Leśmian przed Prawem. Wartość życia i wzniosłość prawa

• Authors: Anna Czabanowska-Wróbel

Title variants

Leśmian przed Prawem. Wartość życia i wzniosłość prawa

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W eseistyce Bolesława Leśmiana, absolwenta studiów prawniczych, zwraca uwagę nie tylko obecność kontekstu filozoficznego czy socjologicznego, ale także prawnego, podczas gdy jego poezja wydaje się całkowicie odległa od zagadnień prawa. W zaproponowanej w artykule interpretacji dwóch niepodobnych utworów poetyckich, ballady Asoka z tomu Łąka i wiersza o incipicie „Przez śnieżycę, co wyjąc powiększa przestworza” z tomu Dziejba leśna, ukazana zostaje kwestia prawnej ochrony wartości, jaką stanowi życie. Władca i prawodawca starożytnych Indii, Aśoka, zagwarantował ją w swoich orędziach. Bohaterowi licznych legend otwiera to drogę do tego, co duchowe. W XX wieku wartości ludzkiego życia strzeże „przedstawiciel prawa”, umundurowany policjant, którego sama obecność na ulicy udaremnia rozbój. W obu przypadkach życie traktowane jest przez Leśmiana jako najwyższa wartość, motywowana metafizycznie, co otwiera drogę do dalszych rozważań dotyczących wzniosłości prawa w rozumieniu poety, a także do pytania, czy zagadnienie związków literatury i prawa, znane z badań nad twórczością Franza Kafki, może pomóc w zrozumieniu światopoglądu Bolesława Leśmiana.

EN

Essay writing by Bolesław Leśmian, a graduate of law, draws attention not only to the presence of the philosophical or sociological context but also the legal one while his poetry seems to be completely detached from legal practice. The issue of legal protection of values represented by life is depicted in the interpretation of two dissimilar poetic works, namely the ballad Asoka from the volume Łąka (The Meadow) and the poem starting with the words “Przez śnieżycę, co wyjąc powiększa przestworza” from Dziejba leśna (Forest Happenings). Aśoka, a monarch and lawmaker in ancient India, guaranteed it in his addresses. It paths the way to the spiritual for the hero of many legends. In the 20th century the value of human life is guarded by “a representative of law”, uniformed police officer whose very presence in the street prevents robbery. In both cases life is treated by Leśmian as the highest value motivated metaphysically, which opens the way for further reflections concerning the grandeur of law as understood by the poet as well as to the question whether the issue of connections between literature and law, already known from the research into the literary output of Franz Kafka, may help understand Bolesław Leśmian’s outlook on life.

Keywords

PL

poezja Bolesława Leśmiana; eseistyka Bolesława Leśmiana; prawo a literatura; witalizm; wartość życia

EN

Bolesław Leśmian’s poetry; Bolesław Leśmian’s essay writing; law versus literature; vitalism; value of life; Bolesław Leśmian’s poetry; Bolesław Leśmian’s essay writing; law versus literature; vitalism; value of life

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze
• Year: 2018
• Issue: 7
• Pages: 11-29

Dates

published

2018-12-30

Contributors

author

Anna Czabanowska-Wróbel

• Uniwersytet Jagielloński, Wydział Polonistyki, Katedra Historii Literatury Pozytywizmu i Młodej Polski

• https://orcid.org/0000-0002-4382-366X

References

• Anidjar G., Znaczenie życia, przeł. T. Bilczewski i A. Kowalcze-Pawlik, [w:] Teoria, literatura, życie. Praktykowanie teorii w humanistyce współczesnej, pod red. A. Legeżyńskiej i R. Nycza, Warszawa 2012.
• Bielik-Robson A., Erros. Mesjański witalizm i filozofia, Kraków 2012.
• Brożek B., Emocje jako fundament prawa. Uwagi o teorii Leona Petrażyckiego, [w:] Naturalizm prawniczy. Stanowiska, red. naukowa J. Stelmach, B. Brożek, Ł. Kurek, K. Eliasz, Warszawa 2015.
• Deleuze G., Immanencja: życie…, przeł. K.M. Jaksender, Kraków 2017.
• Fedirko J., Kandaharskie inskrypcje króla Aśoki, „Peregrinus Cracoviensis” 2014, nr 2.
• Głowiński M., Zaświat przedstawiony. Szkice o poezji Bolesława Leśmiana, Warszawa 1981.
• Jakubowiak M., Nieuchronny plagiat. Prawo autorskie w nowoczesnym dyskursie literackim, Warszawa 2017.
• Kik M., Leona Petrażyckiego filozofia prawa, „Czasopismo Filozoficzne” 2006, nr 1.
• Krzyżowski J., Legendy króla Asioki, [b.m.] 2005.
• Leśmian B., Poezje zebrane, oprac. J. Trznadel, Warszawa 2010.
• Leśmian B., Szkice literackie, oprac. J. Trznadel, Warszawa 2011.
• Marczewska-Rytko M., Asioka jako twórca buddyzmu społecznego, „Annales UMCS” 1997, vol. 4.
• Markowski M.P., Życie, pieszczota, sztuka, śmierć, [w:] „Lecz nie było już świata…”, red. Nowakowski, Kraków 2017.
• Marlewicz H., Leśmian – indyjskie inspiracje, „Perspektywy Kultury” 2009, nr 1.
• Milewska I., The „Mahabharata” Epic, Its Translations and Its Influence on Polish Intellectual Circles and General Readers, „Iuvenilia Philologorum Cracoviensium” 2012, t. 5. Orędzia króla Asioki, przeł. J. Makowiecka, Warszawa 1964.
• Nienasycenie. Filozofowie o Kafce, red. Ł. Musiał i A. Żychliński, Kraków 2011.
• Nycz R., Wielowykładalność. Symboliczne alegorie Leśmiana, [w:] R. Nycz, Tekstowy świat. Poststrukturalizm a wiedza o literaturze, Kraków 2000.
• Piątkowska M., Życie przestępcze w przedwojennej Polsce. Grandesy – kasiarze – brylanty, Warszawa 2012.
• Sienkiewicz B., Filozofia życia vs. Koncepcja mechanistyczna. Od filozofii życia do posthumanizmu.
• Przypadek Leśmiana i Schulza, [w:] Młodopolski witalizm, modernistyczne witalizmy, pod red. A. Czabanowskiej-Wróbel i U.M. Pilch, Kraków 2016.
• Simmel G., Most i drzwi. Wybór esejów, przeł. M. Łukasiewicz, Warszawa 2006.
• Strong J., The Legend of King Aśoka. A Study and Translation of Asokāvadāna, Delhi 2008.
• Szczerbowski A., „Brzegiem szału w niepojętość zieloności”. O „Łące” Bolesława Leśmiana, Warszawa 1934.
• Tacik P., Schulz i Kafka wobec Prawa, [w:] Schulz. Między mitem a filozofią, pod red. J. Michalik i P. Bursztyki, Gdańsk 2014.
• Tuczyński J., Motywy indyjskie w literaturze polskiej, Warszawa 1981.
• Waltoś S., Proces karny. Zarys systemu, Warszawa 2008.
• Zięba J., Bolesława Leśmiana światopogląd nowoczesny. O eseistyce poety, Kraków 2000.
• Zięba J., Pieniądz i słowo. Nowoczesne paradoksy Leśmianowskiego języka poetyckiego, „Teksty Drugie” 2010, nr 6.

Identifiers

DOI

10.18778/2299-7458.07.02