Znaczenie konfesji katolickiej w utrzymaniu polskości na Kaszubach na przełomie XIX i XX wieku

• Authors: Krystyna Krawiec-Złotkowska

Title variants

Znaczenie konfesji katolickiej w utrzymaniu polskości na Kaszubach na przełomie XIX i XX wieku

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W studium zostały omówione zagadnienia dotyczące granic historycznych Kaszub i związków ich mieszkańców z Kościołem katolickim. Autorka podjęła próbę ustalenia, czy konfesja miała wpływ na utrzymanie polskości na tym specyficznym terenie. Kaszuby są bowiem regionem Polski, w którym tradycje kaszubskie i polskie (w tym również religijne) kultywuje się jako równoważne. Opierając się na opracowaniach historycznych i językoznawczych oraz wybranych tekstach literackich, można założyć, że naród kaszubski dzięki przynależności do Kościoła katolickiego nie uległ germanizacji, jak to miało miejsce na ziemi pomorskiej, zdominowanej w XIX w. przez protestantyzm.

EN

The study discusses issues concerning the historical boundaries of Kashubia and the relations of their inhabitants with the Catholic church. The author attempted to determine whether the confession had an impact on the preservation of Polishness in this specific area. For Kashubians are a region of Poland in which the Kashubian and Polish traditions (including religious ones) are cultivated as equivalent. Based on historical and linguistic studies as well as selected literary texts, it can be assumed that the Kashubian people, thanks to belonging to the Catholic church, did not get Germanized, as was the case in the Pomeranian region, dominated in the nineteenth century by Protestantism.

Keywords

PL

historia i granice Kaszub; Pomorze Zachodnie; Pomorze Wschodnie; język kaszubski; Kościół katolicki; kulturkampf; Florian Ceynowa; Hieronim Derdowski; Aleksander Majkowski; polskość na Kaszubach; historia i granice Kaszub; Pomorze Zachodnie; Pomorze Wschodnie; język kaszubski; Kościół katolicki; kulturkampf; Florian Ceynowa; Hieronim Derdowski; Aleksander Majkowski; polskość na Kaszubach

EN

history and borders of Kashubia; Western Pomerania; Eastern Pomerania; Kashubian language; Catholic church; kulturkampf; Florian Ceynowa; Hieronim Derdowski; Aleksander Majkowski; Polishness in Kashubia

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Studia z Geografii Politycznej i Historycznej
• Year: 2018
• Volume: 7
• Pages: 207-231

Dates

published

2018-12-30

Contributors

author

Krystyna Krawiec-Złotkowska

• Akademia Pomorska w Słupsku, Instytut Polonistyki, ul. Arciszewskiego 22a, Słupsk 76-200

References

• Borzyszkowski J., 2011, O historii literatury kaszubskiej i jej twórcach, Gdańsk.
• Borzyszkowski J., Mordawski J., Treder J., 1999, Historia, geografia i piśmiennictwo Kaszubów, Gdańsk.
• Bukowski A., 1950, Regionalizm kaszubski. Ruch naukowy, literacki i kulturalny. Zarys monografii historycznej, Poznań.
• Kalinowski D., 2009, Spiskowiec, folklorysta i samotnik – Florian Ceynowa a romantyzm, [w:] Kuik-Kalinowska A., Kalinowski D., Od Smętka do Stolema. Wokół literatury Kaszub, Gdańsk–Słupsk.
• Karnowski J., 1997, Dr Florian Ceynowa, oprac. i posł. J. Treder, Gdańsk.
• Klemp A., 1994, Protestanci w dobrach prywatnych w Prusach Królewskich od drugiej połowy XVII do drugiej połowy XVIII wieku, Gdańsk.
• Krawiec-Złotkowska K., 2008, Wstęp, [w:] Krawiec-Złotkowska K. (red.), Kalwaria wejherowska. Żywy pomnik kultury barokowej na Pomorzu, Wejherowo, s. 7–11.
• Krawiec-Złotkowska K., 2012, Mityczna wizja kościoła w wielkiej literaturze kaszubskiej, [w:] Krawiec-Złotkowska K. (red.), Rzeczpospolita domów III. Domy Boże, Słupsk, s. 108–128.
• Krawiec-Złotkowska K., 2017a, Opinie uczonych Lwowa, Krakowa, Torunia (?) i Warszawy o poemacie Hieronima Derdowskiego kamieniem węgielnym w emancypacji literatury kaszubskiej, [w:] Chojnowski Z., Rybicka E. (red.), Regionalizm literacki – historia i pamięć, Kraków, s. 538–559.
• Krawiec-Złotkowska K., 2017b, The reception of the first literary texts edited in Kashubian language in the context of the so-called „Kashubian issue”, [w:] Heffner K., Solga B. (red.), Borderlands of Nations, Nations of Borderlands. National, ethnic and religious minorities in the Polish space – selected issues. Region and Regionalism, nr 13, t. 2, Łódź–Opole, s. 91–109.
• Kroczyński H., 1979, Kołobrzeg – zarys dziejów, Poznań.
• Labuda G., 1996, Kaszubi i ich dzieje, Gdańsk.
• Labuda G., 2000, Kaszubi i ich dzieje. Pisma wybrane, Gdańsk.
• Linkner T., 2008, Aleksandra Majkowskiego „Pielgrzymka Wejherowska” z końca wieku XIX, [w:] Krawiec-Złotkowska K. (red.), Kalwaria Wejherowska. Żywy pomnik kultury barokowej na Pomorzu, Wejherowo.
• Mordawski J., 1999, Geografia współczesnych Kaszub, Gdańsk.
• Piskorski J.M., 2002, Pomorze plemienne. Historia – archeologia – językoznawstwo, Poznań.
• Ramułt S., 1893, Wstęp. Kilka słów o Kaszubach i ich mowie, [w:] Ramułt S. (red.), Słownik języka pomorskiego, czyli kaszubskiego, Kraków.
• Samp J., 2007, Oblicza pisarstwa poety z Wiela, [w:] Derdowski H.J., Ó panu Czôrlińsczim, co do Pùcka pò sécё jachôł, oprac. J. Samp, J. Treder, E. Gołąbek, Gdańsk.
• Słomczyński T., 2016, Skąd się wzięli Kaszubi? Rozmowa z prof. Cezarym Obrachtem-Prondzyńskim, „Magazyn Kaszuby”, 30 III, wydanie elektroniczne.
• Szultka Z., 1991, Język polski w Kościele ewangelicko-augsburskim na Pomorzu Zachodnim od XVI do XIX wieku, Wrocław.
• Szultka Z., 1994, Piśmiennictwo polskie i kaszubskie Pomorza Zachodniego od XVI do XIX wieku, Poznań.
• Treder J., 2005, Historia kaszubszczyzny literackiej. Studia, Gdańsk.
• Ustawa z dnia 6 stycznia 2005 r. o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym, DzU 2005, nr 17, poz. 141.
• Derdowski H., 1880, O panu Czorlińscim co do Pucka po sece jachoł, zełgoł dlo swojech druchow kaszubściech Jarosz Derdowski, Toruń.
• Derdowski H., 1939, Pisma prozą, oprac. A. Bukowski, Kartuzy.
• Gliński H. (red.), 1882, „Gwiazda”. Kalendarz petersburski, premiowy, ilustrowany, literacki, społeczny i informacyjny, na rok zwyczajny 1882, Petersburg.
• Majkowski A., 1966, Życie i przygody Remusa, z gwary kaszubskiej przeł. L. Bądkowski, Gdynia.
• Majkowski A., 1973, Pomorzanie, z rękopisu do druku przygotowała i wstępem opatrzyła D. Majkowska, Gdańsk.
• Majkowski A., 1992, Pielgrzymka Wejherowska, poemat podał do druku i posłowiem opatrzył E. Puzdrowski, Gdynia.
• Gburczyk J., Historia Łeby. Kościół i reformacja: https://historialeby.pl.tl/Ko%26%23347%3Bci%F3%26%23322%3B-i-reformacja.htm (18.11.2017).
• http://odwiedzkaszuby.pl/granice-kaszub-na-przestrzeni-wiekow/ (18.11.2017).
• http://magazynkaszuby.pl/2016/03/skad-sie-wzieli-kaszubi-cezary-obracht-prondzynski/ (18.11.2017).
• Ludność według narodowości, płci oraz miejsca zamieszkania w 2002 r., Główny Urząd Statystyczny, https://stat.gov.pl/spisy-powszechne/narodowe-spisy-powszechne/narodowy-spis-powszechny-2002/wyniki-narodowego-spisu-powszechnego-2002-narodowosci-oraz-jezyka/ (18.11.2017).

Identifiers

DOI

10.18778/2300-0562.07.08