Skrawki, notatki, drobiazgi, relikwie. O poezji buchenwaldzkiej Zygmunta Lubicz-Zaleskiego

• Authors: Magdalena Izabella Sacha

Title variants

Skrawki, notatki, drobiazgi, relikwie. O poezji buchenwaldzkiej Zygmunta Lubicz-Zaleskiego

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The subject of the study focuses on the poetry of the Polish-French literature historian Zygmunt Lubicz-Zaleski (1882–1967). The reason for my research was the Polish edition (2016) of his poetic cycle Relikwiarz buchenwaldzki (Reliquary of Buchenwald) which was created in the Nazi concentration camp Buchenwald (Germany) between 1943–1945 and until now was not widely known among the readers in Poland. Lubicz-Zaleski’s concentration camp poetry is presented within the context of looking at the nuances that the Polish and German prisoners’ of war collection of poetry shared about their ordeal while in Buchenwald. I also point out the domination of the German former communist prisoners in access to publishing within the German Democratic Republic after 1945 and because of this the lack of availability of French and Polish publications in East Germany. The main aim of the study was looking at Lubicz-Zaleski’s war poetry and its reception in a broader historical-political context.

Keywords

EN

German concentration camp Buchenwald; poetry; cultural life during WWII; French–Polish cultural connection

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
• Year: 2018
• Volume: 47
• Issue: 1
• Pages: 17-39

Dates

published

2018-05-25

Contributors

author

Magdalena Izabella Sacha

• Uniwersytet Gdański, Instytut Badań nad Kulturą, Katedra Kulturoznawstwa, ul. Wita Stwosza 55, 80-308 Gdańsk-Oliwa

References

• Anthologie des poèmes de Buchenwald, red. André Verdet, Robert Laffont, Paris 1946.
• Archiwum Zygmunta Lubicz Zaleskiego w zbiorach Biblioteki Polskiej w Paryżu. Informator o zasobie, oprac. Urszula Klatka przy współpr. Grzegorza Fulary [i in.], pod red. Moniki Jaglarz i Urszuli Klatki, Polska Akademia Umiejętności, Kraków 2011.
• Bárta František, Pod Goethovým dubem a jine prosy, Světovy literarni klub, Praha 1946.
• Borwicz Michał Maksymilian, Literatura w obozie, Centralna Żydowska Komisja Historyczna przy C.K. Żydów Polskich, Kraków 1946.
• Borwicz Michał M., Między drutem kolczastym i gwiazdami, w: Pieśń ujdzie cało… Antologia wierszy o Żydach pod okupacją niemiecką, szkicem wstępnym poprzedził Michał M. Borwicz, Wydawnictwo Centralnej Żydowskiej Komisji Historycznej, Warszawa 1947, s. 64–69.
• Brand Katharina, Die Lyrik aus Buchenwald. Eine Darstellung der künstlerischen Tätigkeiten der KZ Häftlinge und eine Untersuchung der im KZ geschaffenen Lyrik, Diplomarbeit imStudiengang Germanistik in der Fakultät Sprach- und Literaturwissenschaften der Otto-Friedrich-Universität Bamberg, Bamberg 2002.
• Buchenwald. Mahnung und Verpflichtung, red. Walter Bartel, Kongress, Berlin 1950.
• Czarnecki Wacław, Zonik Zygmunt, Walczący obóz Buchenwald, przedm. Franciszek Ryszka, Książka i Wiedza, Warszawa 1969.
• Fehr Johannes, O kończeniu – i o tym, czego nie można usunąć, w: Ludwik Fleck – tradycje, inspiracje, interpretacje, pod red. Bożeny Płonki-Syroki, Pawła Jarnickiego i Bogdana Balickiego, Wydawnictwo Fundacji Projekt Nauka, Wrocław 2015, s. 193–211.
• Der gefesselte Wald. Gedichte aus Buchenwald: Französisch-Deutsche Ausgabe, oprac. Wulf Kirsten, Anette Seemann, Wallstein, Göttingen 2013.
• Der „gesäuberte” Antifaschismus. Die SED und die roten Kapos von Buchenwald: Dokumente, red. Lutz Niethammer, Karin Hartewig, Akademie, Berlin 1994.
• Grabner Hasso, Fünfzehn Schritte gradaus. Gedichte, Aufbau, Berlin 1959.
• Jaiser Constanze, Poetische Zeugnisse. Gedichte aus dem Frauen-Konzentrationslager Ravensbrück 1939–1945, Metzler, Stuttgart 2000.
• Karay Felicja, Granaty i poematy. Obóz pracy Hasag-Leipzig, Tel-Aviv 1999.
• Kertész Imre, Das unsichtbare Weimar: Das Konzentrationslager Buchenwald. Eine Erinnerung, „Merian” 1994, nr 4, s. 100.
• Kirsten Wulf, Seemann Anette: Der gefesselte Wald. Einleitung [online], http://www.planetlyrik.de/wulf-kirsten-und-annette-seemann-hrsg-der-gefesselte-wald/2014/09/ [dostęp: 10.03.2017].
• Konzentrationslager Buchenwald 1937–1945. Begleitband zur ständigen historischen Ausstellung, red. Harry Stein, Wallstein, Göttingen 1999.
• Lubicz-Zaleski Zygmunt, Expérience psychologique et socaile des camps de concentration allemands. Communication faite á l’Académie des Sciences Morales et Politique; séance du 17.6.1946, Bibliothèque Polonaise, Paris 1946.
• Lubicz-Zaleski Zygmunt, Pamiętnik. Od Grotowic do Buchenwaldu (1939–1945), oprac. Małgorzata Willaume, Akademickie Centrum Graficzno-Marketingowe Lodart, Paryż–Łódź 1998.
• Lubicz-Zaleski Zygmunt, Relikwiarz buchenwaldzki, oprac. Jan Zieliński, Volumen, Société Historique et Littérairie Polonaise, Warszawa–Paryż 2016.
• Lubicz-Zaleski Zygmunt, Z relikwiarza poetyckiego, „Wiadomości” 1966, nr 44, s. 1.
• Markiewicz Zygmunt, Zygmunt Lubicz-Zaleski (29 grudnia 1882–15 grudnia 1967), „Pamiętnik Literacki” 1969, z. 1, s. 413–414.
• Morawiec Arkadiusz, Literatura w lagrze, lager w literaturze. Fakt – temat – metafora, Wydawnictwo Akademii Humanistyczno-Ekonomicznej, Łódź 2009.
• Neumann-Thein Philipp, Parteidisziplin und Eigenwilligkeit. Das Internationale Komitee Buchenwald- Dora und Kommandos, Wallstein, Göttingen 2014.
• Nouveau L.-H., Un Autre monde. Seize mois à Buchenwald. Avec 38 dessins de l’auteur, Calmann-Lévy, Paris 1961.
• Polak Edmund, Dziennik buchenwaldzki, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1983.
• Polak Edmund, Morituri, Czytelnik, Warszawa 1968.
• Sacha Magdalena, Dąb Goethego czyli o ochronie pomników przyrody w III Rzeszy, w: Poszukiwanie sensów. Lekcja z czytania kultury, red. Piotr Kowalski, Zbigniew Libera, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2006, s. 197–222.
• Sacha Magdalena, „Gdyście w obóz przybyć już raczyli…”. Obraz kultury lagrowej w świadectwach więźniów Buchenwaldu 1937–1945, Instytut Pamięci Narodowej. Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, Bydgoszcz–Gdańsk 2014.
• Sacha Magdalena, „Prawda i zmyślenie”. Mit i historia w pewnej opowieści z obozu koncentracyjnego, w: Ludwik Fleck – tradycje, inspiracje, interpretacje, pod red. Bożeny Płonki-Syroki, Pawła Jarnickiego i Bogdana Balickiego, Wydawnictwo Fundacji Projekt Nauka, Wrocław 2015, s. 213–234.
• Schneider Wolfgang, Kunst hinter Stacheldraht. Ein Beitrag zur Geschichte des antifaschistischen Widerstandskampfes, Nationale Mahn- u. Gedenkstätte Buchenwald, Weimar 1973.
• Schnog Karl, Jedem das Seine. Satirische Gedichte, rys. H. Sandberg, Ulenspiegel, Berlin 1947.
• Schnog Karl, „Unbekanntes KZ”. Erlebtes, Bourg, Luxemburg 1945.
• Słownik badaczy literatury polskiej, red. Jerzy Starnawski, t. 4, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2001.
• Słownik współczesnych pisarzy polskich, t. 3: R–Ż, oprac. zespół pod red. Ewy Korzeniewskiej, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1964, s. 570–574.
• Staar Sonja, Kunst, Widerstand und Lagerkultur. Eine Dokumentation, NMG Buchenwald, Weimar–Buchenwald 1987.
• Stimmen aus Buchenwald. Ein Lesebuch, oprac. Holm Kirsten, Wulf Kirsten, Wallstein, Göttingen 2002.
• Święch Jerzy, Literatura polska w latach II wojny światowej, wyd. 3, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1997.
• Więzień Nr 4935 [Ludwik Fleck?], O dębie Goethego w obozie buchenwaldzkim, „Sztandar Ludu” 1945, nr z 14 XI, s. 5.
• Wójtowicz Kazimierz, Za drutami kacetów Auschwitz, Buchenwald, Bielsko-Biała 1998.
• Zieliński Jan, Posłowie, w: Lubicz-Zaleski Zygmunt, Relikwiarz buchenwaldzki, oprac. Jan Zieliński, Volumen, Société Historique et Littérairie Polonaise, Warszawa–Paryż 2016, s. 39–79.

Identifiers

DOI

10.18778/1505-9057.47.03