Analiza i charakterystyka tendencji rozwojowych oraz przemian w strukturze polskiego przemysłu w latach 1950–1970

• Authors: Zbigniew Klimiuk

Title variants

EN

Analysis and characteristics of development trends and changes in the structure of Polish industry in 1950–1970

Abstracts

EN

The concept of selective development of Polish industry in the 1970s assumed significant structural transformations in the industry related to the modernization of industrial production. The most intense structural changes took place in the first stage of industrialization and were related to the construction of the foundations of a relatively developed industrial complex. The intensity of structural changes in this period, measured by the average coefficient of relative structural transformations, was extremely high. In the years 1960–1970, the intensity of changes in the branch structure of production was much lower than in the previous period. The mechanical and chemical industries continued to show a significant increase in their share in global industrial production, although the growth rates of the above-mentioned industries in relation to the overall growth rate were lower than in 1950–1960. With the transition to the next stages of industrial development, changes in the intra-industry structure of production within individual industries, especially within the so-called leading branches. Structural aspects of economic and industrial growth have not been the subject of detailed economic research for a long time, especially from the point of view of treating these changes as an independent factor of contemporary economic development. Specialized industrial development was treated as a condition for maintaining production at a high technical level, and thus as a condition for the development of trade exchange and cooperation in the field of industrial production.

PL

Koncepcja selektywnego rozwoju polskiego przemysłu w perspektywie lat 70. XX w. zakładała dokonanie istotnych przekształceń strukturalnych w przemyśle związanych z unowocześnieniem produkcji przemysłowej. Najbardziej intensywne przemiany strukturalne miały miejsce w pierwszym etapie uprzemysłowienia i związane były z budową podstaw względnie rozwiniętego kompleksu przemysłowego. Intensywność zmian strukturalnych w tym okresie, mierzona średnim współczynnikiem stosunkowych przekształceń strukturalnych, była niezwykle wysoka. W latach 1960–1970 intensywność przemian w gałęziowej strukturze produkcji była znacznie mniejsza niż w okresie poprzednim. W dalszym ciągu znaczny wzrost udziału w globalnej produkcji przemysłowej wykazywały branże przemysłu maszynowego i chemicznego, chociaż wskaźniki wyprzedzenia tempa wzrostu wymienionych gałęzi w stosunku do tempa wzrostu przemysłu ogółem były mniejsze niż w latach 1950–1960. W miarę przechodzenia do kolejnych faz rozwoju przemysłowego coraz większego znaczenia nabierały przemiany wewnątrzgałęziowej struktury produkcji w obrębie poszczególnych przemysłów, zwłaszcza w obrębie tzw. gałęzi wiodących. Strukturalne aspekty wzrostu gospodarczego i przemysłowego nie stanowiły przez długi okres przedmiotu szczegółowych badań ekonomicznych, zwłaszcza z punktu widzenia traktowania tych przemian jako samodzielnego czynnika współczesnego rozwoju gospodarczego. Wyspecjalizowany rozwój przemysłowy był traktowany jako warunek utrzymania produkcji na wysokim poziomie technicznym, a tym samym jako warunek rozwoju wymiany handlowej i współpracy w dziedzinie produkcji przemysłowej.

Keywords

PL

struktura polskiego przemysłu; koncepcja selektywnego rozwoju; strukturalne aspekty wzrostu gospodarczego

EN

structure of Polish industry; concept of selective development; structural aspects of economic growth

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX Wieku
• Year: 2020
• Volume: 23
• Pages: 95-131

Dates

published

2020

Contributors

author

Zbigniew Klimiuk

• Instytut Pracy i Spraw Socjalnych w Warszawie

• https://orcid.org/0000000285553522

References

• Beksiak J., Niepodzielność czynników produkcji a zmiany struktury gospodarczej, [w:] Ekonomia polityczna socjalizmu – wybór tekstów, Warszawa 1971.
• Bodnar A., Deniszczuk M., Uwarunkowania zewnętrzne rozwoju ekonomicznego Polski do roku 2000, „Handel Zagraniczny” 1971, nr 10.
• Bodnar A., Kahn R., Rewolucja naukowo-techniczna a socjalizm, Warszawa 1971.
• Bytniewski M., Nowe kierunki przemian strukturalnych w przemyśle krajów o wysokim stopniu rozwoju gospodarczego, Warszawa 1968.
• Chodkowski M., Przemysł, „Nowe Drogi” 1969, nr 7.
• Foltyński Z., Teoria handlu międzynarodowego, Warszawa 1970.
• Główczyk J., Proporcje, „Życie Gospodarcze” 1971, nr 7 i 8.
• Góra S., Rakowski M., Kryteria specjalizacji wewnątrzgałęziowej między krajami socjalistycznymi, „Gospodarka Planowa” 1961, nr 7.
• Góra S., Knyziak Z., Międzynarodowa specjalizacja produkcji krajów RWPG, Warszawa 1971.
• Halak G., Rekonstrukcja branż, gałęzi i regionów gospodarczych, Warszawa 1967.
• Integracja ekonomiczna krajów socjalistycznych, praca zbiorowa, Warszawa 1970.
• Iskra W., Dynamika rozwoju przemysłowego PRL, Warszawa 1970.
• Iskra W., Współzależność rozwoju kompleksowego i selektywnego, [w:] Problemy strategii gospodarczej, Warszawa 1971.
• Kaliński J., Gospodarka Polski w latach 1944–1989. Przemiany strukturalne, Warszawa 1995.
• Kaliński J., Gospodarka w Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej, Warszawa 2012.
• Kamecki Z., Problemy integracji gospodarczej krajów RWPG, „Gospodarka Planowa” 1968, nr 10.
• Karpiński A., Polityka uprzemysłowienia Polski w latach 1958–1968, Warszawa 1969.
• Karpiński A., Próba rozgraniczenia i charakterystyki faz rozwoju gospodarczego Polski Ludowej, „Gospodarka Planowa” 1965, nr 3.
• Karpiński A., Strategia rozwoju gospodarczego Polski w ujęciu perspektywicznym, „Gospodarka Planowa” 1971, nr 7.
• Karpiński A., Zagadnienia socjalistycznej industrializacji Polski, Warszawa 1958.
• Kleer J., Wpływ doświadczeń radzieckich na model industrializacji Polski, „Studia Ekonomiczne” 1968, nr 20.
• Kompleksowy program dalszego pogłębiania i doskonalenia współpracy i rozwoju socjalistycznej integracji gospodarczej krajów RWPG, przyjęty przez XXV Sesję RWPG, „Trybuna Ludu”, 7 VIII 1971.
• Krawiec S., Zmiany w strukturze produkcji polskiego przemysłu chemicznego w latach 1950–1970 [praca doktorska, SGPiS 1971].
• Lisikiewicz J., Warunki selektywnego rozwoju gałęzi przemysłu, [w:] Problemy strategii gospodarczej, Warszawa 1971.
• Lisikiewicz J., Macieja J., Rozwój strukturalny polskiego przemysłu, „Ekonomista” 1970, nr 3.
• Lubas B., Cele podstawowe w latach 1970–1980, „Życie Gospodarcze” 1971, nr 46.
• Lubas B., Tendencje rozwoju przemysłu tworzyw sztucznych na przestrzeni lat objętych planowaniem perspektywicznym, „Przemysł Chemiczny” 1971, nr 1.
• Łapa M., Reglamentacja handlu zagranicznego w Polsce w latach trzydziestych XX wieku, „Zeszyty Wiejskie” 2016, z. 22.
• Łukaszewicz A., Przyspieszony wzrost gospodarki socjalistycznej w związku z teorią G. Feldmana, Warszawa 1965.
• Madej Z., Nauka i rozwój gospodarczy, Warszawa 1970.
• Marciniak S., Struktura produkcji a dynamika wzrostu gospodarczego, Warszawa 1970.
• Nasiłowski M., Rozwój gospodarczy Polski Ludowej, Warszawa 1969.
• Pajestka J., Niektóre problemy strategii rozwoju ekonomicznego Polski Ludowej, „Nowe Drogi” 1969, nr 7.
• Pajestka J., Problemy strategii rozwoju ekonomicznego Polski, [w:] Problemy strategii gospodarczej, Warszawa 1971.
• Paradysz S., Produkcja dodana – nowy miernik produkcji w przemyśle, „Gospodarka Planowa” 1971, nr 3.
• Pasinetti L., Spaventa L., Ku przezwyciężeniu modeli agregatowych w teorii wzrostu gospodarczego, [w:] Problemy teorii ekonomii i wzrostu gospodarczego, Warszawa 1967.
• Płocica A., Wstęp do pracy zbiorowej, [w:] Strategia intensywnego rozwoju gospodarki, Warszawa 1970.
• Podstawowe założenia rozwoju gospodarczego Polski w latach 1971–1975, „Gospodarka Planowa” 1972, nr 2.
• Przywara B., Zmiany strukturalne jako czynnik rozwoju gospodarczego, [w:] Problemy strategii gospodarczej, Warszawa 1971.
• Reutt B., RWPG – powiązania specjalizacyjne, „Życie Gospodarcze” 1969, nr 1.
• Secomski K., Dynamika i kierunki wzrostu gospodarki narodowej oraz zmiany jej struktury społeczno-ekonomicznej, „Ekonomista” 1970, nr 6.
• Secomski K., Elementy polityki ekonomicznej, Warszawa 1970.
• Secomski K., Na drodze nowoczesnych przemian strukturalnych w gospodarce narodowej, „Nowe Drogi” 1970, nr 10.
• Secomski K., Napięcia rozwojowe w gospodarce polskiej i jej przemiany strukturalne, „Problemy Ekonomiczne” 1969, nr 1.
• Sewera W., Wpływ nauki na przemiany w gospodarce światowej, „Handel Zagraniczny” 1971, nr 10.
• Skodlarski J., Zarys historii gospodarczej Polski, Warszawa–Łódź 2000.
• Sołdaczuk J., Handel międzynarodowy a rozwój gospodarczy w socjalizmie, Warszawa 1970.
• Sołdaczuk J., Współczesna gospodarka światowa. Struktura, mechanizm, tendencje, Warszawa 1987.
• Sołdaczuk J., Giezgała J., Integracja gospodarcza krajów RWPG. Metody i środki jej przyspieszenia, „Gospodarka Planowa” 1968, nr 11.
• Szyr E., Niektóre problemy rozwoju gospodarki narodowej w latach 1959–1965, Warszawa 1959.
• Tober J., Niektóre metodologiczne problemy analiz strukturalnych w przemyśle, „Gospodarka Planowa” 1970, nr 7.
• Zacher L., Przemiany strukturalne a dynamika postępu technicznego, „Gospodarka Planowa” 1966, nr 12.
• Zacher L., Struktury dynamizujące postęp techniczny, „Gospodarka Planowa” 1970, nr 9.
• Zacher L., Zewnętrzne aspekty polityki przemian strukturalnych w gospodarce narodowej, „Gospodarka Planowa” 1969, nr 12.
• Zmiany w strukturze przemysłu USA, Anglii i NRF po drugiej wojnie światowej, Warszawa 1965.

Identifiers

DOI

10.18778/2080-8313.23.05

Biblioteka Nauki

2028266