Strategie organizacji opieki nad dziećmi w społeczeństwie polskim w perspektywie nierówności społecznych

• Authors: Katarzyna Suwada

Title variants

Strategie organizacji opieki nad dziećmi w społeczeństwie polskim w perspektywie nierówności społecznych

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest przyjrzenie się problematyce łączenia życia zawodowego z rodzicielstwem z perspektywy tak zwanej luki w opiece na dziećmi. Luka w opiece jest tutaj definiowana jako brak rozwiązań instytucjonalnych pozwalających na zapewnienie opieki nad małymi dziećmi. Analiza opiera się na badaniach jakościowych przeprowadzonych z polskimi rodzicami dzieci do lat ośmiu. Pokazuje ona, że rozwiązania instytucjonalne polskiej polityki rodzinnej wzmacniają nierówności płciowe i ekonomiczne. Horyzont możliwości zapewnienia opieki przez rodziców o niższych zasobach materialnych zasadniczo różni się od możliwości rodziców o wyższych zasobach. Kobiety mające niższe zasoby w obecnym systemie często są zmuszone do rezygnacji z pracy zawodowej, aby zapewnić opiekę. Natomiast w przypadku rodzin o średnich i wysokich zasobach strategią na zapewnienie opieki są żłobki i zatrudnianie niań. Analiza wskazuje również, że niezależnie od zasobów ekonomicznych, za opiekę przede wszystkim odpowiedzialne są matki.

EN

The aim of the article is to look into the problem of combining paid work with parenthood in the context of the so-called childcare gap. Childcare gap is defined here as a lack of institutional instruments that make it possible to provide care for small children. The analysis is based on qualitative research conducted in the Polish society with parents of children aged under eight. It shows that the institutional solutions of the Polish family policy reproduce economic and gender inequalities. The horizon of capa­bilities for organising childcare of parents with lower economic resources is substantially different than that of parents in a better economic situation. Women with lower resources are often forced to resign from paid employments in order to provide care for their children, whereas wealthier parents usually deal with the problem by means of using childcare institutions or hiring babysitters. The analysis also shows that regardless of the economic situation, it is mothers who are primarily responsible for providing care.

Keywords

PL

rodzicielstwo; luka w opiece; polityka rodzinna; nierówności społeczne; praca opiekuńcza; rodzicielstwo; luka w opiece; polityka rodzinna; nierówności społeczne; praca opiekuńcza

EN

parenthood; childcare gap; family policy; social inequalities; care work

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Przegląd Socjologii Jakościowej
• Year: 2020
• Volume: 16
• Issue: 2
• Pages: 152-169

Dates

published

2020-05-31

Contributors

author

Katarzyna Suwada

• Instytut Socjologii UMK

• https://orcid.org/0000-0001-8785-855X

References

• Ayres Lioness (2008) Thematic Coding and Analysis [w:] Lisa M. Given, ed., The SAGE Encyclopedia of Qualitative Research Methods. Los Angeles, CA: Sage Publications, s. 867–868.
• Benaquisto Lucia (2008) Open Coding [w:] Linda M. Given, ed., The SAGE Encyclopedia of Qualitative Research Methods. Los Angeles, CA: Sage Publications, s. 581–582.
• Billingsley Sunnee, Ferrarini Tommy (2014) Family Policy and Fertility Intentions in 21 European Countries: Family Policy and Fertility Intentions. „Journal of Marriage and Family”, vol 76, no. 2, s. 428–445.
• Budrowska Bogusława (2000) Macierzyństwo jako punkt zwrotny w życiu kobiety. Wrocław: Wydawn. Funna.
• Crespi Isabella, Ruspini Elisabetta, eds., (2016) Balancing Work and Family in a Changing Society: The Fathers’ Perspective. New York, NY: Palgrave Macmillan.
• Da Roit Barbara, Hoogenboom Marcel, Weicht Bernhard (2015) The Gender Informal Care Gap: A Fuzzy-set Analysis of Cross-country Variations. „European Societies”, vol. 17, no. 2, s. 199–218.
• Denzin Norman K., Lincoln Yvonna S. (2005) Introduction: the discipline and practice of qualitative research [w:] Norman K. Denzin i Yvonna S. Lincoln, eds., The SAGE Handbook of Qualitative Research. 3rd edition. Thousand Oaks: Sage Publications, s. 1–32.
• Ellingsæter Anne Lise, Gulbrandsen Lars (2007) Closing the Childcare Gap: The Interaction of Childcare Provision and Mothers’ Agency in Norway. „Journal of Social Policy”, vol. 36, no. 4, s. 649–669.
• European Union (2019) Directive (EU) 2019/1158 on work-life balance for parents and carers and repealing Council Directive 2010/18/ EU [dostęp 27 stycznia 2020]. Dostępny w Internecie: https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:32019L1158&from=EN/
• Faircloth Charlotte (2014) Intensive Parenting and the Expansion of Parenting [w:] Ellie Lee i in., eds., Parenting Culture Studies. London: Palgrave Macmillan, s. 25–50.
• Farstad Gunhild R. (2015) Difference and equality: Icelandic parents’ division of parental leave within the context of a childcare gap. „Community, Work & Family”, vol. 18, no. 3, s. 351–367.
• Faur Eleonor (2011) A Widening Gap? The Political and Social Organization of Childcare in Argentina: The Political and Social Organization of Childcare in Argentina. „Development and Change”, vol. 42, no. 4, s. 967–994.
• Gibbs Graham (2011) Analizowanie danych jakościowych. Przełożyła Maja Brzozowska-Brywczyńska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Gromada Anna (2017) Rodzina 500+ jako polityka publiczna – Instytut Studiów Zaawansowanych. Analizy ISZ. Warszawa: Krytyka Polityczna.
• Harris Scott R. (2006) Social Constructionism and Social Inequality An Introduction to a Special Issue of JCE. „Journal of Contemporary Ethnography”, vol. 35, no. 3, s. 223–235.
• Harris Scott R. (2010) What Is Constructionism?: Navigating Its Use in Sociology. Boulder: Lynne Rienner Publishers.
• Heyink Johan Wilhelm, Tymstra Tjeerd (1993) The Function of Qualitative Research. „Social Indicators Research”, vol. 29, no. 3, s. 291–305.
• Hobson Barbara, ed., (2002) Making Men into Fathers Men, Masculinities, and the Social Politics of Fatherhood. Cambridge, New York: Cambridge University Press.
• Hockey Jennifer Lorna (2003) Social Identities across the Life Course. Houndmills, Basingstoke, Hampshire; NY: Palgrave Macmillan.
• Hryciuk Renata E., Korolczuk Elżbieta (2015) Konteksty upolitycznienia macierzyństwa i ojcostwa we współczesnej Polsce [w:] Renata E. Hryciuk, Elżbieta Korolczuk, red., Niebezpieczne związki: macierzyństwo, ojcostwo i polityka. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, s. 11–41.
• Ingólfsdóttir Edda Sigurbjörg, Gíslason Ingólfur V. (2016) Gendered Solutions to the Care Gap Issue in Iceland. „NORA: Nordic Journal of Women’s Studies”, vol. 24, no. 4, s. 220–233.
• ISSP Research Group (2012) International Social Survey Programme: Family and Changing Gender Roles IV - ISSP 2012. GESIS Data Archive. ZA3880 Data file Version 1.1.0. Cologne.
• Javornik Jana, Kurowska Anna (2017) Work and Care Opportunities under Different Parental Leave Systems: Gender and Class Inequalities in Northern Europe. „Social Policy & Administration”, vol. 51(4), s. 617–637. DOI: 10.1111/spol.12316.
• Korolczuk Elżbieta, Hryciuk Renata E. (2012) Wstęp pożegnanie z Matką Polką? [w:] Elżbieta Korolczuk, Renata E. Hryciuk, red., Pożegnanie z Matką Polką? Dyskursy, praktyki i reprezentacje macierzyństwa we współczesnej Polsce. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, s. 7–24.
• Koslowski Alison, McLean Caitlin, Naumann Ingela (2015) Report on incentive structures of parents’ use of particular childcare forms. Working Paper 35. Families and Societies [dostęp 11 stycznia 2019]. Dostępny w Internecie: http://www.familiesandsocieties.eu/wp-content/uploads/2015/04/WP35KoslowskiEtAl2015.pdf
• Kurowska Anna (2015) Zmiany dostępu do opieki nad dzieckiem w wieku poniżej trzech lat w polskich gminach przed wejściem w życie ustawy „żłobkowej” i po jej wdrożeniu. „Problemy Polityki Społecznej”, nr 3, s. 119–139.
• Kurowska Anna i in. (2016) Perspektywa gender w polityce społecznej. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
• Marczak Joanna, Sigle Wendy, Coast Ernestina (2018) When the grass is greener: Fertility decisions in a cross-national context. „Population Studies”, vol. 72, no. 2, s. 201–216.
• Parlament Europejski (2010) Program na rzecz nowych umiejętności i zatrudnienia: europejski wkład w pełne zatrudnienie. Strasburg: Parlament Europejski [dostęp 1 lutego 2019]. Dostępny w Internecie: https://ec.europa.eu/epale/pl/resource-centre/content/program-na-rzecz-nowych-umiejetnosci-i-zatrudnienia-europejski-wklad-w-pelne
• Ruzik-Sierdzińska Anna (2017) Czy program „Rodzina 500+” wywołał efekt na rynku pracy? Analiza 2017/15. Warszawa: Instytut Obywatelski.
• Samorańska Marta (2016) Rodzicielstwo bliskości według Williama i Marthy Searsów − próba pedagogicznej oceny modelu. „Roczniki Pedagogiczne”, nr 8(4), s. 97–113.
• Saxonberg Steven (2013) From Defamilialization to Degenderization: Toward a New Welfare Typology. „Social Policy & Administration”, vol. 47, no. 1, s. 26–49.
• Saxonberg Steven (2014) Gendering Family Policies in Post-Communist Europe: A Historical-Institutional Analysis. Basingstoke: Palgrave Macmillan.
• Saxonberg Steven, Szelewa Dorota (2007) The Continuing Legacy of the Communist Legacy? The development of family policies in Poland and the Czech Republic. „Social Politics: International Studies in Gender, State & Society”, vol. 14, no. 3, s. 351–379.
• Scambor Elli i in. (2014) Men and Gender Equality: European Insights. „Men and Masculinities”, vol. 17, s. 552–577.
• Schober Pia S. (2013) The Parenthood Effect on Gender Inequality: Explaining the Change in Paid and Domestic Work When British Couples Become Parents. „European Sociological Review”, vol. 29, no. 1, s. 74–85.
• Sevón Eija (2011) ‘My life has changed, but his life hasn’t’: Making sense of the gendering of parenthood during the transition to motherhood. „Feminism & Psychology”, vol. 22, no. 1, s. 60–80.
• Suwada Katarzyna (2017) Men, Fathering and the Gender Trap. Poland and Sweden Compared. Basingstoke: Palgrave Macmillan.
• Szelewa Dorota (2014) Polityka wobec rodziny i rodzicielstwa w Polsce: w pułapce konserwatyzmu? Warszawa: Friedrich Ebert Stiftung.
• Szelewa Dorota (2017) From Implicit to Explicit Familialism: Post-1989 Family Policy Reforms in Poland [w:] Diana Auth, Jutta Hergenhan, Barbara Holland-Cunz, eds., Gender and Family in European Economic Policy. Basingstoke: Palgrave Macmillan, s. 129–151.
• Titkow Anna (2012) Figura Matki Polki. Próba demitologizacji [w:] Elżbieta Korolczuk, Renata E. Hryciuk, red., Pożegnanie z Matką Polką? Dyskursy, praktyki i reprezentacje macierzyństwa we współczesnej Polsce. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, s. 27–47.
• Titkow Anna, Duch-Krzystoszek Danuta, Budrowska Bogusława (2004) Nieodpłatna praca kobiet: mity, realia, perspektywy. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
• Urbańska Sylwia (2012) Naturalna troska o ciało i moralność versus profesjonalna produkcja osobowości. Konstruowanie modelu człowieka w dyskursach macierzyńskich w latach 70. (PRL) i na początku XXI wieku [w:] Elżbieta Korolczuk, Renata E. Hryciuk, red., Pożegnanie z Matką Polką? Dyskursy, praktyki i reprezentacje macierzyństwa we współczesnej Polsce. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, s. 27–47.
• Wattis Louise, Standing Kay, Yerkes Mara (2013) Mothers and work–life balance: exploring the contradictions and complexities involved in work–family negotiation. „Community, Work & Family”, vol. 16, no. 1, s. 1–19.

Identifiers

DOI

10.18778/1733-8069.16.2.09