Ukradzione święto. Dożynki w PRL

• Authors: Monika Milewska

Title variants

Ukradzione święto. Dożynki w PRL

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł przedstawia historię dożynek w Polsce od czasów stalinowskich do lat 80. XX wieku. Pokazuje ich organizację i przebieg w poszczególnych okresach, jednak największy nacisk kładzie na ideologiczne znaczenie tego święta polskiej wsi „skradzionego” przez komunistów. Świadczy też o oporze Kościoła katolickiego i społeczności wiejskiej wobec zawłaszczenia przez władze wielowiekowej tradycji. Tekst powstał na podstawie badań archiwalnych przeprowadzonych w Warszawie, Krakowie i Gdańsku.

EN

The article presents the history of the harvest festival (called “dożynki”) in Poland from the Stalinist times until the 1980s. It shows its organization and course in particular periods, however, it puts the greatest emphasis on the ideological significance of this holiday of the Polish village “stolen” by the communists. It also shows resistance on the part of the Catholic Church and the rural community towards the appropriation of centuries-old tradition by the authorities. The text is based on archival research conducted in Warsaw, Kraków and Gdańsk.

Keywords

PL

Święto Plonów; dożynki; komunistyczna propaganda; Polska Rzeczpospolita Ludowa; polska wieś; Kościół katolicki; Święto Plonów; dożynki; komunistyczna propaganda; Polska Rzeczpospolita Ludowa; polska wieś; Kościół katolicki

EN

harvest festival; communist propaganda; Polish People’s Republic; Polish village; Catholic Church

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Zeszyty Wiejskie
• Year: 2020
• Volume: 26
• Pages: 179-201

Dates

published

2020-12-30

Contributors

author

Monika Milewska

• Uniwersytet Gdański, Wydział Historyczny, Instytut Archeologii i Etnologii

References

• Archiwum Akt Nowych w Warszawie, Głowny Komitet Organizacyjny Związku Kołek i Organizacji Rolniczych w Warszawie
• Archiwum Akt Nowych w Warszawie, Kancelaria Cywilna Prezydenta RP w Warszawie
• Archiwum Akt Nowych w Warszawie, Telewizja Polska S.A. Zbior wycinkow prasowych
• Archiwum Akt Nowych w Warszawie, Związek Samopomocy Chłopskiej. Zarząd Głowny w Warszawie
• Archiwum Narodowe w Krakowie, Prezydium Dzielnicowej Rady Narodowej Nowa Huta w Krakowie. Wydział Rolnictwa
• Archiwum Narodowe w Krakowie, Zarząd Wojewodzki Związku Młodzieży Polskiej w Krakowie
• Archiwum Państwowe w Gdańsku, Prezydium Gromadzkiej Rady Narodowej w Godziszewie
• Filmoteka Narodowa, Polska Kronika Filmowa 1945, 1947, 1949, 1963, 1973
• „Dziennik Ludowy” 1973
• „Gazeta Poznańska” 1955
• Informator dożynkowy, Warszawa 1956.
• „Polityka” 2002
• „Poznaj Swoj Kraj” 1975
• Sątowicz S., Byłem gorylem Gomułki i Gierka, Warszawa 2019.
• „Słowo Powszechne” 1964
• „Stolica” 1958
• Tejchma J., Kulisy dymisji. Z dziennikow ministra kultury 1974–1977, Krakow 1991.
• „Trybuna Mazowiecka” 1968
• „Tygodnik Demokratyczny” 1977
• „Tygodnik Rolnikow Solidarność” 1990
• Ciołek T.M., Olędzki J., Zadrożyńska A., Wyrzeczysko. O świętowaniu w Polsce, Warszawa 1976.
• Eliade M., Traktat o historii religii, przeł. J.W. Kowalski, Warszawa 2000.
• Etnografia Polski. Przemiany kultury ludowej, pod red. M. Biernackiej i in., t. II, Wrocław 1981.
• Fiedoruk A., Prywatne smaki PRL-u, Poznań 2011.
• Gloger Z., Encyklopedia staropolska ilustrowana, Warszawa 1901.
• Kienzler I., Kronika PRL 1944–1989. Uroczystości i święta, Warszawa 2015.
• Krawczyk-Wasilewska V., Wspołczesna wiedza o folklorze, Warszawa 1986.
• Naumowicz J., Narodziny Bożego Narodzenia, Krakow 2016.
• Ogrodowska B., Polskie obrzędy i zwyczaje doroczne, Warszawa 2009.
• Osęka P., Rytuały stalinizmu. Oficjalne święta i uroczystości rocznicowe w Polsce 1944–1956, Warszawa 2007.
• Polechoński P., Dożynki 1975, czyli wielkie zmiany w Koszalinie. Dostępne w Internecie: https://gk24.pl/dozynki-1975-czyli-wielkie-zmiany-w-koszalinie-a-tuz-przed-impreza-straszna-plotka-gierek-nie-przyjedzie-bo-zostal-ranny-w/ar/c1-13907296
• Szpak E., Między osiedlem a zagrodą. Życie codzienne mieszkańcow PGR-ow, Warszawa 2005.
• Zadrożyńska A., Homo faber i homo ludens. Etnologiczny szkic o pracy w kulturach tradycyjnej i wspołczesnej, Warszawa 1983.
• Zadrożyńska A., Powtarzać czas początku. O świętowaniu dorocznych świąt w Polsce, Warszawa 1985.

Identifiers

DOI

10.18778/1506-6541.26.08