Rośliny starych lasów w wyspach leśnych na obszarze gminy Uniejów

• Authors: Błażej Chmielecki , Leszek Kucharski

Title variants

EN

Ancient woodland plants in forest islands in the Uniejów municipality

Abstracts

EN

Uniejów agricultural landscapes dominate in the Uniejów municipality as farmland takes up more than 80% of the area, while woodland constitutes only 10.6% and is reduced to separate small wooded patches (islands) with anthropogenically impaired flora. No larger forest tracts survived there. In the years 2021–2022, the flora of 33 randomly chosen forest islands (less than 10 ha) was examined and listed, focusing particularly on species belonging to the group of “ancient woodland indicators”. Altogether 21 species of plants typical of old forests were identified in the area, out of which 10 species were found in the “richest” forest patch and only two in the poorest one. Generally, forest islands in the Uniejów municipality contain few species confined to old forests. The islands represent mostly recent secondary woods on the formerly agricultural land.

PL

Gmina Uniejów to obszar rolniczy – ponad 80% jej powierzchni stanowią użytki rolne, a lesistość wynosi obecnie 10,6%. Jest to teren ubogi w lasy, które na obszarze gminy są w znacznym stopniu rozdrobnione, a ich roślinność antropogenicznie zaburzona. Brakuje większych kompleksów leśnych. W latach 2021–2022 przeprowadzono inwentaryzację flory w 33 wybranych losowo wyspach leśnych, których powierzchnia była mniejsza niż 10 ha. Oceniono przyrodniczą wartość badanych obiektów, wykorzystując gatunki wskaźnikowe („rośliny starych lasów”). W badanych wyspach leśnych odnotowano 21 gatunków roślin typowych dla starych lasów. W najbogatszym florystycznie obiekcie stwierdzono 10 gatunków wskaźnikowych dla starych lasów, a w najuboższych tylko po dwa tego typu taksony. Wyspy leśne gminy Uniejów cechują się małą liczbą gatunków typowych dla starych lasów. W większości są to obiekty wtórne na gruntach użytkowanych w przeszłości rolniczo.

Keywords

PL

gatunki wskaźnikowe; stare lasy; wyspy leśne; gmina Uniejów

EN

indicator plant species; ancient woodland; forest islands; Uniejów municipality

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Biuletyn Uniejowski
• Year: 2023
• Volume: 12
• Pages: 7-29

Dates

published

2023

Contributors

author

Błażej Chmielecki

• https://orcid.org/0009000348810571

author

Leszek Kucharski

• Uniwersytet Łódzki, Wydział Biologii i Ochrony Środowiska, Katedra Biogeografii, Paleoekologii i Ochrony Przyrody

• https://orcid.org/0000000202754047

References

• Cofta-Broniewska A., Kośko A., Historia pierwotna społeczeństw Kujaw, Seria C, t. 25, Poznań 1982.
• Dąbrowska-Prot E., Ekologiczne problemy wysp środowiskowych w krajobrazie ze szczególnym uwzględnieniem wysp leśnych [w:] J. Banaszak (red.), Ekologia wysp leśnych, Bydgoszcz 1998.
• Dupouey J.L., Dambrin E., Laffite J.D., Moares C., Irreversible impact of past land use on forest soils and biodiversity „Ecology” 2002, vol. 83 (11), s. 2978–2984.
• Dzwonko Z., Rośliny runa wskaźnikami pochodzenia i przemian lasów, „Studia i Materiały CEPL w Rogowie” 2015, nr 17 (41,1), s. 27–37.
• Dzwonko Z., Loster S., Distribution of vascular plant species in small woodlands on the western Carpathian foothills, „Oikos” 1989, vol. 56, s. 77–86.
• Dzwonko Z., Loster S., Species richness and seed dispersal to secondary woods in southern Poland. „Journal of Biogeography” 1992, vol. 19, s. 195–204.
• Dzwonko Z., Loster S., Species richness of small woodlands on the western Carpathian foothills, „Vegetatio” 1988, vol. 76, s. 15–27.
• Dzwonko Z., Loster S., Wskaźnikowe gatunki roślin starych lasów i ich znaczenie dla ochrony przyrody i kartografii roślinności. „Prace Geograficzne” 2001, nr 178, s. 120–132.
• Ellenberg H., Weber H.E., Düll R., Wirth V., Werner W., Paulißen D., Zeigerwerte von Pflanzen in Mitteleuropa, „Scripta Geobotanica” 1992, vol. 18, s. 1–248.
• Fudali E., Koszelnik-Leszek A., Tomaszewska K., Podlaska M., Pruchniewicz D., Gatunki roślin wskaźnikowych starych lasów we florze wysp leśnych na terenach rolniczych południowo-zachodniej Polski, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu: Biologia i Hodowla Zwierząt” 2015, nr 78 (610), s. 15–34.
• Gèhu J.M., Étude phytocoenotique analytique et globale de l’ensemble des vases et prés salés et saumátres de la façade atlantique française: Rapport de synthèse. Rapport de synthèse, L’université de Lilleet Station de Phytosociologie, Bailleeul 1979.
• Hermy M., Honnay O., Firbank L., Grashof-Bokdam C., Lawesson J.E., An ecological comparison between ancient and other forest plant species of Europe, and the implications for forest conservation, „Biological Conservation” 1999, vol. 91, p. 9–22.
• Honnay O., Degroote B., Hermy M., Ancient forest plant species in Western Belgium: a species list and possible ecological mechanisms, „Belgian Journal of Botany” 1998, vol. 130 (2), p. 139–154.
• Kobojek E., Położenie fizycznogeograficzne miasta i gminy Uniejów, „Biuletyn Uniejowski” 2012, t. 1, s. 9‒22.
• Kondracki J., Geografia regionalna Polski, Warszawa 1998.
• Loster S., Dolina Wierzbanówki: 8. Ocena flory za pomocą wskaźników liczbowych, „Zeszyty Naukowe UJ, Prace Botaniczne” 1985, nr 13, s. 29–51.
• Mapy Wojskowego Instytutu Geograficznego 1:100 000, ark. Koło P40 S27, Łęczyca P40 S28, Ozorków P41, S28, C34 Uniejów, Instytut Wojskowo-Geograficzny, Warszawa 1921–1930.
• Matuszkiewicz J.M., Kowalska A., Kozłowska A., Roo-Zielińska E., Solon J., Differences in plant species composition, richness and community structure in ancient and post-agricultural pine forests in central Poland, „Forest Ecology and Management” 2013, vol. 310, s. 567–576.
• Matuszkiewicz W., Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa 2005.
• Mirek Z., Piękoś-Mirkowa H., Zając A., Zając M., Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski, Kraków 2002.
• Olaczek R., Park w Uniejowie – zagadnienie regeneracji naturalnego zespołu roślinnego, „Acta Universitatis Lodzensis” 1976, ser. II, nr 2, s. 81–107.
• Oraczewska A., Wykorzystanie historycznych źródeł kartograficznych we współczesnych badaniach z zakresu ekologii lasu, „Problemy Ekologii Krajobrazu” 2009, nr 23, s. 155–160.
• Peterken G.F., A method for assessing woodland flora for conservation using indicator species. „Biological Conservation” 1974, vol. 6, p. 239–245.
• Poławski Z.F., Zmiany użytkowania ziemi w Polsce w ostatnich dwóch stuleciach. „Teledetekcja Środowiska” 2009, nr 42, s. 69–82.
• Pospieszny Ł., Neolit i epoka brązu w Europie Środkowej w świetle poznańskich badań na cmentarzyskach, „Folia Prehistorica Posnaniensia” 2013, nr 18, s. 235‒245.
• Rocznik Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa 2022.
• Rocznik Statystyczny Województwa Łódzkiego. Urząd Statystyczny w Łodzi, Łódź 2022.
• Smólski S., Dziewięć wieków człowieka z lasem na ziemiach polskich, „Sylwan” 1967, nr 111 (6–7), s. 81–90.
• Szwed W., Sikorski P., Rodziewicz A., Sikorska D., Wierzba M., „Ancient forest” plant species as ecological indicators of woodland condition in parks and their implications for park restoration, „Rocznik Polskiego Towarzystwa Dendrologicznego” 2009, nr 57, s. 15–22.
• Wasilewska A., Problemy synantropizacji wysp leśnych w krajobrazie rolniczym [w:] J. Banaszak (red.), Ekologia wysp leśnych, Bydgoszcz 1998.
• Woziwoda B, Różnorodność florystyczna różnowiekowych lasów izolowanych w krajobrazie rolniczym Polski Środkowej, a problem zachowania i ochrony rodzimych gatunków leśnych, „Studia i Materiały Centrum Edukacji Przyrodniczo-Leśnej” 2006, nr 8 (1), s. 103–109.
• Wulf M., Plant species as indicators of ancient woodland in northwestern Germany „Journal of Vegetation Science” 1997, vol. 8, p. 635–642.
• http://dziennik.lodzkie.eu/WDU_E/2019/2654/oryginal/akt.pdf [dostęp 11.04.2023].
• https://docslib.org/doc/5760001/strategia-rozwoju-gminy-uniejów-na-lata-2013-2020 [dostęp: 11.04.2023].
• https://jbc.bj.uj.edu.pl [dostęp: 31.01.2023].
• https://www.bdl.lasy.gov.pl/portal/mapy [dostęp: 25.04.2023].

Identifiers

DOI

10.18778/2299-8403.12.01

Biblioteka Nauki

28408287