Uniwersalizm vs. tradycjonalizm – różne racjonalności, odmienne antropologie

• Authors: Anna Kopeć-Kaczor

Title variants

EN

Universalism vs. Traditionalism – different rationality, different anthropologies

Abstracts

EN

The article presents thesis (claimed by Alasdair MacIntyre) that arguing about the meaning of such notions as 'identity', 'subjectivity', 'freedom' is unsolvable. These conflicts are based on a wrong concept that there is only one true rationality. MacIntyre confronts such concept (universalism) with that one which admits that there are many different types of rationalities (rooted in different traditions). The first part of the article shows his (MacIntyre) understanding of universality and tradition. The second focuses on such notions as identity and freedom developed in two traditions, liberlism and virtue ethics. In the end it presents the conclusion that the factor which distinguishes these two traditions is the fact of existing (not existing) goods of excellence.

PL

Artykuł przedstawia tezę (postawioną przez Alasdaira MacIntyre'a), że spór o znaczenie takich pojęć jak ‘tożsamość’, ‘podmiotowość’, ‘wolność’, jest nierozstrzygalny. Konflikty wokół nich opierają się na błędnym założeniu, że istnieje tylko jedna prawdziwa racjonalność. MacIntyre konfrontuje taką koncepcję (uniwersalizm) z podejściem, które przyznaje, że istnieje wiele różnych rodzajów racjonalności (zakorzenionych w różnych tradycjach). Pierwsza część artykułu prezentuje jak MacIntyre rozumie uniwersalność i tradycję Druga koncentruje się na takich pojęciach, jak tożsamość i wolność, rozwijanych przez dwie tradycje: liberalizm i etykę cnoty. Na koniec przedstawia wniosek, że czynnikiem odróżniającym od siebie te dwie tradycje jest fakt istnienia (nieistnienia) dóbr doskonałości.

Keywords

PL

uniwersalizm; tradycja; racjonalność; tożsamość; wolność

EN

universality; tradition; rationality; identity; freedom

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris
• Year: 2020
• Volume: 48
• Issue: 1
• Pages: 76-95

Dates

published

2020

Contributors

author

Anna Kopeć-Kaczor

• Uniwersytet Jagielloński

References

• Annas, J. (2011). Intelligent virtue. New York: Oxford University Press.
• Arystoteles. (2012). Etyka Nikomachejska. Warszawa: PWN.
• Chmielewski, A. (2014). Niewspółmierność, nieprzekładalność, konflikt. Relatywizm we współczesnej filozofii analitycznej. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
• Gałkowski, S. (2003). Rozwój i odpowiedzialność. Antropologiczne podstawy koncepcji wychowania moralnego. Lublin: Wydawnictwo KUL.
• Gawkowska, A. (2004). Biorąc wspólnotę poważnie?: komunitarystyczne krytyki liberalizmu. Warszawa: IFiS PAN.
• Hursthouse, R. (1999). On virtue ethics. Oxford University Press.
• Jaśtal, J. (2009). Natura cnoty. Problematyka emocji w neoarystotelesowskiej etyce cnót. Kraków: Księgarnia Akademicka.
• Machura, P. (2009). Ideał człowieka-filozofa w koncepcji AlasdairaMacIntyre’a. Katowice: Wydawnictwo Naukowe „Śląsk”.
• MacIntyre, A. (2007). Czyja sprawiedliwość? Jaka racjonalność?. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
• MacIntyre, A. (2009). Dependent Rational Animals. Londyn: Duckworth.
• MacIntyre, A. (1996). Dziedzictwo cnoty: Studium z teorii moralności. Warszawa: PWN.
• MacIntyre, A. (2016). Ethics in the Conflicts of Modernity. An Essay on Desire, Practical Reasoning, and Narrative. Cambridge: Cambridge University Press.
• MacIntyre, A. (2009a). Etyka i polityka. Warszawa:
• MacIntyre, A. (2013). Krótka historia etyki. Filozofia moralności od czasów Homera do XX wieku. Warszawa: PWN.
• MacIntyre, A. (2006). The Tasks of Philosophy. Cambridge: Cambridge University Press.
• MacIntyre, A. (2009b).Trzy antagonistyczne wersje dociekań moralnych. Etyka, Genealogia i Tradycja. Warszawa:Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
• Nieztsche, F. (1993). Pisma pozostałe 1862-1875. Kraków: Inter Esse.
• Nowak, W.M. (2008). Spór o nowoczesność w poglądach Charlesa Taylora i AlasdairaMacIntyre’a. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
• Środa, M. (2003). Indywidualizm i jego krytycy. Warszawa: Aletheia.
• Szutta, N. (red.).(2010). Współczesna etyka cnót: możliwości i ograniczenia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper.
• Szutta, N., A. (2015). W poszukiwaniu moralnego charakteru. Lublin: Wydawnictwo Academicon.
• Warmbier, A. (red.).(2016). Spór o podmiotowość. Perspektywa interdyscyplinarna. Kraków: Księgarnia Akademicka.
• Williams, B. (1973). Problems of the Self. Philosophical Papers 1956-1972. Cambridge: Cambridge University Press.
• Zdybel, J. (2005). Między wolnością a powinnością. Filozofia polityczna Isaiaha Berlina i AlasdairaMacIntyre’a. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Mari Curie-Skłodowskiej.

Identifiers

DOI

10.18778/1689-4286.48.06

Biblioteka Nauki

18653947