Kazimierz, “Niepokorni – młodociani więźniowie polityczni z lat 1944–1956”, in: Obóz dwóch totalitaryzmów. Jaworzno 1943–1956. Materiały z konferencji naukowej „Historiamartyrologii i obozów odosobnienia w Jaworznie w latach 1939–1956”, 2nd edition amended, vol. 1, Kazimierz Miroszewski, Zygmunt Woźniczka (eds.), Muzeum Miasta Jaworzna, Jaworzno 2007, pp. 144–156.
• Obóz dwóch totalitaryzmów. Jaworzno 1943–1956, 2nd edition, Ryszard Terlecki, Muzeum Miasta Jaworzna, Jaworzno 2007.
• Obóz dwóch totalitaryzmów. Jaworzno 1943–1956. Katalog wystawy, Adrian Rams (ed.), Muzeum Miasta Jaworzna, Jaworzno 2014.
• Obóz dwóch totalitaryzmów. Jaworzno 1943–1956. Materiały z konferencji naukowej „Historia martyrologii i obozów odosobnienia w Jaworznie w latach 1939–1956”, 2nd edition amended,vol. 1, Kazimierz Miroszewski, Zygmunt Woźniczka (eds.), Muzeum Miasta Jaworzna,Jaworzno 2007.
• “Odmieniły się role, ale tylko częściowo. Odwiedzamy obóz pracy dla «foksów» w Jaworznie”, Kurier Popularny 1946, issue 210, p. 4.
• Peukert Detlev. J.K., “Codzienność i barbarzyństwo. O normalności Trzeciej Rzeszy”, in: Nazizm. Trzecia Rzesza a procesy modernizacji, selected and edited by Hubert Orłowski, trans. MariaTomczak, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2000, pp. 150–166.
• Piper Franciszek, “Podobóz KL Auschwitz «Neu-Dachs» w Jaworznie 1943–1945”, in: Obóz dwóch totalitaryzmów. Jaworzno 1943–1956. Materiały z konferencji naukowej „Historia martyrologii i obozów odosobnienia w Jaworznie w latach 1939–1956”, 2nd edition amended, vol. 1,Kazimierz Miroszewski, Zygmunt Woźniczka (eds.), Muzeum Miasta Jaworzna, Jaworzno2007, pp. 14–28.
• Setkiewicz Piotr, “Podobóz Neu-Dachs w Jaworznie”, in: Obóz dwóch totalitaryzmów. Jaworzno 1943–1956. Katalog wystawy, Adrian Rams (ed.), Muzeum Miasta Jaworzna, Jaworzno 2014,pp. 19–39.
• Siedlecka Joanna, “Agent «33» – na swoich i obcych (Kazimierz Koźniewski)”, in: ibid., Kryptonim „Liryka”. Bezpieka wobec literatów, Prószyński i S-ka, Warsaw 2008, pp. 155–201.
• Słomczyński Michał, “Turbiny imienia Stalina”, Życie Literackie 1953, issue 12, p. 2.
• Stanuch Stanisław, “Zwycięstwo nie ma skrzydeł”, Pokolenie 1953, issue 32, pp. 6–7.
• Stephan Halina, Mrożek, Wydawnictwo Literackie, Krakow 1996.
• Szmaglewska Seweryna, “Amnestia zastukała do bram”, Po prostu 1956, issue 46, p. 5.
• Szwagrzyk Krzysztof, Jaworzno. Historia więzienia dla młodocianych więźniów politycznych 1951–1955, „Jaworzniacy” – Fundacja Pomocy Byłym Młodocianym Więźniom PolitycznymLat 1944–1956, Wydawnictwo Klio, Warsaw–Wrocław 1999.
• Trznadel Jacek, Hańba domowa. Rozmowy z pisarzami, Wydawnictwo Test, Lublin 1990.
• Woźniczka Zygmunt, “Centralny Obóz Pracy w Jaworznie na tle stalinowskiego systemu represji (1945–1950)”, in: Obóz dwóch totalitaryzmów. Jaworzno 1943–1956. Materiały z konferencjinaukowej „Historia martyrologii i obozów odosobnienia w Jaworznie w latach 1939–1956”, 2nd edition amended, vol. 1, Kazimierz Miroszewski, Zygmunt Woźniczka (eds.), Muzeum Miasta Jaworzna, Jaworzno 2007, pp. 87–113.
• Wyrwich Mateusz, Łagier Jaworzno, 2nd edition, Oficyna Wydawnicza Rytm, Warsaw 2013.
• “Za drutami, w których nie czai się śmierć. Pod strażą, która nie katuje, pracują w Jaworznie volksdeutsche”, Express Wieczorny 1946, issue 71, p. 2.

Identifiers

DOI

10.18778/1505-9057.46.06